05В011000 «Физика» мамандығы бойынша оқитын 3 курс студенттеріне арналған

Электронный, массасы ең жеңіл газ —■ сутегі ионының массасынан 1836 есе аз. Сондықтан электрон мен ионға бірдей эсер ететін күштің ионға беретін үдеуі мардымсыз, демек иондардың жылдамдығы электрондардың жылдамдығымен салыстырғанда өте баяу болады. Кернеудің катодтық кемуінің жұқа аймағында не себептен мұндай шапшаңдатушы күшті электр өрісі иайда болатынын түсіну үшін кернеу (£/), участоктың үзындығы (I) және өріетің кериеулігі (Е) арасындағы қатысты еске тусірейік:

Катодтық участоктың ұзындығы I аса қысқа болранда, өрістің кернеулігі күшейеді. Солғын разряд суық катодты стабюштрондар, күндізгі жарық лампылары, солғын разрядтың тиратрондары, иондық есептеу приборлары сияқты, иондық прпборларда қолданылады.

80. Солғын разрядтың иондық газ разрядты приборларында болатын процестерді айқын ұғыну үшін осындай прибордың вольт-амперлік характеристикасын қарастырайық (38,6-суретте). Тәжірибені жасауға қажетті қондырғынын. электрлік схемасы 38,а-суретте көрсетілген. Реалды жағдайларда приборда бастапқы иондану болып тұрады. Ол космостық сәулелену бар жерде, соның ішінде иондық прибордың электродтары мен баллон қабырғаларында, жоққа тән болса да, болатын радиоактивті заттардың әсерінен пайда болады. Сондықтан кернеуді нольдік мәнінен бастап ұлғайтқан кезден-ақ приборда микроампер щамасында мардымсыз ток бар екені байқалады (38,6-суретте АО участогындағы қисық). Газда бар ,барлық бірінші реттік электрондар ток туғызуға қатынасқан болса, онда кернеу одан әрі өскенмен, ток іс жүзінде өзгермейді (АБ участогы). Кернеуді одан әрі арттырғанда соқтығысу арқылы иондану байқарлықтай дәрежеге жетеді, оң иондардың катодтан жұлып шығарған еркін электрондары пайда болады, ток артады (БВ участогьшда). Иондық прибордың кернеуі жағу кернеуіне тең мәніне (Б нүктесінде) жеткен кезде иондану процесі және екінші реттік электронды-иондық эмиссия процесі тым интенсивті түрде жүре бастайды: электрондар газ атомдарымен соқтығысып, олардан екінші реттік электрондарды жұлып шығарады, ал олар өріспен үдеу алады да, өздері екінші реттік атомдарды иондайды; оң иондар өрістің әсерімен айтарлықтай кинетикалық энергия алады, сөйтіп катодтан электрондарды интенсивті түрде жұлып шығарады. Содан соң кернеуді қайыра бөлу басталады: шектеуші резисторда Rбкернеу кенет артады:

ал приборда кемиді (Гнүктесі):

U=U0-IR6. (201)

Кернеу одан әрі үлғайғанда, ток та өседі және балласт резистордағы кернеудің кемуі де өседі, ал прибордағы кернеу онша өспейді (ГД участогы). Бұл режим қалыпты катодтық кему режимі деп аталады. Оны кернеуді тұрақтандыру (стабильдеу) үшін қолданады. Графикте (38,6-сурет) ГД участогы мың рет кішірейтілген масштабпен көрсетілген: бұл участокта ток шамасы миллиампермен, ал ОВ участогында — микро-ампермен берілген. Жоғарыда көргеніміздей, дербес солғын разрядтан бұрын тәуелді разряд болады екеп (ОВ участогы), оны күңгірт немесе баяу деп атайды. ГД участогында токтың біраз өсуі мынадай себеппен болады. Солғын разряд пайда болғанда, тек катод бетінің біразы ғана электрондарды эмиттирлейді. Кернеу артқанда катодтың активті ауданы ұлғаяды. Ток максимал болғанда, катодтың бүкіл беті электрондар шығарады. Кернеу одан әрі көбейгенде катодтағы токтың тығыздығы арта бастайды, прибордағы кернеу артады (аномальды катодтық кему режимі — ДЕ участогы). Он, иондардьщ кинетикалық энергиясы өседі, сөйтіп олар катодты интенсивті түрде атқылайды да, оны қыздырады, ақыры катодтан термоэлектрондық эмиссия пайда болады. Бұл кезде токтын, шамасы (Е нүктесінен кейін) секіріп өсіп, бірнеше амперге жетуі мүмкін, сонда электр доғасы (доғалық разряд) пайда болады. Солғын разряд приборлары үшін доғалық разряд аса қауіпті. Аномальды солғын разряд газы жарық беретін рекламалық лампыларда пайдаланылады.

Иондық приборларда доғалық разряд, 1905 жылы орыс академигі В. Ф. Миткевич тағайындағандай, қыздырылған катодтың термоэлектрондық эмиссиясы немесе сынап бетінің электростатикалық эмиссиясы есебінен алынады. Доғалық разряд кезінде приборда кернеудің кемуі аз да, ал ток көп — ол бірлеген, ондаған және жүздеген амперге жетеді (прибордың типіне қарай). Разряд кезінде, кез қаратпайтын, күшті жарық шығады. Бұл айтылғаннан, доғалық разряд тәуелді разряд типіне жататындығы көрініп тұр. Доғалық разряд приборларына қыл сымды газотрондар мен тиратрондар, сынап колбалар, игнитрондар жатады. Қатодтары — оксидті, тура және жанама қызатындары.

39-суретте доғалық разрядтың вольт-амперлік характеристикасы кескінделген. Приборда разряд пайда болғанша қызған катодта, вакуумдағы сияқты, таза электрондық ток байкалады. Аса күшті электр өрісі кезінде прибордың аноды мен катоды арасында интенсивті иондану басталады да, доғалық разряд пайда болады, жану қүбылысы байқалады. Доғалық разряд приборы катодының жұмыстық ауданы езгермейтіндіктен де, кернеудің өсуіне қарай, солғын разряд приборларына қараганда токтың шамасы әжептәуір көп өзгереді.

83. Доғалық разряд приборларындағы катодтың жұмыс жағдайы вакуумдық приборлардағыға караранда әлдеқайда ауыр. Приборлардың әрбір типі үшің анодтық кернеуді белгілі бір мәнінен арттырып жіберетін болсақ, онда ол катодты ауыр иондармен интенсивті атқылауға әкеп соғады, ал бұл оның оксидті қабатын бұзады. Сондай-ақ жеткілікті қыздырмай қою да қауіпті. Өйткені, жеткілікті қыздырылмаса, прибордың кедергісі артып, ондағы кернеу кебірек кеміп, соныд салдарынан катодты иондар күшті атқылайтын болады. Анодтық кернеуді жоғарылатып жібергенде кері жағу болуы мүмкін, яғни иондардың анодпен соқтығысуы анодтан электрондардың екінші реттік эмиссиясын тудырады да, ток катодтан анодқа қарай жүреді.

18. Жағу потенциалын басқару

Бір немесе екі торлы иондық прибор тиратрон деп аталады (40-сурет). Егер тордың катодқа қатысты он, потенциалы болса, онда оның өрісі электронға шапшаңдатқыш эсер етеді де, тор жоқтағыға Караганда, жағу аз кернеүдің өзінде-ақ орындалады. Тордың теріс потенциалы жағу кернеуін жоғарылатады. Сөйтіп, тордың көмегімен приборды жағу потенциалын өзгертуге болады. Алайда, тордың потенциалын өзгертіп жаққаннан кейін, вакуумдық триодтағыдай емес, мұнда прибордың анодтық тогын басқаруға болмайды. Өйткені мұнда тордың әсері плазманың көлемдік өрісімен нейтралданады: себебі торда оң потенциал болғанда, оның өрісі тор маңайына шоғырланған электрондар өрісімен нейтралданады, ал теріс потенциалда торды газдың оң иондары қоршайды. Демек, тор тек тиратронды «ашып», жағу кезін басқара алады. «Тиратрон» деген атау гректің «тира»— «есік» деген сөзінен шыққан. Разрядты тек анодтық токты төмендету немесе анодтық тізбекті үзу аркылы ғана өшіруге болады. Разрядтьт өшіру кезіндегі кернеуді сөндіру кернеуі деп атайды. Сөндіру потенциалы жағу потенциальшан біраз төмең.

19. Заттың плазмалық күйі

Біз иондық приборларда (олардың жұмыс процесінде) газдың ерекше бір күйде — плазмалық күйде — болатынын көрдік. Плазма деп заттың төртінші күйін айтады. Ол иондар мен электрондардан тұрады, онда иондану мен рекомбинациялану процестерінің қатар жүріп жатқаны, ал жалпы зарядтың нольге тең болатыны байқалады. Плазмада зарядталған бөлшектердің әжептәуір концентрациялануы оның электр өткізгіштігінің жоғары екендігін көрсетеді. Мысалы, қысым 1 торға тен, болғанда, сутегі плазмасының әрбір куб сантиметрінде 1011 электрондар болады. Газды қыздырып, оны плазмалық күйге келтіруге болады. Әсіресе мұны сілтілік металдар — натрий, калий, цезий — буынан оңай байқауға болады. Температура жоғарыла-ған сайын, плазмалардың иондану дәрежесі артады. Мысалы, 160 000° К температурада сутегі плазмасы толық ионданады, онда бейтарап атом және молекула болмайды. Миллиондаған градус температурада кез келген зат плазмалық күйде болады. Заттардың плазмалық күйде болуы әлемде кең таралған. Күн, жұлдыздар плазмадан тұрады, өйткені бұл аспан денелерінің қойнауында температура бірнеше миллион градусқа және одан да көпке жетеді. Сиреген түмандылықтар және жүлдыз аралық газдар жұлдыздардың ультракүлгін сәулелерімен ионданған. Басқарылатын термоядролық процестерде де плазма шешуші орын алады. Атмосфераның жоғарғы кабаттарында космостық сәулелер, Күн сәулелері әсерінен ионданған қабат — ионосфера пайда болады. Бүл қабат радиотолқындардың таралуына ықпал жасайды. Түнде космостык, сәулелердің әсері азайған кезде, иондар мен электрондардың рекомбинациялануы нәтижесінде

иондану азаяды. Солтүстік жарқыл және найзағай бұл да заттың плазмалық күйімен байланысты.

Газ разрядты приборлардағы плазманы суық плаз¬ма деп атайды. Әрине, бұл миллион градустан жоғары температурадағы плазмаларды — ыстық плазма деген сияқты шартты атау. Плазмада зарядталған бөлшектердің аса жоғары концентрациясы оларда, жеке зарядталған бөлшектердің қозғалысына айтарлықтай ықпал жасайтын, көлемдік зарядтардың пайда болуына әкеп соғады. Нашар ионданған газды плазма деуге болмайды, өйткені мұндай газда иондар мен электрондардың саны ете мардымсыз, олар туғызатын электр өрісі жеке зарядталған бөлшектердің қозғалысына шын мәнінде ешбір ықпал жасамайды.

20. Зарядталған бөлшектердің электр және магнит өрістеріндегі қозғалысы

86. Біз металдардағы, шала өтқізгіштердегі, вакуум мен газдағы электр тогын туғызатын негізгі процесс электр қозғалыстағы электр зарядтары мен электр өрісінің өз ара әсері екенін көрдік. Енді зарядталған бөлшектердің (электронный,, ионның) біртекті және өзгермейтін электр өрісіндегі қозғалысын қарастырайық. Егер epic біртекті болмаса және зарядталған бөлшектердің өз ара әсерін еске алсақ, онда мәселе тіпті қиындайды. Реалды приборларда epic әрқашан да біртекті болмайды. Бірақ сол өрістің аса бір азғантай кәлемін бөліп алсақ, оны біртекті деуге болады. Сонымен бірге, көп жағдайда қозғалыстағы зарядталған бөлшектер бір-бірінен соншалықты қашық келеді, сондықтан тіпті олардың зарядтарының өз ара әсерін ескермеуге де болады. Егер зарядталған бөлшектер өрістің бағытымен орын ауыстырса (бөлшектердің жылдамдық векторы

