1 Дипломдық жоба таңырыбының түсіндірмесі Зерттеу бөлімі

Диагностика жасау құрылғыларының классификациясы.

Әсер ету принціпіне қарай диагностикалық құрылғы, өлшеу әдісіне, неге негізделгеніне байланысты метрлік, оптикалык, дірілакустикалық және т.б. бола алады.

Технологиялық орнына қарай, диагностикалық құрылғы сыртқы, орнатылған және аралас бола алады. Олар агрегаттарды периодты күту мен бақылауға арналған. Орнатылған құрылғы автокөлік ішіне қойылады. Ол автаматты немесе басқару тәртіптерінде тоқтаусыз және периодты бақылау жүргізе алады. Аралас құрылғы деп, жарты бір бөлігі автокежікте тұратын (ақпарат жинайтын), ал ендігі бір бөлігі автокөліктен тыс тұратын (ақпаратты қабылдау және сараптау) құрылғыны айтамыз.

Сыртқы құрылғылар өзара ілмелі, полдылық және ойъщтыц болып, үшке бөлінеді.

Жұмыс мүшелерін іске келтіру түріне қарай диагностикалык құрылғылар, механикалық, электрлік, гидравликалық, пневматикалық және аралас іске келтіру жүйесінен тұрады.

Мамандандырылу деңгейіне қарай барлық құрылғылар жай мамандандырылған, мамандандырылған және кез келген жүріс құрамына қолдануға жарай беретін құрылғылар болып бөлінеді. Жай мамандандырылған құрылғы, тек қана жүріс құрамының бір түріне гана арналған.

Жылжымалылғына қарай диагностикалық құрылғылар жылжымалы, орын ауыстырмалы және стационарлы болып үшке бөлінеді.

Автоматтандырылу деңгейіне байланысты қолмен істеу, механизацияланған және автоматтандырылған болып бөлінеді.

АТП-да автокөліктерге диагностика жасау үшін әртүрлі заманауи шетелдік құрылғыларды қолданады. Жұмыс тәжірбесінде тек кана СЭВ елдерінен құрылғылары ғана қолданылмайды, көптеген шетелдік (Франция, Англия, Германия және т.б.) құрылғылар да қолданыс тапқан.

Тәжірбие жүзінде АТП - да мына шетелдік стендтерді кездестіре аласыз: НРУҒО - 150 (ПНР), «Аурас» (ВНР), «Лейкок», «Клайтон», «Текалемит» (Англия), «Бош», «Хофман» (Германия), «Мюллер Бем» (Франция), «Банзай Иточу» (Жапония).

Осындай стендтер басқа да диагностикалық құрылғылармен қосылыс тапқанда, мысалы, мотор тестермен, автокөліктерді жүргізіп тексермей-ақ, олардың көптеген ақауларын анықтайды. Автокөлік қозғалтқышының диагностикасы бөлек құрылғылармен (тестерлермен) немесе сынақ стендтерінде(матор-тестерлерде) жасалады. Олар көбінесе негізінен оталу жүйесін диагностикалай келе, басқада автокөліктің техникалық параметрлерін тексереді.

Заманауи стендтерден диагностика жасау үшін көптеген АТГІ-да жиі қолданылатын құрылғы «Элкон Ш-100» (ВНР). Бұл мотортестер оталу жүйесін, көректендіру жүйесін, газ бөлу жүйесін, цилиндр поршен тобын, қозғалтқышты оталдыру электр жүйесін бақылап, өлшеуге арналған.

Оталу жүйесінің техникалық жағдайын тексеру осцилографтың, вольтметрдің және оталу бұрышын анықтайтын приборлардың көмегімен іске асады. Көректендіру жүйесіне газоанализатор көмегімен диагностика жасалынады. Газоанализатор жанған газдар құрамына қарай және моноваккумметр мен жанармай сорғысының беретін қысымын өлшей келе тұжырымдар жасайды. Стенд автокөліктерге датчиктер арқылы қосылады.

Қозгалтқыштың тарту — үнемділік көрсеткіштерін тексеретін стенд пен тежеуді тексеретін стендтің комбинациясы арқылы жетекші доңғалақтардағы күшті, жанармай шығынын, жылдамдылық алу уақыты мен жолын, жанған газдардағы, токсиндерді, тежеу кушінің мөлшерін, тежелудің барлық доңғалақтарда бір уақытта және әр - түрлі куште жұмыс істеуін тексеруге болады. Бұл негізінен жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет болып саналады. Ең біріншіден АТП үшін тежеу стенді қажет. Тексерулер көрсеткендей, автокөліктердің 50% - ы доңгалақтарында бірдей тежелу күшінен айырылған. Бұл ақаулардың мыңнан бірі болып табылады. Тежеудің стендте тексергенде ол пайдалану жағдайы кезіндегідей жағдай жасайды. бұл жағдайларға автокөліктің жүрісі кезіндегі тежеуші колодка, барабан, дисктердің қызуын айтуға болады, осының арқасында көптеген ақаулар: накладкалардың тозуы, олардың кірлеуі, төменгі сапасы. Тежеу барабандарының тозып, дұрыс өзінің пішінін жоғалтуы 50 — 100км / сағ. Жылдамдығында айқын байқалады. Мұнанда басқа, тежеудің тегіс іске аспауы арқасында, жүріс жылдамдығы жоғарылаған сайын автокөлікті шетке тарту күші де жоғарылайды.

Шапшаң жүрісті аунақша стендтің принципиалды нобайы 1- суретте көрсетілген.

Стендтің артқы аунақшалары 5 — бағыттаушы немесе тіректі. Айнымалы тоқты жұмыс істейтін элетрқозғалтқыштар 2 апналу моментін аунақшаларға 1 беріп, оларды іске келтіреді. Аунақшалар 5 еркін айнала алады немесе аунақшалардан 1 шынжырлы беріліс арқылы іске келтіріледі. Электрқозғалтқыш статорының тіреуіш иінтірегі бар маятникті арқалығы автокөлік доңгалақтары тежелген кездегі, электрқозғалтқыш 2 айналу моменті өлшеу үшін қажет. Осы өлшем арқасында тежеу күшін анықтайды.

Автокөлік доңгалақтары тежелген кезде, тежеу күшінің реактивті моменті иінтірек 3 және детанационды беріліс арқылы өлшеуші құрылғыға 4 беріледі.

1 — сурет. Шапшаң жүрісті аунақшалы стендтің принципиалды нобайы.

Диагностика жасау орталықтары мен А ТП - ң тәжірибе жұмыстары көрсеткендей тексерілетін автокөліктердің 50 — 70 % доңгалактарынын орналасу бұрышын реттеуге тура келеді. Заманауи автокөліктердің арқалығының жұмсақтығын жоғарылатқан соң, олардың ұрылу жүктемесіне орнықтылығы төмендейді. Автокөліктердің жүріс жылдамдығының өсуі де, доңгалақтардың дұрыс тұрмауына себепкер. Доңгалақтарды дұрыс орнықтармаса, автокөлік жоғары жылдамдықта жүргенде, шиналардың шет бүйірлерін жеп, олардың тозуы жоғарылайды. Жоғары жылдамдықта өсетін арқалық бөлшектері мен басқару жүйесінің тозуы және де шиналардың тозуы доңғалақтардың орналасу геометриясын өзгертеді. Доңғалақтардың бағыттастығын, бағыттаушы тяганың ұзындығын өзгерту арқылы реттеуге болады. Сонда да басқа доңгалақты орналастыру параметрлері (развал бұрышы және т.б.) арнайы құрылғы көмегімен реттеледі.

Автокөлікті пайдалану кезінде оның бәсеңдеткіштері көптеген ауыртпалықтарды өзіне қабылдайды. 50км / сағ. Жылдамдығымен автокөлік 15 мың км. жүргенде, бәсеңдеткіш қақпақшасы 15 млн. рет ашылып жабылады және ондағы температура 120° С га дейін көтеріледі. Бәсеңдеткіштердің ориентүрлі жұмыс істеу мерзімі 30 -- 60 мың км. Жүретін жол жағдайына қарай, бәсеңдеткіштері істемейтін автокөліктердің доңгалақтары периодты түрде жермен байланыспай да өтеді. Бұл автокөліктерді басқаруды қиындатады және қауіпсіздік талаптарын қамтамасыз ете алмайды.

