Шаруашылықаралық жерге орналастыру екі түрлі тармаққа бөлінеді: 1.ауылшаруашылық кәсіпорындардың жер иеленушөліктерін құру; 2.ауылшаруашылық емес мақсаттағы жер пайдаланушылықтарды құру. жер иеленушөліктер мен жер пайдаланушылықтардың қaзіргі күні
зерттеліп жерге орналастыру қажеттілігін тудырған себептер анықталады
және сол себептерді жою жолдары белгіленеді;
мүдделі меншік иелері мен жер пайдаланушылардың талаптары
айқындалады, оларды қанағаттандыру мүмкіншөлктері қарастырылады;
жобалау тапсырмасы жасалып қарастырылады және бектіледі.
Жалпы алғанда шаруашылық аралық жерге орналастырудың мазмұны
мынандай ic- әрекеттерді қамтиды:
ауылшаруашылық кәсіпорындарының жер иеленушіліктерін құру; жер иеленушөліктер мен жер пайдаланашулырды үнемі реттеттіріп отыру; ауылшаруашылық және халықшаруашылық мұқтаждықтарға игеру үшін жаңа жерлерді іздестіру; жерді белгі беру және алып қою арқылы ауылшаруашылық емес жер пайдаланушыларды құру; елді мекендердің шептерін белгілеу және өзгерту. Қойылған мақсат-міндеттеріне, жобалау объектісіне, аймактық
табиғи ерекшеліктерге қарай шаруашылықаралық жерге орналастырудың
маңызы, жүзеге асыру реттілігі, әдістемесі өзгеріп отырады. Осыған орай
оның мынандай типтерін белгілеуге болады:
ауылшаруашылық кәсіпорындардың (шаруа шаруашылықтарының,
совхоздардың, колхоздардың т.б.) жер иеленушөліктерін құру;
ауылшаруашылық
кәсіпорындардың
жер
иеленушөлктерінің
кемшөліктерін жою арқылы жетілдіру;
суармалы егіншөлікке игерілген жерлерде жаңа жер иеленушөліктерді
құру;
игеруге
іздестірілген
жаңа жерлерде
ауылшаруашылық
кәсіпорындардың жер иеленушліктерін құру;
шаруашылықаралық өндірістің бірліктердің жер массивтерін құру;
тау, шөл басқа маусымдың жайылымдарды қайта бөлу;
ipi гидротехникалық құрылыстарға жер бөлініп беру және осыған
байланысты
жер
иеленушіліктердің
(жер
пайдаланушылықтардың)
өзгерілуін реттестіру;
шағын ауылшаруашылық емес жер пайдаланушылықтарды құру;
сызықты құрылыстарға (темір және автомобиль жолдары,
тоқтасымалдау және байланыс жуйелері, каналдар мен құбырлар) жер беліп
беру;
135
елді мекендердің көптерін белгілеу және өзгерту.