1. Анатомия пәніжәнемаңызы. Клиникадажәне медицина практикасында анатомия пәнініңмаңызы. Анатомиялықтексерістердіңшараларыжәнеәдістері. Адам анатомиясы
Бүйір жіпшеде орналасқан жоғарылаған өткізгіш жолдар
жүктеу/скачать 1.09 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бүйір жіпшенің төмендеген өткізкіш жолдары : 1.
- Алдыңғы жіпшенің негізгі өткізгіш жолдары : 1.
| Бүйір жіпшеде орналасқан жоғарылаған өткізгіш жолдар:
1. Жұлын – мишықтық алдыңғы жол, tractus spinocerebellaris anterior (Говерс жолы); 2. Жұлын – мишықтық артқы жол, tractus spinocerebellaris posterior (Флексиг жолы; 3. Жұлын – таламустық латералды жол, tractus spinothalamicus lateralis, ауырсыну және температура сезімталдығын өткізеді. Бүйір жіпшенің төмендеген өткізкіш жолдары : 1. Қыртыс – жұлындық латералды жол, tractus corticospinalis lateralis, саналы қозғалтқыш импульстарды ми қыртысынан (орталық алды қатпарынан ) жұлынның алдыңғы мүйізінде орналасқан қозғалтқыш нейрондарға жеткізеді. 2. Қызыл ядро – жұлындық жол, tractus rubrospinalis, ортаңғымидың қызыл ядросынан басталып ,қарама – қарсы жаққа өтіп ,жұлынның алдыңғы мүйізінде орналасқан қозғалтқыш нейрондарда аяқталады. Алдыңғы жіпшенің негізгі өткізгіш жолдары : 1. Қыртыс – жұлындық алдыңғы жол, tractus corticospinalis anterior,мидың орталықалды қатпарының пирамидалық жасушаларынанбасталып ,жұлында ақ дәнекер арқылы қарама - қарсы жаққа өтіп,жұлынның алдыңғы мүйізінде орналасқан қозғалтқыш нейрондарғасаналы импульстарды жеткізеді. 2. Жұлын – таламустық алдыңғы жол, tractus spinothalamicus anterior , миға жанасу және қысым ( тактилдік) сезімталдығын өткізеді. 3. Торлық – жұлындық жол, tractus reticulospinalis, мидың торлықұрылымынан жұлынның қозғалтқыш нейрондарына келеді , басқа жолдар арқылы өтетін импульстардың күшін,кернеуін реттейді және бұлшықеттердің тонусын қамтамасыз етеді. 4. Жамылғы - жұлындық жол, tractus tectospinalis, ортаңғы мидың жоғарғы төбешігінің (қыртысастылық кӛру орталығы) және төменгі төбешігінің (қыртысастылық есту орталығы) нейрондарынан басталып, жұлынның алдыңғы мүйізінде аяқталады. Жалпыалғанда, сегмент нейрондары бар ақжәнесұрзаттыңкөлденеңқабатынантұрады, соныменқосаоныңқұрылысындабіржұпнервісіболады. Жұлында31 сегмент бар. Олардыңтопографиялықжағынабайланыстыжіктелуінетоқталсақ: 8 мойын– pars cervicalis (C I – C III ); 12 кеуде– pars thoracica (Th I – Th XII ); 5 бел–pars lumbalis (L I – L V ); 5 сегізкөз–pars sacralis (S I – S V ); құйымшақсегментінен– pars coccygeus ( Co I - Co III ) тұрады. Жұлынныңменшіктісегменттікаппаратымиданбұрынпайдаболғандықтан ,оныңатқаратынқызметіэволюцияүрдісіндебұрынпайдаболғансыртқыжәнеішкітітіркендірулергежауапреакцияларды , яғнитуапайдаболғанреакциялардыіскеасыру. Араласнерв 4 тармаққабөлінеді: дорзальді, вентральды, дәнекержәнеқабықша.Дорзальдытармақдененіңартқыжағынаөтіп,арқадағытереңбұлшықеттердіжәнетерініңсәйкесжерлеріннервтендіреді. 159. Рефлекторлық доғалар, қарапайым /2 және 3 / және күрделі. Нерв жүйесініңқызметірефлекстерарқылыіскеасады. Рефлекс -организмніңсыртқыжәнеішкіақпараттарға (тітіркендіргіштерге)жауабы. Рефлекстершартсызжәнешарттыболыпекігебөлінеді. Туабіткен, тұқымқуалаушырефлекстершартсызрефлекстердепаталады. Оларжұлынжәне ми сабауыарқылыіскеасады (төменгінервтікқызмет). Жеке өмірсүрубарысындаорганизмніңқоршағанортаменуақытшабайланыстартүріндегіарақатынасышарттырефлекстерарқылыіскеасады. Шарттырефлекстер,жоғарынервтікқызметтіқамтамасызететінүлкен миқыртысыныңқатынасуыменжүреді. Бұлрефлекстерарқылыорганизм өтекүрделіқызметтератқарады. Рефлекс өтетін жол рефлекстік доға деп аталады. Рефлекстікдоғаның құрамына сезімтал, аралық және қозғалтқыш нейрондар енеді. Рефлекстікдоғақарапайымжәнекүрделідепекігебөлінеді. Қарапайымрефлекстікдоғаларарқылышартсыз, күрделі рефлекстік доғалар арқылы шартты рефлекстер іскеасады. Әдетте, қарапайым рефлекстік доға үш нейроннан тұрады.Жұлын арқылы өтетін қарапайым рефлекстік доғаның бірінші жалғануниполярлы сезімтал нейрондары жұлын түйінінде орналасқан.Олардың рецепторлардан (терідегі, бұлшықеттердегі және т.б.) басталатын шеткі өсінділері жұлын нервтерініңқұрамында өтеді. Рецепторлар арқылы қабылданатын импульс шеткі өсінді арқылы жүріп, нейронның денесінде өтеді де, оның орталық өсіндісі арқылы жұлынның артқы мүйізінде орналасқан екінші, аралық нейронға беріледі. Нервтік импульс аралықнейроннан алдыңғы мүйізде 253 орналасқан, үшінші қозғалтқышнейронға келеді. Қозғалтқыш нейронның аксоны көлденеңжолақты бұлшықетте аяқталады. Аз жағдайда кездесетін еңқарапайым рефлекстік доға тек екі - сезімтал және қозғалтқыш нейрондардан тұрады (тізе рефлексі). жүктеу/скачать 1.09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|