1 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
Теодолиттік жүрістердің далалық деректерін енгізу және деректерді
жүктеу/скачать 5.11 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.2. Теодолиттік жүрістердің далалық деректерін енгізу және деректерді
пысықтау. Карьерлер мен кен көздерінің шарттарында түсірістің негізі ретінде теодолиттік жүрістер кең таралған. Теодолиттік жүрістер маркшейдерлік геодезиялық тірек торларының пункттерінің арасында жүргізіледі немесе тұйықталған полигон түрінде 237 құрылады. Алғашқы пункттерде теодолиттік жүріс жағының және тірек торының пункттеріне екі бағытының арасындағы бұрыштарды өлшейді. Теодолиттік жүріс жақтарының ұзындығы 100 – 9400 м арасында болу керек. Түсіріс масштабы 1: 1 000, 1: 2 000 және 1: 5 000 болатын жүріс ұзындығы 1,8; 2,5 және 6 км аспау керек. Қажет болғанда жеке нүктені полярлық әдіспен анықтауға болады, оған дейінгі қашықтық 400 м аспау керек. Теодолиттік жүрістер жақтарын болат ленталар, рулеткалар, қашықтық өлшеуіш, жарық қашықтық өлшеуіш қондырғылары арқылы өлшейді. Тура және кері бағыттағы өлшеулер арасындағы айырмашылық 1: 1 500 аспау керек. Теодолиттік жүрістегі бұрыштық қиыспаушылық, сызықтық қиыспаушылық – жүріс ұзындығының 1: 300. Екі алғашқы пункттер мен екі алғашқы бағыт арасында жүргізілен теңестірілген созылған теодолиттік жүріс үшін жүрістің орташа пункттерінің орналасуыны көлденең қателігі: мұндағы n - полигондағы пункттер саны; L - жүріс ұзындығы, м. Сызықтар ұзындығын жанама тәсіл арқылы анықтаумен азимуттық жүрісті жүргізу (Дурнев А.И. тәсілі). Карьерлер ойықтары немесе жыныстар үйінділерінің жұмыс алаңдары өлшеуді жүргізу үшін қолайсыз болғанда немесе өлшеу аспаптары болмағанда қолданылады. Ойықта А және В нүктелері арасында теодолиттік жүрістің 1, 2, 3, …, п нүктелерін орнатады. Нүктелер арасындағы қашықтық 200 – 300 м. Қарсы бортта көмекші С, Д, Е нүктелерін таңдайды. А, 1, 2, 3, …п, В нүктелерінде β А , α 1 , β 1 , α 2 , β 2 , …, α п , β п және β В горизонталь бұрыштарын өлшейді, ал өлшеу аспаппен алғашқы және бақылау базисінің ролін ойнайтын алғашқы және соңғы қабырғаның ұзындығын (А – 1 және п – В) өлшейді. I үшбұрышының 1-С қабырғасын II үшбұрышының 1 – 2 және 2 – С және т.б. өлшеу үшін қолданады. Жүрісті жүргізудің тексерілуі болып п-В қабырғасының есептеулері мен өлшеулерінің салыстырылуы табылады. α және β үшбұрышының бұрыштары 30 0 кем емес және 150 0 аспау керек, ал С, Д, F нүктелеріндегі бұрыштар – 10 – 15 0 аз емес. Тең дәлдікті бұрыштық өлшеулерде синустар формуласымен шығарылған салыстырмалы қателігі: мұндағы - алғашқы қабырғаның салыстырмалы қателігі; - α және β бұрыштарының орташа өлшеу қателігі; R - I, II, III, IV және т.б. үшбұрыштары үшін көмекші шамалар. II, V, VI және т.б. үшбұрыштар үшін R / .және т.б. Жүрістер саны артқан сайын олардың ұзындықтарының дәлдігі азаяды, сонымен бірге алдағы түйін қабырғалардың қателігі келесі барлық қабырғалар ұзындығына беріледі. Сондықтан да жүрістің үлкен ұзындығында кей қабырғаларды тікелей өлшеу қажет. Тәжірибеде маркшейдерлік тірек торында параллактикалық бұрыштарды бір уақытта өлшейтін және геодезиялық қиыспаушылықтармен келесі жүріс пункттерінің координаталарын есептейтін теодолиттік түсіріс қолдану тапты. 238 А, 1, 2, 3, …, 5, В – алғашқы екі пункттер арасында жүргізілген теодолиттік жүріс. 2, 3, 4, 5 пункттерінде полигон бұрыштарын және С, Д, Е, және F пункттерінде γ 1 , γ 2 , γ 3 , γ 4 параллактикалық бұрыштарды өлшейді. Полигонның теңестірілуін атқарады және барлық қабырғаларының дирекциондық бұрыштарын және де 2 – С, 2 – Д, 3 – С, 3 – Д мен т.б. барлық бағыттарының дирекциондық бұрыштарын өлшейді. Осы қабырғалардың және СД қабырғасының дирекциондық бұрыштары арқылы α 1 , α 2 , β 1 , β 2 , бұрыштары анықталады. Тура қиыспаушылықтың есептелуі арқылы 2, 3 пункттерінің координаталарын анықтайды; 4, 5 нүктелерінің координаталарын анықтау үшін сәйкес есептеу жүргізіледі. жүктеу/скачать 5.11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|