1 Autocad 2000 туралы жалпы мәліметтер

Объектті байлам жүргізілуін іске асыру:

1 Жағдай сызығында «Объектная привязка» баcтырмасын басу;

2 «Shift» клавишасын баса, тышқанның оң жақ баcтырмасын басу, онда курсордың менюсі пайда болады;

3 Бұл менюде объектті байламның керекті түрін таңдап, тышқанның сол жақ баcтырмасын басу.

Егер «Параметры объектной привязки» менюсін таңдасақ, «Объектная привязка» (18 сурет), «Привязка и сетка» (19 сурет), «Полярное слежение» (20 сурет) үш салымы бар «Параметры привязки» диалог терезесі пайда болады.

«Объектная привязка» салымы – режимдер тапсырмасын басқарады және объектті байлам кезінде бақылайды. Бақылау алдында курсорды байлам нүктенің үстінде ұстап, будан келесі орын ауыстыруда бақылау сызығы пайда болады. Бақылауды жою үшін курсорды қайта нүктенің үстінде ұстап қалу керек.

«Привязка и сетка» салымы – байлам қадамының тордың түйініне және тордың параметрлеріне орнатылуы мүмкін болады, ол лимит зонасында көрсетіледі. Сол жақ жоғарғы бөлігінде тышқанның қадамы үшін тор түйісінің параметрлері беріледі: екі ось бойынша қашықтық, горизонталь салыстырғанда, тордың көлбеу бұрышы және тор координаттарын есептеу базасы. Оң жақ жоғарғы бөлігінде көрсетілетін тордың параметрлері беріледі. Оң жақ төменгі бұрышта байламның варианты таңдалады: қадамды немесе бұрышты.

Сызулық элементтерді, олардың алмасуын, бұрылымын, масштабты көбейту немесе өзгертуін жою қажеттілігі пайда болады.

Сызулық элементті өңдеу үшін, оны таңдау керек. Барлық өңдеу командалары «Изменить» менюсінде, ал олардың пиктограммасы «Редактирование» құралдар панелінде орналасқан.

Сызулық элементті (кесіндіні) таңдау үшін – кесіндіде прицелды (қиылысу центрінде кішкентай квадрат) орнату керек және тышқанның сол жақ бастырмасын басу.

Бұл әдіс сызулық элементті көрсету деп аталады. Көрсетілген сызулық элемент пунктирмен және кішкентай квадраттар –қолсаптар бөлінеді.

Қолсап – бұл объектілерді өндеу әдісі. Қолсап көмегімен объектілерді: созуға, орын ауыстыруға, бұруға, масштаптауға, көбейтуге болады.

Мысалы, егер кесінді команданың шақырылуына дейін таңдалса, оның экрандағы көрінісі қалыптасады – контуры бөлінеді, ал объектті байламның нүктелерінде көк түсті кішкентай квадраттар – қолсаптар көрінеді. Егер сол қолсапта бассақ, ол активті немесе ыстық болады, қызыл түсті болып көрінеді.

Бірнеше қолсапты активті күйге ауыстыру үшін «Shift» клавишасын жібермей солардың үстінен басу керек. Егер қолсапты қателіктен активті болдырсақ, онда оның үстінен тағы да бір рет басу керек. Одан қолсаптар активті болғаннан кейін тышқанның он жақ бастырмасын басып, менюді ашып, оның ішінде қолсаптармен өткізілетін операциялардың барлық опцияларының тізімі бар.

«Растяжение» операциясын орындау үшін кесіндінің ортаңғы нүктесінен алуға болмайды, тышқанның сол жақ бастырмасымен соңғы нүктеде басу керек. Ортаңғы қолсаптар кесіндінің орын ауыстыруы үшін қолданылады, сол сияқті шеңбердің диаметрін не үлкейтеді не азайтады.

Сызбаны құрудың бірде бір процесі объектті жоюдан қалмайды.

AutoCAD жүйесінде объектілерді жататын бірнеше командалар бар.

Қалыптасқан объект құрамын жою үшін ERASE (СТЕРЕТЬ) командасын қолданады. Ол таңдалған объектілерді экраннан жояды (өшіреді) және оларды суреттен жояды. Команданың әсер ету қорытындысы Undo (Жою) бастырмасы көмегімен немесе U(Ж) – жою бастырмасы көмегімен жойылады. Егер бізде сыну қисық бар болса, онда бұл команда барлық элементтерді жояды.