Осыны ескере келе, бәсеңдеткіштер жағдайын периодты түрде бақылап отыру керек. Бәсеңдеткіштердің тиімді жұмыс істеуі, оның соташығының жүруге қарсы кедергісімен анықталады. Егер де ол 50% төмендесе, бәсеңдеткіш қажетсіз болып есептеледі.

Тексеру жұмыстары идиентивті болу үшін, бәсеңдеткішті орташа жылу жағдайында тексеру керек. Нақтырақ техникалық жағдайын тексеруге бәсеңдеткіштерді шешіп алып, стационарлы стендтерде сынайды. Бірақ диагностика төлімінде бәсеңдеткіштер автокөліктердің өзінде тексереді, ол үшін әр - түрлі құрылмалы арнайы стендтер қолданылады. Жұмыс істеу принціпіне қарай олар екіге бөлінеді: подрессоренді массаның шащатылуын өлшеу арцылы; подрессоренді емес салмақтың шайқатылуын өлшей арқылы.

Бәсеңдеткіштердің техникалық жағдайы шайқатылу амплитудасына байланысты анықталады. Стенд шайқатылу диаграммасын жазуға арналған басқару пулъті мен рамада орналасқан екі платформа дірілдеткіштен тұрады. Бәсеңдеткіштерді бірінен соң бірін тексереді. Платформа дірілдеткіштің серіппелі құрылымы басқада сырттай шашатылуларға жол бермейді. Көліктердің әр маркасына қарай немесе бәсеңдеткіштер түріне карай, резонансты шайқатылудың максималды амплитудасының бақылау мәні беріледі. Сонан соң, осы мәнімен жазылған диаграмманы салыстырып, бәсеңдеткіштер тексеріледі.

Жарық күші мен фараның дұрыс орналасуын арнайы жабдықтармен тексереді. Бұл жабдықтар әсер ету принціпі бойынша оптикалық және оптико — электрондық болып- бөлінеді. Жарық ағымы жабдық шкаласына бағытталып өлшеніп, тексеріледі.

Диагностикага арналған технологиялық құрылғы.

Тереңдетілген диагностика жасау (Д - 2) нысаны

Құрылғы, арнайы құрал-жабдықтар	Модель (түрі)	Қысқаша техникалық мінездеме	Құрылғы саны	Жалпы алатын ауданы, м2	Орын №
1	2	3	4	5	6
Гидравликалық домкрат	444 м	Жылжымалы, жүк көтергіштігі 2,5 т. Габаритті өлшемі 2260х360х600 мм	1	0,8	1
Оталдыру жабдықтары мен электр жабдықтарын тексеру стенді	Э205	Электронды, габаритті өлшемі 650х725х1400 мм	1	0,5	1
Қозғалтқышты бұздай цилиндр –поршень тобы мен клапандардың техникалық жағдайдын анықтаушы құрылғы.	К-69м	Жылжымалы, әмбебап габаритті өлшемі 305х260х180мм	1	0,1	1
Бақылап-өлшеуіш жабдықтарды, өлшеуші, тексеру жабдық.	Э204	Жылжымалы, Габаритті өлшемі 390х240*1506 салмағы, 7,2 кг.	1	0,1	1
шкаф	51297000	Габаритті өлшемі 800х430х1900 мм	1	0,4	1
Құрал-жабдықтар шиті қабырғаға орналастырылады.	НЭ-69/99000	28 нәрседен тұрады, салмағы, 3,35 кг.	1	0	1
Слесарьдің құрал-сайман жиынтығы.	2443
Барлығы:			7	3,1	1

3.5. Өндіріс ауданын есептеу

Кез келген ТК аумағы, диагностика жасау телімі немесе ТЖ үшін өриентирлі өндіріс ауданы.

Ғ₃ К_пл (Ғ_а П + ∑ Ғ_ОБ )

Ғ_а - автокөліктің жоспарда алып жататын ауданы, м.2;

Ғ_ОБ - жоспардағы түгелдей барлық құрылғылардың алатын ауданы, м2;

П— берілген аумақтағы есептелінген орындар саны;

К_пл- орындар мен құрылғылардың орналасу тығыздығының коэффициенті.

