Локальді есептеу желілері технологиялары. Жергілікті желілерді жобалауда негізгі рөлді OSІ моделінің арналық жəне физикалық деңгейлерінің протоколдары атқарады. Жергілікті желілердің мəліметтер алмасу ортасында қолданылатын арналық деңгейді екі төменгі деңгейгейлерге бөлу табысты іске асырылды: Логикалық мəліметтер алмасу (Logіcal Lіnk Control), LLC деңгейі жəне желілерді қолдануға мүмкіндік алуды басқару (Medіa Access Control), MAC деңгейі. МАС деңгейі белгілі бір алгоритм бойынша кез-келген торап өзінің мəліметтер кадрын жіберу мүмкіндігін алған жағдайда жалпы мəліметтер алмасу ортасын тиімді пайдалануды қамтамасыз етеді. Қазіргі есептеуіш желілерде МАС деңгейінің бірнеше протоколдары тараған: Ethernet, Fast Ethernet, Gіgabіt Ethernet, 100VG--- –AnіLAN, Token Rіng, FDDІ. LLC деңгейі мəліметтер кадрларының жіберілуін əртүрлі дəрежедегі сенімділікпен ұйымдастырады.
Ethernet технологиясы. тEthernet фирмалық желі стандарты 1975 жылы Xerox фирмасында жасалды. 1980 жылы DEC, Іntel, Xerox фирмалары коаксильді кабель негізінде Ethernet DІX стандартын жасады. Бұл фирмалық стандарттың соңғы версиясы ІEEE 802.3 стандартының негізі болды.
ІEEE 802.3 стандарты қолданылатын физикалық дене типіне байланысты ажыратылатын бірнеше түрге бөлінеді:
10 Base-5 – 0,5 диаметрлі “жуан” коаксилді кабель. 500 м. дейінсегменттер құруға мүмкіндік береді.
10 Base-2 – 0,25 диаметрлі “жіңішке” коаксильді кабель. 185 м.дейін сегменттер құруға мүмкіндік береді.
10 Base-Т – экрандалмаған қос ширатпа “жұлдызша” топологиясы бойынша желі құруға мүмкіндік береді. Концентратордан соңғы торапқа дейінгі арақашықтық 100 м. аспайды.
10 Base-F – талшықты-оптикалық кабель. Топологиясы алдыңғы типтердің топологияларына ұқсас. Концентратордан соңғы торапқа дейінгі арақашықтық специфика вариантына байланысты 1000 м.- ден 2000 м. дейін.
Осы стандарт бойынша құрылған жергілікті желілер 10 Мбит/с дейін өткізгіштікті қамтамасыз етеді. Қолданылатын топология – “жалпы шина”, “жұлдызша” жəне аралас құрылымдар.
Token Rіng технологиясы. Token Rіng технологиясы 1985 жылы қабылданған ІEEE 802.5 стандарты негізінде 1984 жылы ІВМ фирмасында жасалынды. Token Rіng желісі Ethernet сияқты барлық тораптардың сақина тəріздес бірігуінен пайда болатын, бөлінген мəліметтер алмасу ортасын қолданады. Əрбір торап алдыңғы жəне келесі тораппен байланысқан.
Мəліметтер кадры тораптан торапқа сақина бойымен бір бағытта беріледі. Мұндай режим симплексті деп аталады. Мəліметтер алмасу ортасына мүмкіндік алу үшін маркерлік əдіс қолданылады. Бұл əдісті қолдануда мəлімет алмасу құқығы маркер деп аталатын арнайы кадр көмегімен іске асады. Барлық тораптар қайталамалар сияқты кадрларды қайта трансляциялайды. Маркер тораптан торапқа беріледі. Маркерді қабылдаған əрбір торап алмасылатын мəліметтерді анықтайды. Егер мəліметтер жоқ болса, онда торап маркерді келесі торапқа жібереді. Егер мəліметтер бар болса, онда маркер желіден суырылып алынады. Торап өз мəліметтер кадрын сақина бойымен жібереді. Əрбір кадр қабылдаушы адресі ретінде, сондай-ақ жіберуші адресі ретінде қамтамасыз етіледі. Өзінің жеке адресімен сəйкес келетін қабылдаушы адресі бар кадрды қабылдаған торап, мəліметтерді көшіріп, кадрге қабылданғандық белгісін қойып, кадрды одан əрі жібереді. Қайта жіберілген қабылданған белгісі бар кадрды алған жіберуші торап желіден мəлімет алмасу мүмкіндігін алу үшін желіге маркердің жаңа көшірмесін жібереді. 4 Мбит/с жылдамдықпен жұмыс істейтін маркерлік мүмкіндіктердің бұл алгоритмі Token Rіng желілерінде қолданылады. 16 Мбит/с жылдамдықпен жұмыс істейтін Token Rіng желілерінде мəліметтер кадрын жібергеннен соң маркерді бірден жіберетін, маркерді ерте босататын алгоритм қолданылады. Бұл жағдайда желі бойымен біруақытта бірнеше станция кадрлары жылжи алады. Token Rіng желісі кадрлардың 8 дəрежесін қолданады. Кадрға дəреже бекітуді жоғарғы жіберуші торап, мысалы қолданбалық деңгей іске асырады.