TRIM (ОБРЕЗАТЬ) – командасы олардың өзара қиылысуынан тәуелді объекттердің бөлігін жою үшін қызмет етеді.

Select cutting edges:

Жойылатын объектілердің таңдау:

Курсормен объектті көрсету, нүктелердегі өзгеретін объектті кеседі, оны бөліктерге бөлетін, олардың бірі жойылып, ал қалғаны қалады.

Select object to trim:

Жойылатын объектілерді таңдау:

Курсормен өзгеретін объектілердің жойылатын бөліктеріне көрсету.

BREAK (РАЗОРВАТЬ) – көрсетілген екі нүктелерінде объектті жыртады, мұнда жырту сағат бағытына қарсы жүргізіледі. (21 сурет).

21 сурет
Керек емес бөліктерді жою үшін Delete (Жою) командасын да қолдануға болады. Курсор көмегімен тышқанның сол жақ бастырмасымен керек емес элементтердің барлық облысын бөлеміз және Delete (Жою) бастырмасын басамыз.

Егер бірнеше объектілерді жойсақ, «Рамка» опциясын қолданамыз. Бұл үшін барлық объектілерді «рамку выбора» рамкасына диагональ бойынша екі бұрышты көрсетіп, енгізеді. Мысалы, сызулық зонаның жоғарғы бұрышына курсорды қойып, тышқанның сол жақ бастырмасын жібермей басып, оны диагональ бойынша оң жақ төменгі бұрышқа ауыстырып, тышқанның сол жақ бастырмасын басу.

Offset distance or Through < 1.0000>:

Қашықтық немесе нүкте арқылы < ағымды қашықтық>:

Клавиатура көмегімен қашықтықты жүргізу немесе экранда тышқанмен екі нүктені көрсету, олардың арасындағы қашықтық команданы орындаған кезде ғана қолданылады.

Select object to offset:

Объектілерді таңдау – объектілерді курсормен көрсету:

Side to offset:

Жаңа объектке дейін қашықтықты қай жаққа қою?

Курсормен объекттің керек жағының кеңістігіне көрсету.

ARRAY (МАССИВ) командасы – массивті көрсетілген түрінің объектісімен пайда болады. Күрделі сызбалардың жұмысын тездетеді.

Select object:

Объектті таңдау – курсормен объектілерді көрсету:

Ескерту: осы және көптеген басқа командаларда кейде бірнеше объектілерді көрсету керек. Объектілерді қояр немесе рамкалар бойынша көрсетуге болады. Жүйеде сіз объектілердің таңдауын бітіргеніңізді көрсету үшін тышқанның оң жақ бастырмасын немесе «Enter» басу керек.

Rectangular or Polar array < R >:

Тіктөртбұрышты немесе Полярлы (Дөңгелек)?

Кілтті команда көмегімен массивтің керек типін таңдау.

Number of rows (-) < 1 >:

Сызық саны ағамды сан :

Unit cell or distance between rows (-):

Ұяшаның өлшемі немесе сызық арасындағы қашықтық:

Клавиатурадан тіктөртбұрышты массивтың бағаншалардың санын енгізу.

Қысқарталған түрде бұл команданы былай қолдануға болады:

1 Пиктограмма «Түйіндесу»;

2 Кілтті енгіземіз – R (радиус);

3 Түйіндесу радиусының санды шамасын көрсететін, «Enter» басамыз;

4 Команданың қайта шығуына «Enter» басамыз;

5 Тышқанмен түйіндесудің бірінші объектінде басамыз;

6 Тышқанмен түйіндесудің екінші объектінде басамыз.

Қиынжиектің пайда болу процесі екі қадамнан тұрады. Алдымен қиынжиектің параметрлері беріледі. Олар екі катет немесе бір катет және қиінжиектің бір бұрышы болуы мүмкін. Шамаларды енгізгеннен кейін AutoCAD «Фаска» командасын бітіреді. Осыдан кейін қайта осы команданы жүргізіп, қиынжиек пайда болатын жиекті көрсететін екі кесіндіні таңдау керек. AutoCAD алда алған хабарды пайдаланып, қиынжиекті пайда болдырады.

Негізгі жазылымды тез құруға болады (23 сурет):

2 1 (20,60) нүктенің координаттарын және 2 (205,60) нүктенің координатарын көрсетін төменгі рамкадан 55 мм горизонталь сызықты жүргіземіз, «Enter» екі рет басамыз;

3 3 (27,60) нүктенің координаттарын және 4 (27,5) нүктенің координаттарын көрсетіп, бірінші тік сызықты жүргіземіз, «Enter» екі рет басамыз;

4 «Отступ» командасымен негізгі жазылымның барлық тік сызықтарын құрамыз (24 сурет):

а) клавиатура көмегімен 10 мм қашықтықты көрсетіп, «Enter» басамыз;

б) курсормен 3-4 сызықты көрсетеміз;

в) курсормен керек жақтағы кеңістікті көрсетеміз (берілген сызықтан оң жаққа қарай), «Enter» басамыз.

Қалған сызықтар осылай орындалады, бірақ ұқсас объектпен соңғы болған сызық таңдалады.

а) тышқанның сол жақ бастырмасымен горизонтальды сызықты таңдаймыз, оң жақ батырмамен бөлінуді аяқтаймыз;

б) R кілтін аламыз (тіктөртбұрышты массив), «Enter» басамыз;

в) сызық санын көрсетеміз – 10 «Enter»;

г) бағанша санын көрсетеміз – 1 «Enter»;

д) сызық арасындағы 5 мм қашықтықты аламыз, «Enter» (26 сурет).

7 Негізгі жазылымның құруды аяқтау үшін кейбір сызықтарды мына командалармен жою керек: «Обрезать», «Удалить» және т.б. (27 сурет).

Рамка мен А4 формат сызбасының негізгі жазылымы бірге келесі сызбаларда керек болған сол, оларды бар жеке файлмен AutoCAD папкасында, немесе дискетада сақтау керек.

Save пункті (Сохранить) ашық суреттің өзгерістерін файлда сол атымен сақтауға мүмкіндік береді. Save as ... пункті (Сохранить как ...) басқа файлға жазу үшін қолданылады.

Негізгі жазылымды толтыру үшін келесі әрекеттерді орындау керек:

1 Түсетін «Формат» менюсінде кіру;

2 «Стиль текста» пунктін таңдау;

3 Пайда болған диалог терезесінде (31 сурет) ағымды шрифттің атын көрсету, мысалы, «ISOCTEUR»;

4 Шрифт биіктігін 3 орнату;

5 Енінің коэффициентін 0,8 орнату;

6 Көлбеу бұрышын 15 орнату;

7 Алдымен тышқанмен «Применить» бастырмасына басып, «Закрыть» бастырмасы көмегімен диалог терезесін жабу.

31 сурет
Текстті келесі тізбекте жазуға болады:

1 «Рисование» құралдар панелінде бастырмасы , «Параграф» командасын таңдау;

2 Тышқанмен текст шекарасының рамкасын бөлу;

3 Бұдан кейін «Текстовый редактор» терезесі ашылады (32 сурет), онда ағымды шрифттің аты «ISOCTEUR», шрифттің биіктігі 3, көлбеу бұрышы 15 орнатылған;

4 Редактордың негізгі терезесінде текстті енгізу;

5 Команда «OK» бастырмасына басумен аяқталады.

Өлшемді стильдермен жұмыс клавиатурадан, немесе түсетін «Размеры» менюсіндегі Style (Стиль) пунктінен, немесе түсетін «Формат» менюсіндегі «Стиль размера» пунктінен енгізілетін DIMSTYLE (РЗМСТИЛЬ) команда көмегімен орындалады.

Сол сияқты DIMSTYLE (РЗМСТИЛЬ) командасы бастырмасы көмегімен – «Размеры» панеліндегі «Стиль размера» орындауы мүмкін, оның шығуы үшін егер экранда болмаса, ашылатын түсу «Вид» менюсінде төменгі сызығындағы «Панель инструментов» командасын таңдау керек. Көрінген диалог терезесінде «Размеры» панелінің қасында, тышқанның сол жақ бастырмасы көмегімен квадратта атынның алдында «Х» белгісін қою. Бұдан кейін экранда «Размеры» панелі шығады, содан соң «Панели инструментов» терезесін «Закрыть» бастырмасы көмегімен жабамыз.

(РЗМСтиль) командасы – «Менеджер стилей размеров» диалог терезесін ашады. Бұл терезені орталық бөлігіндегі «Просмотр ISO -25» көру өрісі берілген стильмен жасалатың өлшемдердің сыртқы түрін көрсетеді.

Егер «Изменить» бастырмасына бассақ, «Изменить текущий стиль: ISO - 25 » диалог терезесі пайда болады, оның алты салымы бар: «Линии и стрелки», «Текст», «Расположение», «Основные единицы», «Альтернативные единицы», «Допуски». Осы салымдармен жұмыс бар өлшемді стильдің өзгерістерін енгізуге және сақтауға мүмкіндік береді.

Өлшемдерді енгізу, рұқсат беруші және шығықты сызықтардың енгізу операциялары «Размер» менюсінде орналасқан командалар немесе «Размеры» құралдар панеліннің бастырмалары (33 сурет) көмегімен орындалады, олардың экранға шығуы жоғарында қарастырылған.

«Наклонить» опциясын таңдаған кезде алдымен объектті, одан бұрышты сұрап, горизонталь осіне қарағанда, шығыңқы сызықтарының көлбеу бұрышын сұрауға болады (41 сурет)

№1 тәжірибелік жұмыстың орындалу мысалы А нұсқауында көрсетілген.

1 AutoCAD жүйесін жүргізу (5 бөлім);

2 Жаңа сызбаны құру және жүйенің параметрлерін орнату (6 бөлім);

3 А4 форматының рамкасын құру (8 бөлім);

4 Негізгі жазылымды құру (11 бөлім);

5 Негізгі жазылымды толтыру (13 бөлім);

6 «ORTHO» режимінде «Линия» командасын қолдана отырып, әркелкі тағайындалған және ұзындығы 50 мм қалыңдығы бар сызбаның төрт тызығын жүргізу (43 сурет). Объект сызығының түрін өзгерту үшін оны бөлу керек, стандартты менюсіне кіріп, «Свойства» командасын таңдау, пайда болған диалог терезесінде «Тип линий» пунктін таңдау, жебесі бар бастырманы басу, ол бөлінген элемент тізімінің оң жақ бағанасында орналасқан, сызық түрінің тізімі ашылады. Онда керекті сызық түрін таңдау.

Сызық қалыңдығының өзгеруі сызық түрінің өзгеруіне ұқсас.

Командасы: «Окружность»

Сұраулар:

Specify Center point for circle or [ 3P/ 2P/ Ttr (tan tan radius)] : (Егер экранның кез келген жерінде тышқанның сол жақ бастырмасын басып, нүктені көрсетсек, онда ол шеңбердің центрі болып саналады) Specify radius of circie or [Diameter]: (берілген шеңбердің немесе диаметрдің радиусын енгіземіз).

Егер R әрпін енгізсек, онда радиус таңдалған болады, егер D әрпін енгізсек, онда диаметр таңдалған деп саналады және сонда диаметрді енгізу сұрау туады.

Шеңбердің орталық сызықтарын құру үшін түсетін «Размер» менюсіне кіріп немесе экранға «Размеры» панелін (14 бөлім) шығарып, «Метка центра» командасын таңдап, шеңбердің центрін белгілейміз және ол арқылы орталық сызықтарды жүргіземіз.

Осы панельде «Диаметральный размер» командасын таңдап, берілген шеңбердің диаметрін енгіземіз (44 сурет).

44 сурет
8 «Линия» командасын қолдана, берілген өлшемдер бойынша тікбұрышты ұшбұрышты құрамыз. Одан кейін «Рисование» панелінде орналасқан «Отражение» командасын қолдана, тік катетке қарағанда, осы ұшбұрыштың айналы көрінуін құрамыз.

Командасы: «Отражение»

Сұраулар;

Select objects: (айналы көрініс үшін объектті таңдаймыз)

Specify first point of mirror line: (көрініс осінің бірінші нүктесін көрсетеміз)

Specify second point of mirror line: (көрініс осінің екінші нүктесін көрсетеміз)

Delete source objects ? [Yes/No] : (сұраққа: ескі объектті жоямыз ба, иә немесе жоқ деп жазып береміз).

«Линейный размер» командасын қолдана отырып, үшбұрыштың өлшемдерін енгіземіз (45 сурет).

Командасы: «Многоугольник»

Сұраулар:

Polygon Enter number of sides <4>: (көпбұрыштының жақтар санын енгіземіз)

Specify center of polygon or[Edge]: (тышқанның сол жақ бастырмасымен экранның бос жерінде басу)

Enter an option [Inscribed in circle / Circumscribed about circle] :(жазылған немесе түсіндірілген, таңдап, Enter басамыз)

№ 1 тәжірибелік жұмыстың сызбасының дайын түрі А нұсқауында көрсетілген.