4. Магнетизм
60.Магнит өрісінің токтарға және қозғалыстағы зарядталған бөлшектерге әсері. Ампер ж\е Лоренц күштері Холл эффектісі
Ампер күші магнит өрісіндегі тоғы бар өткізгіштін dI элементтіне әсер ететін күш , модулі .
Лоренц күші магнит өрісінде жылдамдықпен қозғалған зарядқа әсер ететін күш, F=qVBsina.
Холл эффектісі. Магнит өрісінде қозғалған зарядқа әсер етуші Лоренц күші мынадай құбылысты түсіндіруге мүмкіндік берді. Егер магнит индукциясының күш сызықтарына перпендикулярболып орналасқан тік төртбұрышты өткізгіштін бойымен тоқ жүрсе, онфң екі жағынан да (астыңғы және үстінгі жақтарынды) потенциалдар айырмасы пайда болады. Яғни, бір жағында тек теріс зарядтардың концентрациясы шоғырланса, онда қарама қарсы бетінде тек он зарядтардың жинақталғандығын байқаған. Осы құбылысты бірінші рет 1879 жылы американ физигі Э.Холл (1855-1938) ашқан болатын. Сондықтан бұл заңдылықты Холл эффектісі деп атайды. Сөйтіп зарядтардың стационарлық күйі, сол зарядтарға әсер етуші Лоренц күші электр күшіне тең болғанда ғана қалыптасыды.0
0
0
0
0
62. Зат ішіндегі магнит өрісі. Магнетиктер типтері
Жеке атомдар мен молекулалардың магниттік қасиеттері болады. Орбита бойымен қозғалған электрон дөнгелек токтар туғызады , электронның айналу жиілігі мен периоды.Токтың магнит моменті , , .
Электронның орбиталды импульс моменті . векторы оң бұранда жүйесін құрып, векторына қарама қарсы бағытталады.
Заттың магниттелуін бірлік көлемдегі магнит моментімен сипатталады.
Магниттелу векторы магнит өрісінің кернеулігіне тура пропорционал шама , заттың магниттік қабылдағыштығы.
Зат ішіндегі магнитостатиканың негізгі заңы қандай да бір контурдың бойындағы магнит өріс кернеулігінің вектор циркуляциясы, осы контур қамтитын макроскопиялық токтардың алгебралық қосындысына тең .
Егер кеңістікте макроскопиялық токтар тығыздығымен тараған болса, онда . Вакуумде өріс кернеулігің тек макротоктар туғызады, ал магнетиктерде сонымен қатар микротоктар туғызады. .
,
.
Парамагнетиктер - сыртқы магнит өрісі мен өздік магнит өрістері бағыттас болып, магнит қабылдағышы және аралығында жататын, температураға байланысты өзгереді. Парамагнетиктерге мынандай заттар жатады: , сілтілер т.б.
Диамагнетиктер- сыртқы магнит өрісі мен өздік магнит өрістері қарама-қарсы болып, және аралығында жатады, температураға байланысты емес. Диамагнетиктерге мына заттар жатады: инертті газдар, , су, шыны т.б.
Ферромагнетиктер- , , және температураға байланысты өзгереді. Диамагнетиктерге мына заттар жатады: темір, никель, кобальт т.б.
Достарыңызбен бөлісу: |