Ғ₃= 4(18,6*1+3,1)=86,8 м2

Диагностика телімінің ағымды өндіріс ауданы.

Ғ₃= L₃B₃

L₃- аумақ (телім) ұзындығы, м;

B₃- аумақ (телім) ені, м;

L₃= L_л+ 2а

L_л- жолдың (линияның ) жұмыс ұзындығы, м;

а₁= 1,5 ÷2,0- автокөліктен сыртқы дорбазаға дейінгі қашықтық, м;

L_л= L_аП+ а (П-1)

L_л =7,435*1+2(1-0,5)= 8,435

L₃= 8,435+2*2=12,435

F₃= 12,435*7,5=93.3 м²;
4. Экономикалық бөлім

4.1 ТҚС техникалық-экономикалық көрсеткіштері

Келесі көрсеткіштерді есептеп шығарамыз: негізгі өндірістік қорлардың бағасы; шығарылатын өнімнің көп еңбекті қажет етуі бойынша көлемі (немесе ақшалай түрде); ТҚК жұмысшыларының саны; электр қозғалтқыштарының белгіленген қуаттылығы, кВт; электр энергиясының жылдық шығыны, кВт-с.

Үлестік техникалық-экономикалық көрсеткіштерден өнімнің шығарылуын есептеймін:

• 
  негізгі қорлар қүнының 1 теңгесіне;
  
• 
  бір өндірістік жүмысшыға;
  
• 
  өндірістік ауданның 1 м²-на
  

Негізгі өндірістік қорлардың бағасын мына мәннен табамын:

С₀= С_ғим+С_жаб+ С _қ.с.

(21)

мұндағы, С_ғим - ғимараттың бағасы, теңге;

С_жаб - орнатылған жабдықтың бағасы, теңге;

С_қ._с. - құралдардың, саймандардың, керек-жарақтардың бағасы, теңге.

Жаңа кәсіпорындарды, сондай-ақ бар ғимараттарға жалғастыра салынған жайларды жобалау кезінде олардың үлестік салмағы, яғни ТҚС-ң өндірістік ауданының 1 м² жатқызылған бағасы бойынша ірілетіп анықталуы мүмкін.

Ғимараттың бағасы

Ғимараттың бағасын мына формула бойынша анықтаймын:

С_ғим= С_ғим * F_өнд

(22)

мұндағы, С'_ғим- ғимараттың үлестік бағасы, теңге;

Ғ_өнд - өндірістік ауданы, м²

С'_ғим= 1000 /м² деп аламын.

Сонда,

С'_ғим= 1000 х 616 = 616000 теңге

Орнатылған жабдықтардың бағасы

Орнатылған жабдықтардың бағасын мына формула бойынша анықтаймын:

С_жаб.= С^,_жаб * F_өнд (23)

мұндағы, С'_Жаб - жабдықтардың үлестік бағасы, теңге;

Ғ_өнд - өндірістік ауданы, м²

С'_жаб⁼ 3000 тг/м² деп аламын.

Сонда, С'_жаб= 3000 х 616 = 1848000 теңге.

Құралдардың, саймандардың, керек-жарақтардың бағасы

Құралдардың, саймандардың, керек-жарақтардың бағасын формула бойынша анықтаймын:

С_к.с.= С^,_к.с. * F_өнд (24)

мұндағы, С'_қ.с-құралдарының, саймандардың, керек-жарақтардың үлестік бағасы, теңге;

Ғ_өнд - өндірістік ауданы, м²

С'_қ.с= 1000 тг/м деп аламын.

Сонда, С'_қ.с= 1000 х 616 = 616000 теңге.

Сонымен, С_жаб = 616000 + 1848000 + 616000 = 8624000 теңге

Егер өндірістік аудандарды кеңейту немесе кәсіпорын аумағының (бөлім-шелерінің) ішін қайта жобалау жоспарланып жатса, жалғастыра салынған жайлардың бағасын жалғанып жатқан жайдың ауданы бойынша, ал қайта қалпына келтіруінің бағасын ғимараттьщ жеке элементтер бағасының шамаланған мәліметтері бойынша табадьі. Соңғысын ғимараттың жалпы бағасының пайыздық қатынасы арқылы анықтайды.

