\\Ъ 5 И. Нугыманүлы, Ж. Ә. Шоқыбаев


СаСОз -^СаО-> Са(ОН)2-^ СаСОз ->Ca(N03)2



бет85/162
Дата19.12.2023
өлшемі2.23 Mb.
#486989
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   162
Нұғманұлы учебник

191

СаСОз -^СаО-> Са(ОН)2-^ СаСОз ->Ca(N03)2

Си ->СиО -^СиСЬ-» Си(ОН)г ->• СиО ^ С и -> CUSO4;





  1. Белгісіз заттың ерітіндісіне натрий сілтісімен эсер етіп натрий сульфаты алынды, ол қай зат? Бұл зат мына берілгендердің қайсысымен эрекеттеседі: Zn, CuO, СО2, Ғе(ОН)з;

  2. Су қатысатын немесе нэтижесінде су түзілетін алты реакцияға мысал келтіріңіздер.




  1. Оксид ЭО2 суда еріп, лакмусты қызьш түске бояйды. Бүл оксид мына заттардың қайсысымен эрекеттеседі:



Р2О5, СаО, Ва(0 Н )2, HNO3;



  1. Сілтілерді шыныдан жасалған тығыны бар ыдыстарда сактайтыны неліктен?




  1. Жазуы жоқ екі ыдыста кальций оксиді жэне фосфор (V) оксиді бар. Олардың эрқайсысын қалай анықтайды?

Бейорганикалық қосылыстардың арасындағы генетикалық байланыстарды қорытындылау эксперимент есептерін шығаратын жүмыспен аяқталады.




Бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластары туралы


үгымның дамуы. Бүл тарауда бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластары туралы негізгі үғымдар қалыптасуының бірінші кезеңі қарастырылды. Оның теориялық негізі - атом-молекулалық ілім. Бүл кезеннің негізгі мақсаты - оқушыларды периодтық заң жэне периодтық жүйеге, атом қүрылысы туралы теориялық материалды қабылдауға дайындау.

Бір жағынан бүл теориялық материалды отуге дайындалса, екіншідсн озі сол козқарастар түрғысынан қайта қаралып, дамуының екінші кезеңіне отеді. Бүл кезеңде оқушылардың білімі электрондық түрғыдан кеңейеді. Заттың қүрылысы мен қасиеттерінің арасындағы тэуелділік тереңірек түсіндіріледі. Негіздік оксидтер иондық байланысы бар заттар да, оксид түзуші элементтің ион заряды да екіден аспайды. Иондық торы болатын бүл оксидтер сумен, қышқылдармен жэне қышқылдық оксидтермен эрекеттес-кенде металдың оттегімен химиялық байланысы үзіледі. Қышқылдық оксидтер полюсті ковалентті байланысы бар заттар, оксид түзуші элементтердің тотығу дәрежелері жоғары, яғни +4-тен +7-ге дейін



192

жетеді. Бұларда элементтердің оттегімен байланысы берік келеді. Екінші кезеңде қышқылдардағы сутегімен қышқыл қалдығы, бейметалмен оттегі арасындағы байланыстардың сипаты ашылады. Негіздердің құрылысы мен қасиетінің кристалл торлары типіне тэуелділігі айқындалады. Тұздар түзетін кристалл тордың типі жэне иондар арасындағы байланыс электрондық теория тұрғысьгаан түсіндіріледі.

Үшінші кезеңі электролиттік дисоциациялану теориясын ѳткенде басталады. Оксидтердің, негіздердің, қышқылдардың құрылысы туралы электрондық тұрғыдан алынған мэліметтер олардың суда еріп диссоциациялануын түсіндіру үшін пайдаланылады. Осы теорияның тұрғысынан қышқылдарға, негіздерге жэне тұздарға бұрынғыдан гѳрі дэлірек жаңа анықтамалар беріледі. Олардың күші, реакцияға түсу мүмкіндігі сандық сипат алады. Ері-тінділердегі тотығу-тотықсыздану жэне алмасу реакциялары иондық жэне электрон иондық тұрғыдан түсіндіріледі.


Химиялық элементтердің жеке топтарын, топшаларын, сутекті жэне оттекті қосылыстарын ѳтқенде үш теорияның тұрғысынан алған білім жеке қосылысты сипаттау үшін пайдаланылады. Оның жалпы, жеқе құрылысына байланысты ерекше қасиеттеріне назар аударылады. Осының бір мысалы кремнийдің (IV) оксиді мен қышқылын коміртегі (IV) оксиді жэне қышқылымен салыстырғанда келтірілді. Егер бейорганикалық қосылыстар кластары туралы ұғым қалыптасуының бірінші кезеңінде азот қышқылынан сутеғі бѳлінбейді делінсе, енді оның себебі түсіндіріледі. Азот қышқылының алты түрлі тотықсыздану ѳнімдері болатыны жѳнінде ұғым қалыптастырылады.


Есте болатын нэрсе, бейорганикалық қосылыстардың қай класын алсақ та, барлық жеке ѳкілдерін тегіс қамтитын жалпы қасиеттер ѳте аз. Қосылыстардың белгілі бір тобына ғана тиесілі қасиеттің ауқымын кеңейтуден аулақ болған дұрыс. Оқушы біліміндегі формализмнің түпкілікті себебі осыдан жэне дара ерекшеліктерді ұмытудан туындайтынын эрдайым есте ұстау керек.






Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   162




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет