1. Әдебиет теориясы ғылымының әдіснамалық қағидалары Әдебиет теориясы
жүктеу/скачать 233.12 Kb.
|
| Көркем шығарма құрылысы
Көркем шығарма - бұл эстетикалық қасиеті бар объектқұндылық, көркем шығармашылықтың, адамның саналы қызметінің материалдық өнімі. Көркем шығарма - күрделі ұйымдастырылған тұтас. Оның ішкі құрылымын білу керек, яғни оның жеке компоненттерін бөліп көрсету қажет. Әдеби өнімнің құрылымы ния - бұл өзіндік түрі ауызша өнер туындысының үштелуі, оның ішкі және сыртқы ұйымы, оның элементтерін байланыстыру тәсілі. Белгілі бір құрылымның болуы шығарманың тұтастығын, онда көрсетілген мазмұнды бейнелеу мен жеткізу қабілетін қамтамасыз етеді. Яғни, бұл жұмыста өте маңызды. Композиция (латынша сomposito-құрастыру, қиыстыру)-көркем шығарманың құрылысы. Композиция-әдеби шығарманың құрылыс, оның үлкен-кішілі бқлім-бөлшектерінің бір-бірімен қисынды түрде қиюластырып, әр түрлі тәсілмен байланыстырылған тұтастық-бірлігі. Шығарманың құрылысы шымыр болуы, бас-аяғы жеке тараулары жнақы келуі жекелеген бөлімбөлшектердің орынды жалғасуына байланысты. Әдеби шығарманың композицялық құрылысының ұтымдылығы сөз болатын мәселелерді, суреттелетін жағдайларды, кейіпкерлердің іс-әрекетін талғап таңдай білу, оларды екшеп, сұрыптап алу, қисынын тауып қиюластыра білу шеберлігіне байланысты болады және бұл-жазушының қандай шиеленіскен жағдай болса да түйінін тауып, ақ пен қараны ажыратып, не нәрсенің мәніді, маңызды екенін түсінетін көрегендігіне байланысты болады. Композиция тектері "орнықты", "айнымалы", "ашық" және "жабық" болып бөлінеді. Композицияның орнықты және жабық тектері Қайта әрлеу дәуіріндегі өнерде басымырақ қолданылды, ал айнымалы және ашық тектері барокко стилінен айқын көрініс тапты; Композицияны түрлері: Сюжеттің басталуы (уақиғаның басталуы). Шығарма ішіндегі уақиғалар байланысы. Уақиғаның шарықтау шегі. Уақиғның аяқталуы (шешімі). Қорытынды - шығарманың кейіпкерлері туралы қосымша мәлімет беретін, пейзажды бейнелейтін жұмысты аяқтайтын бөлім. Шығарманы қалыпты оқуда бұл құрылым іздестірілмейді, және біз бірізділікті байқамаймыз, бірақ мәтінді егжей -тегжейлі талдай отырып, оны оңай анықтауға болады. Осылайша, сіз белгілі бір құрылымсыз шығарма жаза алмайсыз және оқырманды қызықтыра алмайсыз деп айта аламыз. Біз оны оқу кезінде ешқандай құрылымды байқамағанымызбен, ол көркем шығарманы жазуда өте маңызды, тіпті маңызды рөл атқармайды жүктеу/скачать 233.12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|