электр өрісінің кернеулігінің векторымен сәйкес келеді), онда оған кернеулік векторының бойымен бағытталған

F = qE

куш эсер етеді (41-сурет)Кинетикалық энергияныц өзгеруі туралы теорема бо-йынша бұл күштің жолдағы жумысы

болады. Мұндағы U - өрістің екі нүктесі арасындағы жол участогын шектейтін потенциалдар айырымы. Екіншіден, Ньютонның екінші заңы бойынша Ғ күш бөлшекке

a=F/m

үдеу береді. Демек, зарядталған бөлшектің электр өрісіндегі қозғалысы үдемелі және бөлшектіқ кинетикалық энергиясы барған сайын артады.

mv/2=qU

V=2q/mU (21)

Электрон үшін

q=e

V=2q/mU * (22)

Бұған электрондық заряды мен массасының сандық мәндерін қойсақ: e=1,6-10-19/с, m = 9,l • 10-31 кг.

Сонда ақырғы жылдамдық V=600U (км/сек). (23)

Бұл формула бойынша егер потенциалдар айырымы 1 в болса, онда үдетуші өрістегі электрондық, ақырғы жылдамдығы 600 км/сек, ал потенциалдар айырымы 100 В болса, онда үдетуші өрістегі электрондық, ақырғы жылдамдығы 6000 км/сек болады.

(22) формула бір, тек бір ғана үдетуші ерістің өзінде иондардың жылдамдығы электрондардың жыл-дамдығынан не себепті аз болатынын түсіндіреді, яғни ол формуладан массасы ауыр ионның жылдамдығы электронный жылдамдығынан аз болатынын көреміз. Мысалы, қарапайым элемент — сутегі ионын алайық. Онда

q = e,

mo = 1836m олай болса,

Ал енді ионның потенциалдар айырымы 1 В және 100 В болғанда, соған сәйкес сол ионның жылдамдығы не бары 11,7 км/сек және 117 км/сек қана болады.

Электр өрісінің кернеулігі векторының бағытымен оң зарядқа эсер ететін күштің бағыты сәйкес келеді дедік. Ал электрондар теріс зарядты болғандықтан, электр ерісіндегі оған әсер ететін күш өріске қарсы

бағытталады, демек, осы параграфтағы оірінші фор-муланың оң жақ бөлігіне «минус» таңбасын қою керек. Енді бөлшектің жылдамдық векторы кернеулік векторына бұрыш жасай бағытталсын делік (42-сурет). Мұнда жылдамдық векторын суретте көрсетілгендей етіп екі құраушыға жіктейміз. Сонда жылдамдықтың бір құраушысы

v ох = v0 • cos a

өрістің бойымен бағытталады. Бұл бағытта Ғ күштің әсерінен бөлшек үдей қозғалады. Ал енді

v oy = v0 • sin a

құраушы жылдамдығының бойымен белшекке күш әсер етпейді, бұл бағытта бөлшек бір қалыпты және түзу сызықты қозғалады. Механикадан белгілі, бұл қарастырылып отырған жағдайда бөлшек парабола бойымен қозғалады.

Егер тоғы бар өткізгішті біртекті магнит өрісіне орналастырсақ, онда оған

Ғ = ВLІsin a (24)

күш әсер етеді. Мұндағы В - өрістің магнит индукциясы,

L - өткізгіштің ұзындығы, I- өткізгіштегі ток күші, a - токтың бағыты мен магнит индукциясы векторының арасындағы бүрыш.

Заряды q бөлшек өріске v жылдамдықпен ұшып кірді және соншалықты аз t уақыт ішінде S жол жүрді дейік. Зарядтың қозғалысы ұзындығы L өткізгіштегі -І- ток сияқты. Сондықтан

F =BL q/t sin a = qBL/t sin a = qBv sin a

Магнит өрісінің зарядталған бөлшекке әсер ететін бұл күшін Лоренц күші деп атайды.

