17.“Иммобилизацияланған ферменттер” ұғымына анықтама беріңіз.Ферменттерді иммобилизациялау әдістерін атаңыз және оларды сипаттаңыз.
Ферменттер белоктық сипаттағы заттар, сондықтан сақтау кезінде тұрақсыз, сонымен қатар термиялық әсерлерге сезімтал.
Сонымен қатар, ферменттерді әрекеттесуші заттар мен реакция өнімдерінен бөлу қиын болғандықтан, оларды қайта пайдалану мүмкін емес. Иммобилизацияланған ферменттерді құру бұл мәселелерді шешуге көмектеседі
Иммобилизацияланған ферменттерді құру бұл мәселелерді шешуге көмектеседі. Бұл әдістің бастамасы 1916 жылы Дж.Нельсон мен Э.Гриффин көміртегіге инвертазаны адсорбциялап, оның каталитикалық белсенділігін осы формада сақтайтынын көрсеткенде қаланды.
Иммобилизация – төмен молекулалы лигандтарды, макромолекулаларды, жасуша органоидтарын немесе жасушаларды белгілі бір тасымалдаушыға бекіту.
Иммобилизация кезінде фермент бетінде немесе қатты тірек ішінде бекітіледі, ол ашыту аяқталғаннан кейін реакциялық қоспадан оңай алынады. Ферментті қайта пайдалануға болады, бұл процестің құнын айтарлықтай төмендетеді.
Иммобилизацияның артықшылығы - рН, температура және еріткіштердің өзгеруіне байланысты оның денатурациялану қабілетін шектеу арқылы фермент тұрақтырақ болады. Мысалы, иммобилизацияланған глюкоза изомеразасы 65°С-та бір жыл бойы тұрақты болады, ал ерітіндіде ол бірнеше сағатта 45°С-та денатурацияланады.
Иммобилизацияланған ферментті реагенттерді фермент арқылы өткізу және соңғы кезеңде өнімді жинау арқылы үздіксіз (ашық) өндіру үшін пайдалануға болады.
Ферменттердің иммобилизациясының мәні олардың белсенді түрде ерімейтін негізге қосылуы немесе жартылай өткізгіш мембраналық жүйеде қамау болып табылады. Ферменттің тасымалдаушыға қосылуы адсорбция, химиялық байланыс немесе ферментті органикалық немесе бейорганикалық гельге (капсулада және т.б.) механикалық қосу арқылы жүзеге асырылады. Бұл жағдайда ферменттің қосылуына ферменттің белсенді орталығына кірмейтін және фермент-субстрат кешенінің түзілуіне қатыспайтын функционалдық топтар есебінен ғана рұқсат етіледі.
Иммобилизациялау үшін көбіне целлюлоза, декстран, агароза және олардың туындылары сияқты полисахаридтер қолданылады. Целлюлоза гидрофильді, көптеген гидроксил топтары бар, бұл оны осы топтарды ауыстыру арқылы өзгертуге мүмкіндік береді.
Ферменттерді иммобилизациялаудың екі негізгі әдісі бар:
Достарыңызбен бөлісу: |