2 кесте

Өндірістік ғимарат элементтері	Жалпы бағасының пайызының құны
Іргетастар Қабырғалар, бөлме ішіндегі қоршаулар Жабындар Үйлердің төбелері Едендер Терезелер, есіктер Аспаптар Әрлеу жұмыстары	15 25 8 15 12 12 10 3
Барлығы:	100

Үлестік техникалық-экономикалық көрсеткіштер

1. 
   Өнімнің шығарылуы, негізгі қорлар бағасының 1 теңгесіне - қор қайтымы, теңге.
   

Негізгі қорлар бағасы - қор қайтымы.

Негізгі қорлар бағасын мына формула бойынша анықтаймын:

В_к.к.=

(25)

мұндағы, А_ж - бір жыл ішіндегі жалпы өнімнің шығарылуы, теңге;

С_п.қ. - негізгі қорлардың орташа жылдық баланстық бағасы, теңге.

А_ж = 949000 теңге деп аламын.

Сонда, В_қ._қ= 949000 / 8624000 = 0,11 теңге.

Негізгі қорларды пайдалануды жақсарту өнімнің шығарылуын қосымша күрделі салымдарсыз арттыруға мүмкіндік береді.

2. Бір өндірістік жұмысшыға шаққанда өнімнің шығарылуын мына формула бойынша анықтаймын:

В_өнд.ж.= (26)

мұндағы, А_ж - бір жыл ішіндегі жалпы өнімнің шығарылуы, теңге;

П_өнд.ж. - өндірістік жұмысшылардың орташа жылдық саны,

Сонда, В_өнд.ж = 949000 /10 = 94900 теңге.

3. Өндірістік ауданның 1 м өнімнің шығарылуы, теңге.

Өндірістік ауданның 1 м² өнімнің шығарылуын мына формула бойынша анықтаймын:

В _{өңд.ауд.} = (27)

мұндағы, А_ж- бір жыл ішіндегі жалпы өнімнің шығарылуы, теңге;

Ғ_{өнд.ауд}.- жөндеу кәсіпорнының өндірістік ауданы, м ;

В _{өңд.ауд.} = 949000/616 =1540 теңге

4.2. Өндірістік жұмысшылардың жалақысын есептеу.

Бұл жалақы қорына негізгі және қосымша жалақы қорлары енгізіледі. Негізгі жалақы қорына нақты жүмыс істелген уақыт ішіндегі еңбек ақының барлық түрлері жатады. Тарифтік мөлшерлер бойынша жалақының жылдық қорын келесі формула бойынша есептеймін:

Ж_нег= С'_сағ. • Т • К_с. қа (28)

мұндағы, С - орташа жылдық тарифтік мөлшері;

Т - жылдық жұмыстар көлемі, ад/сағ.;

К_с. Қ_а - есептелетін сыйақы мен қосымша ақының коэффициенті.

Т = 27040 ад/сағ

К_с.қа= 1,6

С_сағ. = 235 теңге деп аламын.

Сонда, Ж_нег= 235 х 27040 х 1,6 = 10167040 теңге.

Қосымша жалақы қоры

Қосымша жалақы қорын негізгі жалақы қорынан пайызбен мына формула арқылы анықтаймын:

П _қос. = (29)

мұндағы, Ж_нег. - негізгі жалақы, теңге;

П_қос - қосымша жалақы пайызы.

Қосымша жалақы пайызы

Қосымша жалақы пайызын мына формула арқылы анықтаймын:

П_қос.= 100 -К_д (30)

(365-К_д-К_дем-К_д)

мұндағы, К_д - бір жыл ішіндегі демалыс күндердің саны;

[1] - ден К_д= 52 күн деп аламын.

К_м - бір жыл ішіндегі мейрам күндерінің саны;

[1] - ден К_дм = 8 күн деп аламын.

Сонда, Пқос= 100 х 18/(365-52-8-18) = 6,27%

Ж_қос. = 10167040х 6,27/100= 637 473 теңге

Өндірістік жұмысшылар еңбек ақысының жалпы жылдық қоры

Өндірістік жұмысшылар еңбек ақысының жалпы жылдық қорын мына формула бойынша анықтаймын:

Ж_жалпы= Ж_нег.+ Ж_қос (31)

мұндағы, Ж_нег. - негізгі еңбек ақының жылдық қоры, теңге; Ж_қос- қосымша еңбек ақының жылдық қоры, теңге.