Ол: Ғл =qBv sin a. (25)

Ең алдымен бөлшектің жылдамдық векторы индукция векторына перпендикуляр жағдайды (sina=1) қарастырайық. Лоренц күшінің бағытын анықтау үшін сол қол ережесін пайдаланамыз: ол үшін сол қолдың төрт саусағын жаза ұстап, оларды оң зарядталған бөлшектің жылдамдық векторының бағытымен бағыттап, ал магнит индукциясы векторы алақанға енетіндей етіп орналастырсақ, сонда керіп ұстаған бас бармақ бөлшекке әсер ететін күштің бағытын көрсетеді. Егер зарядталған бөлшек электрон болса, онда қолдың төрт саусағын бөлшек жылдамдығының векторына қарсы бағыттау керек, өйткені токтың бағыты электрондардың орын ауыстыру бағытына қарсы болады.

Бұл айтылғандар күштің өpic индукциясының векторына да, сондай-ақ жылдамдық векторына да перпендикуляр екендігін көрсетеді (43,а-сурет). Ал егер күш жылдамдық векторына перпендикуляр болса, онда жұмыс нольге тең де, кинетикалык энергия өзгермейді, демек, жылдамдық нольге тең. Сонымен бірге, егер денеге жылдамдық векторына перпендикуляр бір, тек бір ғана күш әсер етсе, онда ол центрге тартқыш күш болатыны бізге механикадан белгілі. Ол мынаған тең:

F=mv/R

mv/2 = qBv немесе R = mv/qB (26)

Бұл формулада барлық шамалар тұрақты, демек, радиус R -дің шамасы да тұрақты. Басқаша айтқанда, магнит өрісі бөлшектің кинетикалық энергиясын өзгертпейді; егер бөлшек өріске индукция векторына перпендикуляр бағытта ұшып кірсе, онда бұл бөлшек одан әрі радиусы R шеңбер бойымен (26) өріске перпендикуляр жазықтықта қозғалады (43,6-сурет).

Егер бөлшектің жылдамдық векторының бағыты өрістің бағытымен сәйкес келсе (немесе қарама-қарсы болса), онда (24) формуладам көргеніміздей, оған күш әсер етпейді, ол инерция бойынша қозғалады. Егер a бұрышы нольге тең болмаса, онда жылдамдық векторын екі құраушыға жіктеу керек (43,6-сурет). Демек, бұдан бөлшектің спираль траектория, яғни бұрандалы траектория бойынша қозғалатынын аңғару қиын емес. Бөлшек магнит өрісінен шығысымен-ақ, одан әрі инерция бойынша түзу бағытпен қозғалады.

Электрондық приборларда магнит өрісінің әсері қолданылады, мысалы, электрондар шоғында (осциллографтың электронды-сәулелік түтігінде, электронды-сәулелік индикаторда, магнетронда) кеңінен қолданылады.

Егер қозғалыстағы электр зарядына электр және магнит өрістері бір кезде әсер етсе, онда Лоренц күші зарядқа әсер ететін электр және магнит өрістері күштерінің геометриялық қосындысына тең болады, яғни:

Ғ=F э +Ғш (27)

Бұл күштерді параллелограмма ережесі бойынша қосу керек.

Егер электр өрісі мен магнит өрісі өз ара перпендикуляр болса, онда оларды Ғ және Ғм күштері қарама-қарсы бағытталатындай етіп бағдарлауға болады. Сөйтіп, өрістердің кернеулігін өзгерте отырып;

Fэ = Fм

qE= qBv немесе v= E/B. (28)

Мұны зарядталған белшектердіқ жылдамдығын өлшеу үшін пайдаланады.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ. ЕСЕПТЕР. 1-4 ПАРАГРАФТАРҒА

Заттағы электронның қозғалысы классикалық электрондық теория тұрғысынан қандай заңға бағынады?

Электрондық теория еткізгіштің электрлік кедергісін қалай түсіндіреді?

Металдағы ортақтастырылған электрондарды идеал газ молекуласына ұқсату қандай қайшылыққа келтіреді?

(11) формуланы пайдаланып, металдың меншікті кедергісін түсіндіруге болады ма?

Металдағы өткізгіштік электрондар концентрациясы сыртқы жағдайға байланысты бола ма?

Ом заңының қолданылу шекарасы туралы не айтуға болады?

Классикалық электрондық теория қайшылықтарының түптамыры неде?

Шала өткізгіштердіқ меншікті электр өткізгіштігінің мәнін түсіндіріңіздер.

Кемтіктерді он, зарядты деуге қандай негіз бар?

Температура жоғарылағанда шала өткізгіште өткізгіштік электрондар мен кемтіктердің қозғалғыштығы артады. Соның өзінде олар жиі рекомбинацияланады. Олай болса, жоғары температурада шала өткізгіштің электр өткізгіштігі металдың электр өткізгіштігіне не себепті жақындайды?

Ток 1 А болғанда металл өткізгіштің көлденең қимасынан секунд сайын неше электрон өтеді?

Ұзындығы 10 м мыс сымның ұштарына 0,4В кернеу түсірілді. Өткізгіштегі токтың тығыздығын есептеңіздер.

Күміс өткізгіштің қимасы 0,5 см². Электрондардың реттелген орын ауыстыруының орташа жылдамдығы 10-5 м/сек, ал күмістегі электрондардың концентрациясы 6 • 10²⁸ м³. Осы өткізгіштегі ток күшін анықтаңыздар.

Шала өткізгіштерде абсолют нольден жоғары температураларда, соның ішінде бөлме температурасында, өткізгіштік электрондардың болатындығын қалай түсіндіруге болады?

Донорлық қоспалар деп кандай қоспаларды айтады?

Акцепторлы қоспа деп қандай қоспаны айтады?

Зоналық теория шала өткізгіштердін қоспалы электр өткізгіштігін қалай түсіндіреді?

Шала өткізгішті диодта жаппалы қабаттың электр кедергісі, шалаөткізгіш кристалының электрондық және кемтіктік аймағының кедергісінен неліктен көп?

Электронды-кемтікті ауысуды п және р типтес шала өткізгіштерді механикалық тиістіріп қана алуға бола ма?

Тура ток дегеніміз не? Kepi ток деген не?

Шала өткізгішті диодтың вольт-амперлік характеристикаларының түзу сызық болмайтындығын тусіндіріңіздер.

Транзистордьң жұмыс принципін баяндап беріңіздер.

Шала өткізгіште электр зарядын тасушылардың кайсысы - негізгі, қайсысы - қосалқы деп аталады.

Шала өткізгішті материалдар металмен контактілескенде токты шала өткізгіштен металға қарай өткізгеннен гөрі, металдан шала өткізгішке қарай жақсы өткізетіні белгілі. Осыны қалай түсіндіруге болады?

Егер ток көзінің оң қысқышын - шала өткізгіштің электрондық аймағына, ал терісін - кемтіктік аймағына қоссақ, онда жаппалы қабат не күйге түседі?

Кернеулігі 100 В/м электр өрісінде тұрған, температурасы 273° К шала өткізгіштегі электрондардың концентрациясын аныктаңыздар. Шалаөткізгіштің бұл температурадағы меншікті кедергісі 300 сим/м, ал электрондардын реттелген орын ауыстыруы - 0,6 м/сек.

Мына деректер бойынша, миллиметрлік қағазға лекалоның көмегімен Д9Г диодының вольт-амперлік характеристикасын салыңыздар:

а) Тек бір ғана тура және кері кернеудегі (мысалы, 0,5 в) тура және кері токты анықтап, оларды өз ара салыстырыңыздар.

ә) Тек бір ғана тура және кері кернеудегі электронды-кемтікті ауысудың кедергісін есептеңіздер. Алынған мәліметтерді өз ара салыстырьщыздар.

б)Тура ток 10-нан 30 ма-ға дейін өзгерген кездегі тура кернеудің өзгеруін анықтаңыздар. Кернеудің өзгеруін токтың өзгеруіне бөліп, диодтың тура бағыттағы дифференциал кедергісі деп аталатын шаманы табыцыздар.

