1 дәріс: Психология пәні, салалары және даму тарихы

 
Ішкі  тежелудің  де  бірнеше  түрі  бар.  Солардың  бірі  -  сӛне  тежелу.  Егер 
шартты  тітіркеңдіргіш  (мысалы,  қоңырау),  бірнеше  рет  беріліп,  бірақ  шартсыз 
тітіркендіргішпен  (тамақ)  нығайтылмаса,  онда  шартты  рефлекс  жасалынбай 
сӛне  бастайды,  яғни  байланыс  уақытша  тежеледі.  Біраздан  кейін  тағы  да 
қоңырау  соғылса,  шартты  рефлекс  те  қайтадан  пайда  болады.  Бұл  шартты 
байланыстың  бұзылмағандығын,  тек  уакытша  тежелгенін  кӛрсетеді.  Мұндай 
тежелулсрдің  пайдасы  организмге  бір  жағдайда  қажетсіз  болған  рефлекстерді 
уақытша ӛшіріп отыратындығында. 
Ішкі  тежелудің  бір  түрі  -  ажырату  (дифференциациялық)  тежелуі.  Бұл 
организмнің  түрлі  заттар  мсн  құбылыстардың  арасындағы  ұқсастықтарды 
айыра  білу  қабілетін  кӛрсетеді.  Мысалы,  итке  шартты  рефлекс  жасауда 
метроном  арқылы  96  per  тамақ  бермей,  әр  100  соққанда  ғана  тамақ  беріп 
отырса, кейіннен сілекей тек метроном  100 рет соққаңда ғана шыға бастайтын 
болады.  Тежелудің  осы  түрінің  организмнің  тіршілігі  үшін  маңызы 
айтарлықтай. Осындай тежелулердің жәрдемімен организм бір-біріне ӛте ұқсас 
тітіркендіргіштерді де тез ажырата алады. 

жүктеу/скачать 1.05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: