(Дулат Бабатайұлы)
Дулат Бабатайұлының өмір сүрген уақыты: (1802-1871(кей деректе 1874); ( 10 сынып .Қазақ әдебиеті.ЖМБ. 1871;ҚГБ.1874)
Дулат ақынның әкесі (Бабатай )
Семей облысы Аягөз ауданында туған, орыс отаршылардың зымияндық счаясатын әшкерелеген ақын: (Дулат)
Д.Бабатайұлының өлеңдері ,негізінен, қай лирикаға жатады? ( Саяси-әлеуметтік лирикаға )
Дулат поэзиясының алтын өзегі : (Отарлық езгіге қарсы күрес)
Дулаттың автомінездемесі берілген өлеңі: (Айтқызбасымды айтқыздың); Дулат ақынның автопортретін берген өлеңі: (Айтқызбасымды айтқыздың);
Д.Бабатайұлының туған жерге деген сүйіспеншілігі мен қимас сезімін шабыттана жырлаған өлеңі: («Бірінші сөз»)
«Ел бүлдірген бегіңді ,
Улы тілмен улаттым,»-деп жырға қосқан зар заман ақыны: (Дулат)
Бөдене емей немене?-деп береке-бірлікті сақтауға шақырған ақын: (Дулат Бабатайұлы)
Д.Бабатайұлының ел әкімдерін уытты тілмен өлтіре сынаған өлеңі: («Тегімді менің сұрасаң»)
«Менің атым-Байғыз қарт,
Көзге түсер сиқым жоқ»,- деп жырлаған ақын: (Дулат)'>(Дулат Бабатайұлы
Айтқызбасымды айтқыздың);
Барақ,Кеңесбай ,Сүлеймен сияқты ел әкімдеріне арнап өлең жазған ақын : (Дулат)
О,Барақ жас, Барақ жас,
Жегенге тоқ, ішсең мас.
Жақсы болса ұлығы-
Өз елін жаудай таламас...Үзінді авторы: (Дулат)
( «Кеңесбайға», «Сүлейменге»)
Д.Бабатайұлының ел әкімдерін өлтіре сынайтын өлеңі: («Сүлейменге»)
«Жыршының аты жыршы ма,
Әркімнің өлең жаттаса,
Сөз -жібек жіп,жыр –кесте,
Айшығы айқын көрінбес,
Өрнексіз тігіп, баттаса...» Осы үзіндінің авторы: (Дулат , «Сүлейменге» өлеңінде)
Дулат Бабатайұлының қожа-молдаларды сынаған өлеңі: («Ешенге»)
«Жер кімдікі?»дегенде
Аға сұлтан, қазылар
Не деп жауап береді?- деген жолдардағы Дулаттың ойы: (Орыс пересендеріне қазақ жерін беруге қарсылығын көрсеткен)
Сібірге кеттің айдалып.» Дулаттың осы өлең жолдарындағы дат,майыр деген сөздердің анықтамасы : (Майор және өтініш)
Дәулетің бейне шалқар көл...
Енді келіп қамалдың
Орыс салған қамалға...»- деген өлең шумағының авторы: (Дулат)
Малға қарай құт болмақ.
Қонысынан мал тайса,
Құты кетіп жұт болмақ.»-деген шумақтарының авторы: (Дулат)
Д.Бабатайұлының Ресейдің қазақ даласын отарлау саясатын әшкерелеген өлеңі : («Аягөз,қайда барасың ?»)
«Аягөз, сенің бойыңда
Несібе ырыс тегіс қой.
Сай-салаң толған жеміс қой.
Қырың –малдың кіндігі,
Ойың-өнім жеміс қой,»-деп жырлаған ақын : (Дулат)
Тастың қашап арасын.
Кесіп өтіп кезеңді,
...,қайда барасың?»- деп Дулат жырлаған өзен аты : (Аягөз)
Тастың қашап арасын,»-деген жолдар Д.Бабатайұлының қай өлеңінде кездеседі? («Аягөз»)
Тоқсан сала қосылып,
Тоғыз өзен түісіп,
Ақтың төмен жосылып...» - деген үзінді алынған өлең : («Аягөз, қайда барасың?»)
Дулат Бабатайұлының «Аягөз, қайда барасың?» өлеңіндегі «сауыр» сөзінің мағынасы : ( Шөбі мол,шұрайлы жер)
Дулаттың өлеңі: ( Ақжайлау мен Сандықтас)
«Қаларсың бір күн,Сандықтас,
Құлан жортпас бел болып.» Осы үзіндінің авторы: (Дулат)
Шытырман тоғай айналаң,
Жоның жайлау ,кең алаң,
Атам қонған кең далам!» -деген үзінді алынған Дулаттың шығармасы :
Достарыңызбен бөлісу: |