в)Алдыңғы жаттығуды кері ток 20-дан 80 мка-те. дейін өзгеруі үшін қайталаңыздар. Кері бағыт үшіп дифференциал кедергіні табыңыздар.

Коллектор-база кернеуі Uк=6е, ал эмиттер-база кер-неуі Uэ=0,4е. Коллектор-эмиттер кернеуін табыңыздар.

Электрондық эмиссия деп нені айтамыз?

Сіздерге эмиссияның қандай түрлері белгілі?

Электро статикалық эмиссия қалай жүретінін айтып беріңіздер.

Ферми деңгейі дегеніміз не?

Толық шығу жұмысы дегеніміз не? Эффективті шығу жұмысы дегеніміз не?

Металл бетіндегі қос зарядталған қабаттың электрондық эмиссияға қандай ықпалы бар?

Вольфрамнан электрондардың толық шығу жұмысының 13,7 эв-ке тең екені эксперимент жүзінде тағайындалған. Вольфрамдағы ортақтастырылған электрондардың 0°Қ температурадары максимал энергиясын анықтаңыздар (Ферми деңгейі).

Мырыш үшін Ферми деңгейі 11,76 әв-ке тең. Толық шығу жұмысын анықтаңыздар.

Цезиймен қапталған вольфрам пластинкаға толқын ұзындығы 3000 А° ультракүлгін сәулелер түсірілген. Бұл жағдайда электрондардың эмиссиясы байқала ма?

Танталдан ұшып шыққан фотоэлектрондардын максимал жылдамдығы 10см/сек. Түскен жарықтын, толқын ұзындығы қандай?

Термоэлектрондық эмиссия дегеніміз не?

Катодтын. кеқістіктік зарядтары термоэлектрондық эмиссияға қандай ықпал жасайды?

Эмиссия тогынын катод температурасына тәуелділігі қандай?

Меншікті электрондық эмиссия деп нені айтамыз? Катодтын, эффективтілігі дегеніміз не?

Қандай катодтар қарапайым, ал қандайы күрделі деп аталады?

Катодтарды не үшін активтендіреді? Жауап беру үшін таблицадан қажетті мәліметтер келтіріңіздер.

Шала өткізгішті катодтардың артықшылығы мен кемшіліктері қандай?

Шотки эффектісі дегеніміз не?

Диодтың волт-амперлік характеристикасын сипаттап беріңіздер. Диодтың бір жақты өткізгіштігін түсіндіріңіздер.

Триодтағы тордың ролі қандай?

6Д6А диодының анодтық тізбегінде анодтық кернеудің жоқтығы 15 мка токта байқалған. Анодқа секунд сайын түсетін электрондардың санын анықтаңыздар.

Ұзындығы 2 см, диаметрі 0,2 мм металл қыл сым түрінде жасалған катодтың эмиссия тогы 0,4 а. Қатодтын меншікті эмиссиясын есептеңіздер.

Қатодтың эффективтілігі 50 ма/вт, қыздыру тогы 0,9 а, қыздыру кернеуі 6,3 в болса, онда ондағы токтың шамасы кандай?

44-суретте 5ЦЗС кенотронный, вольт-амперлік характеристикасы кескінделген. Сипаттама бойынша мыналарды аныктаңыздар.

а) 90 в анодтық кернеуге қандай анодтық ток сәйкес келеді?

ә) анодтық ток 300 ден 550 ма-ге дейін өскенде, анодтық кернеу қаншалықты өзгереді?

б) анодтық кернеу ПО в болғанда, анодта канша қуат сейіліп шашырайды?

в) диодтың тұрақты токқа ішкі кедергісі кандай?

Анодтық кернеу 12 в болғанда лампыдағы анодтық ток 4,2 -гe тең болса, Ленгмюр-Богуславский формуласы қалай жазылады?

Триодтың анод-торлық характеристикасы бойынша торлык; кернеудің - 2 в-тен + 1 е-ке дейін өзгеруі анодтық кернеудің 90 e-ке өзгеруіне бара-бар. Лампынық күшейту коэффициенті қандай?

Газдағы дербес электр разряды дегеніміз не? Тәуелді разряд деген ше?