1. Дәріс тақырыбы «Тектоника туралы негізгі терминдер мен анықтамалар». Дәріс жоспары
жүктеу/скачать 395.82 Kb.
|
| Дәріс жоспары:
«Тең қима» пропорциялары. Симметрияның көктеген аспектілері. Ассиметрия заңдылықтары. Дәріс конспекті Тепе-теңдік. Тепе-теңдік – костюм бөліктерінің өзара және адам тұлғасымен салыстырғандағы, кеңдігі, көкірекше мен юбканың жеңнің, жағаның бас киімнің, ұсақ бөлшектердің көлемдері костюмде тұлғаны сырт көздің қабылдауына,оның денеге тура екендігін ойша бағалауына әсер етеді. Адам тұлғасының табиғи пропорциясына жақын арақатынас ең әдемі, жетілген «дұрыс» арақатынас болып есептеледі. Адамның төбесіне дейінгі биіктігі 8 рет «бүктіледі», ал мықын сызығы тұлғаны шамамен 3:5 қатынасында екіше бөледі. Көптеген ертедегі суретшілердің, сәулетшілерді ғалымдардың табиғат пен өнер арасындағы үйлесімділікті әр түрлі жолмен табуға тырысқан зерттеулерінде, сызбалары мен есептеулерінде біз матиматикада 3:5, 5:89, 8:13, 13: 21 және т.б сандардың қатынасы түрінде берілген «тең қима» ұғымын кездестіреміз. Мұнда кіші санның үлкен санға қатынасы үкен санның бүтін санға, былайша айтқанда 3:5= 5:8, 5:8=8, 8:13=13:21 және т.б сандар жиынтығы қатынасын құрайды. «Тең қима» пропорциялары көбінесе сәулет өнерінің туындыларына қайталанып отырады, тірі табиғатта көп кездеседі, басқаша айтқанда қалыпты,тұрақты нәрке болып табылады. Адам тұлғасы сол уақытта пропорциональды болады, егер бұл пропорциялар жеке бөліктерінің арақатынасында қайталанса. Бұл костюмге де қатысты. Костюмде қалыпты пропорциямен қатар әдейі өзгертілген пропорцияларды да қолдануға болады. Бұл жерде әр түрлі нұсқаларды мұқият талдау заңдарын зер сала үйрену қажет. Әдетте табиғи пропорция қандай тұлға болса да қалайлы. Сонымен бірге кейбір кемістіктерін өлшем алу кезінде қажетті сызықтарды ептет жылжыту (мәселен, бел, тігісіназдап көтеру немесе төмен түсіру,етек, жең, ұзындылықтарын, жаға , қалта, белдік көлемдерін өзгерту) арқылы жасыруға болады. Нақ осы жерде пропорция туралы сөз болғанда Ежелгі орыс және Греция Сәулет өнерінің мәңгі өлмес сұлулығын еске түсіргініз келеді, бұлар бір-бірмен соншама ұқсамайды және сонымен бірге өзінің үйлесімімен, пропорциялардың,сызықтың, әшекейлерінің керемет көркемді шешімі табиғатқа етене туыстағы өза жақын. Костюм адаммен бірге үнемі ғимарат мекен-жай қоршауында болады. Ал ғимарат, әрине қаладағы сәулет өнерінің туындысы, кәдімгі табиғат аясында болады. Сондықтан әртүрлі дәуірлерде сәулет өнері мен костюм өз уақытының көркем стилін бейнеледі ал халықтық костюм ол стильдің ең бір жақсысын, неғұрлым жетілгенін, мәңгі жасайтын бойына сіңіріп, ғасырлар бойы сақтап келеді. Костюм массасы, оның ауыр немесе жеңіл секіді болып көрініп әр түрлі себептерге байланысты. Киімде сызықтар қосымша бөлшектер, әшекейлер, неғұрлым көп болған сайын, тұлға солғурым зор болып көрінеді, ал артық ештеңе жоқ кезде тудсынан ауыр тұлғаның өз еркін, жеңіл болып көрінеді. Тігісті бірдей болғанымен тығыз, қоңырқай, бедерлі, түкта маталар жеңіл, ақшыл, жұқа, тігіс,жылтыр маталарға қарағанда адамды ірілендіріп көрсетеді. Сондай-ақ ашық түстер көлемді ұлғайтып, жеңіл көрінед ал қоңырқай түс керісінше. Осындай келіп тәжірибелік қортынды шығарамыз толық адамдар ашық тустен қашпай, ондай тігілген киімдерді көбіне жоғары жағына киюіне (блузка плащ) болады. Симметрия түрлі аспектілерде қаралады философиялық және эстетикалы категория, адам денесінің құрлысы және адамдар жасаған бұлымдар категориясы, композиция құрылымы және құүрамды категориялар. «Симметрия» деген сөздің өзі грек тіліне аударғанда «өлшемдердің сәйкестігі деген ұшымды білдіреді.» Симметрияның көктеген аспектілерін зерттей келе, математикалық заңдылықтармен симметрияның адамдар өмірінде тиянақтылық пен әдемілікке жетелейтін дәлелдеген. Кәзіргі заманда ғылыми және көркемдік практикада симметрия мен ассиметрияны сыртқы форманы келістіру, үйлестіру бағытында қарайды. Симметрия мен ассиметрия ұғымын өнер саласында кеңстіктегі көркем форманың аспектісі ретінде қарайды. Сол себептен де мұндай принциптер дизайн, сәулет, ою-өрнек және қолтаңбалы өнер саласында кең түрде қолданылады. Костюмдегі симметрия-композиция құрылымының жарқын формасы және композиция заңдылықтарының негізгі болып саналады. Костюмдегі симметрия деп оның оң жағы мен сол жағын орталық вертикал сызығы арқылы бөлгенде бір-бірімен тең және сәйкес бөліктерге бөлінеді. Ал ассиметрия ұғымы симметрияға қара –қарсы ұғымды білдіреді. Форманың екі бөлігі бір-біріне қарама-қайшы. Демек костюм композициясы мен оның құрылымы табиғи симметриялы заңдылықтарға сүйеніп тігіледі, мұндай бұрылыста (повтор) мұндай жүйе (система) ешқандай өзгеріске түспейді. Нәтижесінде жазықтық симметриясындағы эквалентті көрінісі табады. Мұнан шығатын нәтиже бірінші кезеңдегі айна осі жазықтық симметриясы мен симметрия элементі болады. Ал егер бірінші жүйедегі форма 180 0 бұрышта орналасса, онда форма қос оське ие болады. Симметрияның өміршеңдігіне орай, костюм формасының қолданысына қарай бірнеше топқа бірікті. Олар классикалық аффиная және қисықсызықты түрлер еді. Классикалық симметрияда теңдіктің үш түрі пайда болады. Олар остік бұрылыстың және орнықтылық. Айнадағы тепе-теңдік-форма немесе формадағы детальдық теңдігі болып есептеледі. Мұндай жағдайда жазықтық симметриясы осы не қатысты болады. Сонда форма өзінің қалпында қалып, тек орны ғана ауысады. Оң жақтағы форма сол жағына,ал сол жағындағы форма оң жағына ауысады. Айналық симметрия (зеркальная симметрия) жалпы форманың табиғи объектісі болып, қалады және адамның көркем туындысы болып саналады. Олар өсімдік пен кристалл формасында байқалып, оның ішінде адам фигурасы өрнекті өнерде бейнеленеді. Орнықты немесе тасмалды теңдік шынадай жағдайда орындалады теңдік шынадай жағдай орындалады. Егер формалар өзінің барлық нүктелерімен Әдебиеттер тізімі: Негізгі әдебиеттер: Ибрайшина Г.К. Основы построения двухмерной композиции. -Алматы, 2006. Кудряшев К.В. Архитектурная графика. - М., 2004. Шинко В.Т. Архитектурно - дизайнерское проектировоние городской среды.-М., 2006. Архитектурная бионика / Под ред. Ю.С. Лебедева. – М.: Стройиздат, 1990. – 26 с. Бердник И.О., Неклюдова Т.П. Дизайн костюма. – Ростов н/д: Феникс, 2000. Божко Ю.Т. Архитектоника и комбинаторика формообразования.– Киев: Выща шк., 1991. – 245 с. Данилова О.Н., Зайцева Т.А., Кравцова Т.А. Учебная программа курса «Архитектоника объемных форм». – Владивосток: Изд-во ВГУЭС, 2002. – 15 с. Ермолаева Л.П. Основы дизайнерского искусства. – М.: Гном и Д, 2001. Каримов Г.А., Каримова И.С. Объемно-пространственная композиция: Учеб.пособие. Благовещенск: Амурский гос. ун-т, 2003. Композиция костюма / Г.М. Гусейнов, В.В, Ермилова, Д.Ю. Ермилова и др. – М.: Издательский центр: Академия, 2003. – 432 с.: ил. Кравцова Т.А. Архитектоника объемных форм: Программа, методические указания к контрольной работе и практическим занятиям. – Владивосток: Изд-во ВГУЭС, 2002. – 23 с.: ил. Милова Н.П., Мельник Н.Б. Основы композиции: Руководство. Ч. 1. – Владивосток: Изд-во ВГУЭС, 2000. Милова Н.П. Наумова Н.В. Основы композиции: Руководство. Ч. 2. Линейная и тональная композиции из геометрических фигур. – Владивосток: Изд-во ВГУЭС, 2000. Объемно-пространственная композиция / Степанов А.В., Мальгин В.И., Иванова Г.И. и др., Под ред. А.В. Степанова. – М.: Архитектура-С, Стройиздат, 2003. Қосымша әдебиеттер: Основы теории проектирования костюма / Под ред. Т.В. Козловой. – М.: Легпромбытиздат, 1988. Петушкова Г.И. Основы проектирования костюма: Учеб.пособие для вузов. Ч. 2. Сер. Трансформируемые конструкции. – М.: Изд-во МЛАГП, 1999. Петушкова Г.И. Основы проектирования костюма: Учеб.пособие для вузов. Ч. 3. Круг. Сер. Трансформируемые конструкции. – М.: Изд-во МЛАГП, 2000. Чернышев О.В. Формальная композиция: Творческий практикум. – Минск: Харвест, 1999. жүктеу/скачать 395.82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|