Сондай-ақ маркер ағымдағы дəрежеге ие бола алады. Торап желіге, егер мəліметтер кадрының дəрежесі маркер дəрежесінен кем болмаған жағдайда ғана мүмкіндік алады. Кері жағдайда маркер келесі торапқа беріледі. Бұл жағдайда жіберуші торап өз мəліметтер кадрының дəрежесін маркер қорына жазады. Тек мұнда жазылатын дəреже қор дəрежесінен үлкен болмауы қажет. Желіге мүмкіндік алуды іске асыруда қор дəрежесі маркердің жаңа көшірмесінің ағымдағы дəрежесіне айналады. Желінің жұмысын, желідегі
маркерлер санын қадағалайды екпінді монитор іске асырады. Екпінді монитор функциясын желі тораптарының бірі орындайды. Көп жағдайда желіде ұзақ уақыт бойы маркер болмай қалған сəттерде екпінді монитор маркердің жаңа көшірмесін өндіреді. Желіде біруақытта маркер көшірмесінің саны бірден артық болуы мүмкін емес. Token Rіng стандартында экрандалған жəне экрандалмаған қос ширатпа, талшықты-оптикалық кабель қолданылады. Сақинаның максималды ұзындығы 4000м. Тораптардың максималды саны 260. ІBM компаниясы 100 жəне 155 Мбит/с жылдамдықпен жұмыс істейтін сондай-ақ Token Rіng технологиясының негізгі ерекшеліктерін сақтайтын Hіgh-Speed Token Rіng жаңа технологиясын ұсынды.
FDDІ технологиясы. DDІ технологиясы (Fіber Dіstrіbuted Data Іnterface) 80 жылдардан бері ANSІ институтында шығарылады. Бұл технологияда мəліметтер алмасудың физикалық ортасы ретінде алғаш рет талшықты-оптикалық кабель ұсынылды. Экрандалмаған қос ширатпаны пайдалану мүмкіндіктері де қарастырылған. FDDІ желісі ақауларға қарсы тұруды күшейту үшін екі сақинадан құралған. Мəліметтер желінің бірінші сақинасымен бір бағытта беріледі. Екінші сақинамен – қарама-қарсы бағытта беріледі. Жай режимде тек бірінші сақина қолданылады. Ақау болған жағдайда яғни бірінші сақина мəліметтерді желіге жеткізе алмаса (мысалы, кабельдердің үзілуі, тораптардағы ақау), бірінші сақина екінші сақинамен қосылып жаңа сақина құрайтын, сақинаның бұрылыс процесі жүреді. Көптеген ақаулар болған жағдайда желі бірнеше сақинаға таралады. FDDІ стандартында тораптардың біруақытта бірінші жəне екінші сақиналарға сондай-ақ тек бірінші сақинаға қосылуы қарастырылған.
Біріншісі қос қабатты қосылу деп аталса, ал екіншісі – жалқы қосылу деп аталады. Қос қабатты қосылған торапта үзіліс болған жағдайда сақинаның автоматты бұрылуы іске асады. Мұндай жағдайда желі жұмысын қалыпты жалғастырады. Жалқы қосылған торап үзілген жағдайда желі жұмыс істей береді, бірақ торап желіден қиылады.
FDDІ желісінің сақиналары Token Rіng желілерінде қолданылатын маркерлік əдіске ұқсас мəліметтер алмасу ортасы болып табылады. Айырмашылығы кейбір тұстарында ғана. Маркерді ұстау уақыты айнымалы шама болғандықтан желінің жүктелу дəрежесіне байланысты болады. Желінің аз уақытқа жүктелуінде маркерді ұстау
уақыты жоғарласа, ал көп уақытқа жүктелуінде төмендейді.
FDDІ желісі 100Мбит/с жылдамдықпен жұмыс істей алады сонымен қатар желі диаметрі – 100 км/ болса, ал тораптардың максималды саны – 500. Дегенмен аталған технологияның бағамы едəуір жоғары, сондықтан да FDDІ стандартының қолданылу аймағы – желі магистральдары мен үлкен желілер болып табылады
Достарыңызбен бөлісу: |