Ластаушы заттар
|
ШЖБШуе.б.
|
Қауіптілік сыныбы
|
Зат шыға-рындысы,
т/жыл
|
Қала бойынша есептеулер жүргізілді
|
коды
|
атауы
|
таралу-лар
|
тәуе-келдер
|
Өнеркәсіптік кәсіпорындар
|
0337
|
Көміртегі тотығы
|
5
|
4
|
7376,2225
|
+
|
+
|
2909
|
Органикалық емес шаң: SiO2
20%-дан аз
|
0,5
|
3
|
5737,03035
|
+
|
+
|
0301
|
Азот IV) тотығы (Азот қостотығы)
|
0,085
|
2
|
3502,36265
|
+
|
+
|
2908
|
Органикалық емес шаң: SiO2 70-20%
|
0,3
|
3
|
2981,7531
|
+
|
+
|
0330
|
Күкірт қостотығы
|
0,5
|
3
|
1392,64992
|
+
|
+
|
2902
|
Өлшемді заттар
|
0,5
|
3
|
92,68514
|
+
|
+
|
|
……..
|
|
|
|
|
|
0703
|
Бенз(а)пирен
|
0,000001
|
1
|
0,00036
|
+
|
+
|
1715
|
Метантиол (Метилмеркаптан)
|
0,0001
|
4
|
0,00001
|
-
|
-
|
Жиыны:
|
22339,997
|
|
|
АСҚД
|
0128
|
Кальций тотығы
|
0,3
|
|
308,25968
|
-
|
-
|
0228
|
Үш валентті хром қосылыстары
|
0,01
|
|
277,89932
|
+
|
-
|
2930
|
Абразивтік шаң
|
0,04
|
|
6,31949
|
+
|
+
|
0415
|
Шекті С1-С5 көмірсутектер қоспасы
|
50
|
|
151,17624
|
-
|
-
|
2936
|
Ағаш шаңы
|
0,1
|
|
111,70775
|
+
|
+
|
|
…
|
|
|
|
|
|
2752
|
Уайт-спирит
|
1
|
|
8,69005
|
-
|
-
|
0331
|
Элементтік күкірт
|
0,07
|
|
8,431
|
-
|
-
|
0311
|
Трифторид боры (Фторлы бор)
|
0,005
|
|
0,00004
|
-
|
-
|
Жиыны:
|
1187,976
|
|
|
Өнеркәсіптік кәсіпорындардан ЖИЫНЫ
|
23527,971
|
|
|
Автокөлік
|
0337
|
Көміртегі тотығы
|
5
|
4
|
1155,290513
|
+
|
+
|
0301
|
Азот (IV) тотығы (Азот қостотығы)
|
0,085
|
2
|
902,512271
|
+
|
+
|
2732
|
Керосин
|
1,2
|
|
342,526305
|
-
|
-
|
0304
|
Азот (II) тотығы (Азот тотығы)
|
0,4
|
3
|
146,658243
|
-
|
-
|
0330
|
Күкірт қостотығы
|
0,5
|
3
|
132,542912
|
+
|
+
|
0328
|
Қара көміртегі (Күйе)
|
0,15
|
3
|
79,485594
|
+
|
-
|
1325
|
Формальдегид
|
0,035
|
2
|
11,519134
|
+
|
-
|
0703
|
Бенз(а)пирен
|
0,000001
|
1
|
0,001119
|
-
|
+
|
Автокөліктен ЖИЫНЫ
|
2770,536
|
|
|
Қала бойынша БАРЛЫҒЫ
|
26298,507
|
|
|
5.5 Атмосфераның ластану деңгейлерін есептеу мен талдау
Бөлімде ластаушы заттар шоғырлануларының өрістерін қазіргі жағдайда есептеулер мен оларды талдау нәтижелерін көрсететін деректер келтіріледі. Бөлімнің мазмұны өзіне мыналарды қосуы тиіс:
олар бойынша есептеу жүргізілетін заттардың саны және олардың тізбесі (5.10-кесте);
есептеулер үшін қабылданған бастапқы деректерді қысқаша талдау (бағдарламалық құралдарды пайдалана отырып алынған кестелер түрінде ұсынылған бастапқы деректер ШЖБШ жиынтық томының екінші бөлігіне қосылады);
өнеркәсіптік кәсіпорындар мен автокөліктің зиянды шығарындыларымен атмосфераның ластануын есептеу оның көмегімен жүргізілген қолданылатын автоматтандырылған есептеу бағдарламасының атауы;
есептеу режимі және берілген сипаттамалар: рельеф коэффициенті, қоспаның шөгу коэффициенті, есептік тікбұрыш шамасы, тордың есептік қадамы, реңдік ластану шамасы;
қаланың типтік схема картасына (5.1-сурет) салынған ластаушы заттардың жерге жақын шоғырлану өрістерін есептеулерді талдау нәтижелері, одан келесі туындалуы тиіс:
қазіргі жағдайда атмосфералық ауаның жалпы қала бойынша ластану деңгейінің жалпы сипаттамасы;
5.10-кесте – Олар бойынша ластану өрістерін есептеу орындалатын ластаушы заттар (сомалану топтары) тізбесі
Коды
|
...…..……Заттың.атауы….………
|
Шекті жол берілген шоғырлану (ШЖБШу)
|
Экологиялық ахуал коэффициенті
|
Реңдік шоғырлану
|
типі
|
есептеулерде пайдаланылатын
|
ШЖБШу.о/т
|
ШЖБШу.е/б
|
АСҚД
|
есеп
|
интерпо-ляция
|
143
|
Марганец және оның қосылыстары (марганец (IV) тотығына қайта есептегенде)
|
ШЖБШу е/б
|
0,01
|
0,001
|
0,01
|
-
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
184
|
Қорғасын және оның органикалық емес қосылыстары (қорғасынға қайта есептегенде)
|
ШЖБШу е/б
|
0,001
|
0,0003
|
0,001
|
-
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
192
|
Тетраэтилқорғасын
|
ШЖБШу е/б
|
0,0001
|
0,00004
|
0,0001
|
-
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
203
|
Хром (Алты валентті хром) (Хром (VI) тотығына қайта есептегенде)
|
ШЖБШуо/т*10
|
0,015
|
0,0015
|
-
|
-
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
228
|
Хромның үш валентті қосылыстары (Cr3+ қайта есептегенде)
|
АСҚД
|
0,01
|
-
|
-
|
0,01
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
301
|
Азот қостотығы (Азот (IV) тотығы)
|
ШЖБШу е/б
|
0,085
|
0,04
|
0,085
|
-
|
1
|
Иә
|
Иә
|
328
|
Көміртегі (Күйе)
|
ШЖБШу е/б
|
0,15
|
0,05
|
0,15
|
-
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
330
|
Күкірт қостотығы (Күкіртті ангидрид)
|
ШЖБШу е/б
|
0,5
|
0,05
|
0,5
|
-
|
1
|
Иә
|
Иә
|
333
|
Күкіртсутегі
|
ШЖБШу е/б
|
0,008
|
0,008
|
0,008
|
-
|
1
|
Иә
|
Иә
|
337
|
Көміртегі тотығы
|
ШЖБШу е/б
|
5
|
3
|
5
|
-
|
1
|
Иә
|
Иә
|
703
|
Бенз/а/пирен (3,4-Бензпирен)
|
ШЖБШуо/т*10
|
0,00001
|
0,000001
|
-
|
-
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
1325
|
Формальдегид
|
ШЖБШу е/б
|
0,035
|
0,003
|
0,035
|
-
|
1
|
Иә
|
Иә
|
2704
|
Бензин (мұнайлы, аз күкіртті)
|
ШЖБШу е/б
|
5
|
1,5
|
5
|
-
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
2732
|
Керосин
|
АСҚД
|
1,2
|
-
|
-
|
1,2
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
2902
|
Өлшемді заттар
|
ШЖБШу е/б
|
0,5
|
0,15
|
0,5
|
-
|
1
|
Иә
|
Иә
|
2907
|
Органикалық емес шаң >70% SiO2
|
ШЖБШу е/б
|
0,15
|
0,05
|
0,15
|
-
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
6009
|
Азот қостотығы, күкірт қостотығы
|
Топ
|
-
|
-
|
-
|
-
|
1
|
Иә
|
Жоқ
|
6010
|
Азот қостотығы, күкірт қостотығы, көміртегі тотығы, фенол
|
Топ
|
-
|
-
|
-
|
-
|
1
|
Жоқ
|
Жоқ
|
6053
|
Өлшемді заттар сомасы
|
Топ
|
-
|
-
|
-
|
-
|
0,5
|
Жоқ
|
Жоқ
|
қаланың неғұрлым ластанған аймақтарының сипаттамасы және қандай кәсіпорындар мен шығарындылар көздері қала атмосферасының жоғары ластану деңгейін қалыптастыруда алдынғы рөл ойнайтыны туралы тұжырымдар.
Атмосферада ластаушы заттардың таралуын есептеулер нәтижелері бойынша қалада шығарындыларды қысқарту жөніндегі іс-шараларды бірінші кезекте олар бойынша әзірлеу және енгізу қажет көздер тізбесі жасалады. Тізбе 5.11-кесте түрінде ұсынылуы мүмкін.
Орындалған есептеулер нәтижелері (таралу кестелері мен схема карталары) ШЖБШ жиынтық томының екінші бөлігінде толық көлемде ұсынылулары тиіс.
Осы бөлімнің материалдары келесі кіші бөлімдер түрінде егжей-тегжейлі ұсынылулары мүмкін:
1 Атмосфералық ауа сапасының критерийлері;
2 Есептеулерді ұйымдастыру;
3 Атмосфераның қазіргі жағдайдағы ластануын есептеу;
4 Атмосфераға ластаушы заттар шығарындыларын қысқарту жөніндегі
іс-шаралар.
5.6 Шығарындылардың талап етілетін төмендеуін ескере отырып, атмосфераның перспективаға ластануын есептеулер нәтижелері
Осы бөлімде шығарындылардың талап етілетін төмендеуін ескере отырып, ластаушы заттардың ең көп жерге жақын шоғырлануларын перспективаға орындалған есептеулердің нәтижелерін талдау орындалады. Талдау, қағидалы түрде, осы Әдістеменің алдыңғы бөлімінде сипатталған.
Өнеркәсіп және автокөлік шығарындыларымен шартталған ең көп жерге жақын шоғырлану өрістерін есептеулер бөлек жүргізіледі.
Практика көрсеткендей, бірінші кезекте бірлескен есептеулерді жүргізу атмосфераның ластануына нақты көздердің үлесін дұрыс бағалауға және, ең бастысы, өнеркәсіп және автокөлік шығарындыларын талап етілетін төмендету жөніндегі іс-шаралар кешенін әзірлеуге мүмкіндік бермейді. Өнеркәсіп және автокөлік шығарындыларымен ауаның ластануын бірлескен есептеулерді ауаның реңдік ластануының деңгейін анықтау мақсатында қазіргі жағдайды бағалаудың, сондай-ақ өнеркәсіп және автокөлік шығарындыларын қысқарту жөніндегі ұсынылатын іс-шаралардың жеткіліктігін анықтау мақсаттары үшін перспективадағы жағдайды бағалаудың соңғы кезеңдерінде жүргізу орынды.
Орындалған есептеулер нәтижелері ШЖБШ жиынтық томының екінші бөлігіне жеке ластаушы заттар мен заттардың сомалану топтарының таралу кестелері мен схема карталары түрінде толық көлемде қосылулары тиіс:
- өнеркәсіптік кәсіпорындардың стационарлық көздері шығаратын ластаушы заттардың таралу кестелері мен схема карталары;
- автокөлік негізгі магистральдерде шығаратын ластаушы заттардың таралу кестелері мен схема карталары
- ластаушы заттар таралуының жиынтық кестелері мен схема карталары (өнеркәсіптік кәсіпорындар мен автомагистральдер).
5.11-кесте – Тұрғынүй аймағында ШЖБШу асатын заттардың шоғырлануына ең үлкен үлес беретін көздер тізбесі
Ластаушы заттар
|
ШЖБШу, мг/м3
|
Шоғырлану, мг/м3
|
Ең көп шоғырлануға ең үлкен үлесі бар көздің нөмірі (% - жақшада)
|
Көздің тиесілігі
|
коды
|
атауы
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
0192
|
Тетраэтилқорғасын
|
0,0001
|
0,000361
|
6773(100)
|
«Халықаралық әуежай» АҚ
|
0228
|
Хромның үш валентті қосылыстары
|
0,01
|
0,0366
|
202(4.95) 221(6.68) 233(5.66) 235(5.68) 236(9.43) 238(5.86) 267(16.55) 282(6.23) 283(6.21)
|
«Хром қосылыстары зауыты» АҚ
|
0301
|
Азот қостотығы (Азот (IV) тотығы)
|
0,085
|
0,1275
|
174(18.79) 175(13.19) 187(2.54) 6203(4.19)
|
Қалалық ЖЭО
|
|
|
|
0,12325
|
6556(14.18)
|
«Көктас-Нан » нан зауыты» АҚ
|
|
|
|
0,12325
|
669(6.52) 670(27.21)
|
«Жиһаз фабрикасы» ЖШС
|
|
|
|
0,14365
|
756(1.80) 763(53.54) 767(3.97) 6735(0.14)
|
«АА № 406 авиажөндеу зауыты» АҚ
|
|
|
|
0,14195
|
873(32.56)
|
«ҚазЦКБ Нитрохим» ЖШС
|
0333
|
Күкіртсутегі
|
0,008
|
0,01176
|
309(65.50) 310(6.57) 312(2.56) 316(1.41) 6238(0.03)
|
«Хром қосылыстары зауыты» АҚ
|
2936
|
Ағаш шаңы
|
0,1
|
0,329
|
415(99.58)
|
«Трансэнерго» АҚ
|
|
|
|
0,147
|
628(96.78)
|
«Темірбетон» АҚ
|
|
|
|
0,345
|
671(48.12) 672(48.80)
|
«Жиһаз фабрикасы» ЖШС
|
|
|
|
1,614
|
784(30.47) 786(33.95) 787(35.58)
|
«АА № 406 авиажөндеу зауыты» АҚ
|
Достарыңызбен бөлісу: |