8-Тақырып. Әлеуметтік-этникалық қауымдастық және ұлт саясаты
Этникалық қауымдастық – ұлттан (буржуазиядан шыққан қоғам), ұлыстан
(феодалдық және құлдық қоғам), тайпадан (алғашқы қоғам) тұратын, тұрақты адамдар
тобының әлеуметтік құрылымының түрі. Осы тарихи қауымдастықтардың әрбір
формасын кейбір кезде ұлт деп айтады. «Этникалық қауым» түсінігі де бірнеше ұлттар
мағынасын білдіреді. Мысалы: орыстар, украиндықтар, белорусьтар, болгарлар және т.б.
словяндардың этникалық қауымдастығын құрайды.
Ұлт – этностың жоғарғы типі. Ұлттың мәнді сипаттарына әр түрлі түсінік беретін
алуан түрлі кӛз-қарастар мен тұжырымдар бар. Кейбіреулері, ұлттарды адамдардың
мәдени-психологиялық қауымдастығына балайдв, екіншілері, оларды тарихи тағдырының
тұтастығымен байланыстырады, үшіншілері, ұлттардың обьективті шеклеулі белгілерін
кӛрсетпейді және барлығын ӛзіндік баға беру ісімен байланыстырады. Ұлттың негізгі
белгілеріне аумақтық бірлігін, экономикалық байланыстарды, тілді, психологияны
мәдениетпен сана сезімді жатқызатын кӛз-қарас кеңінен тараған.
Ұлыс – шаруашылықтың, ӛмірдің, тұрмыстың, мәдениеттің, тілдің, мәдениет
ерекшеліктерінің территориялық бірлігіндегі тайпалар қарым-қатынасының ыдырау
нәтижесінде құрылған адамдар қауымдастығы.
Аз ұлттар – шекараның ӛзгеруінің, кӛші-қонның немесе күштеп қоныстандырудың
нәтижесінде ӛзінің халқынан бӛлінуімен қалыптасқан этникалық қауымдастықтың
формасы.
Ұлттық сана-сезім – ұлттық қауымдастықтар мүшелерінің ӛз тарихындағы кӛз-қарас
жиынтығы, баға беруі, қарым-қатынастары мен кӛз-қарасқарастарының мағынасы мен
ерекшеліктерінің түсінігі, сонымен қатар жаңа замандағы хал-жағдайы мен ӛзінің даму
кӛрінісі, ұқсас қауымдастықтардағы орны мен мінез-құлықтарының қарым-қатынасы.
Ұлттық сана-сезім әлеуметтік, саяси, діндік және басқа да кӛзқарастар ұлттардың
рухани дамуының ерекшеліктері мен дәрежесінің жиынтығы ретінде әлеуметтік-
этникалық қауымдастықтың құрылу негіздерінің бірі болып табылады. Ұлттың ӛзіндік
сана және абсолюттенген жолмен жүрмей, және этноцентризмге тұйықталмай, ӛзі сияқты
қауымдастықтарға артықшылығын мойындаттырмаған жағдайда ғана ол ұлттың
дамуының жаңа сапалы деңгейіне жеткізетін прогрессивті үрдісті қамтамасыз.
Достарыңызбен бөлісу: |