Сонда, Ж_жалпы= 10167040 + 637473 = 10804513 теңге.

4.3 Жалақыға қосылатын ақшаны есептеу

Жалақыға қосылатын ақшаны мына формула бойынша табамын:

Ж_жал= Ж_жалпы • П_қос/100 (32)

мұндағы, Ж_жалпы - еңбек ақының жалпы жылдық қоры, теңге;

П_қос- жалақыға қосылатын ақшаның пайыздық мөлшері.

П_кос = 20% деп аламын.

Сонда, Қ_жал = 10804513 х 20/100 = 2160902 теңге.

Цех шығындарының сметасын қүружәне қосымша үстеме шығындарды анықтау

1 бап.

Көмекші жұмысшылардың, ИТР, МОП және қызметкерлердің жалақысының

жылдық қоры.

Көмекші жұмысшылардың, ИТР, МОП және қызметкерлердің жалақысының

жылдық қорын мына формула бойынша анықтаймын:

К_жқа = 12 • К_жка • ∑ Ж_аі • N_beni (33)

мұндағы, К_жқа- жалақыға қосылатын ақша коэффициенті.

К_жқа ⁼ 1.26 деп аламын.

Ж_аі - белгілі-бір жұмысшылар категориясының орташа айлық жалақысы, теңге;

N_beni -тиісті категориялы жұмысшылар саны.

Сонда,

N_жқа = 10 • 0,25 = 25-3 адам

N_итр= 10 • 0,1 = 1 адам

N_қызмет= 100,4 = 0,4≈1 адам

N_моп = 10 • 0,02 = 0,2≈1 адам

Сонымен,

Ж_жқа= 3 • 6600 = 19800 теңге Ж_итр=1 • 11000=11000 теңге Ж_қызмет= 1 • 6500 = 6500 теңге

Ж_МОП = 1• 3670 = 3670 теңге

1 бап = Ж_жалпы = 12 х 1,26 х (19800 + 11000 + 6500 + 3670) = 619466,4 теңге

2бап.

Күш электр энергиясының құны

Күш электр энергиясының құнын мына формула арқылы табамын:

с = W . Б (34)

Э/Э Э/Э ЭК

мұндағы, W _э/э - күш электр энергиясы қажеттілігі, кВт;

Б_эк - 1 кВт/сағ бағасы.

Б_эк = 4,12 теңге деп аламын.

Күш электр энергиясы қажеттілігі

Күш электр энергиясына қажеттілігін мына формула бойынша,анықтаймын:

Wэ/э =P_Қ¥Р* Қ _н.ж.*К _сұр (35)

мұндағы, Р_құр - барлық электр құрылғыларының жиынтық қуаттылығы, кВт;

Қ_н.ж. - жабдықтау уақытының нақты жылдық қоры;

n_т - жабдықтарды тиеу коэффициенті;

n_т = 0,7 деп аламын.

К_С¥Р - сұраныс коэффициенті.

К_С¥Р- 0,8

Жабдықтау уақытының нақты жылдық қоры

Жабдықтау уақытының нақты жылдық қорын мына формула арқылы анықтаймын:

Қ_н.ж= [365 - (52 + d_n)] • t_ауыс • n_ауыс • n₀ (36)

мұндағы, d_п - мейрам күндерінің саны;

[1] d_n= -8 күн деп аламын.

t_ауыс - жұмыс ауысымының ұзақтығы, сағ.

[1] t_ауыс⁼ 7 сағ деп аламын.

n_ауыс - ауысымдар саны.

n_ауыс = 1 деп аламын.

n₀ - жабдықтарды пайдалану коэффициенті.

n₀= 0,93 деп аламын.

Сонда,

Қ_н.ж= [365 - (52 + 8)] • 7 • 1 • 0,93 = 1985 адам. Сонда,

W_Э/Э= 39,75 • 1985 • 0,7 • 0,3 = 16569 кВт Сонда,

С_э/э = 16569 • 4,12 = 68264 теңге

3 бап.

жүктеу/скачать 0.62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: