1. Сөздің дыбыстық мәдениетін тәрбиелеудің маңызы мен міндеттері Сөздің дыбыстық мәдениетін тәрбиелеудің әдіс-тәсілдері
жүктеу/скачать 17.93 Kb.
|
1 2
6-тапсырма| 2. Сөздің дыбыстық мәдениетін тәрбиелеудің әдіс-тәсілдері
Біздің ана тіліміз қазақ тілінің келешегі балалардың сөйлеу мәдениетінің деңгейімен байланысты. Осы тұрғыда әр баланың тілін жетілдіру,олардың сөйлеу мәдениеті қоғамдық қажеттілік болып табылады. Қарым –қатынас ережелерімен қаншалықты ерте таныстыруды бастасақ , сөйлеу құралдары соншалықты саналы және табиғи қалыптасады да , баланың сөйлеу мәдениетін жетілдіреді. Кіші жастан ақ баланың тіл үйренуге деген қызығушылығы пайда болады, сөзбен тәжірибе жасай бастайды. Сөз дамытудың басты мақсаттарының бірі балаларының ана тілінің ережелері мен нормаларын меңгеруі негізінде тілдің дыбыстық сөйлеу мәдениетін тәрбиелеу болып табылады. Дыбыстық сөйлеу мәдениеті кең тарапты түсінік сондықтан ол тілдің фонетикалық және орфоэпиялық жақтан икемділігін , сөйлеу мәнері мен анық дикцияны қамтиды. Дыбыстық сөйлеу ұғымдарына дикция , сөйлеу қарқыны, мәнерлеу құралдары, интонация т. Б сонымен бірге қарым қатынас мәдениеті элементтері жатады. Баланың анық айқын ойын жеткізе алмауы оның келешегіне жағымсыз әсер етеді. Бұл бала тілін мектеп жасына дейін дамытудың маңызды мәселе екендігін көрсетеді. Сөздің дыбыстық мәдениетін зерттеу мақсаты ; тіл дамыту сабағында мектепке дейінгі балалар сөзінің дыбыстық мәдениетін тәрбиелеу, баланың фонематикалық естуімен артикуляциялық аппарат моторикасын жаттықтыру, сөйлеу мәнеріне үйрету. Бала тілінің орфоэпиялық икемдігін тәрбиелеу, яғни әдеби тіл нормасына сай сөйлеуін жаттықтыру. Арнайы іріктеп алынған мәтіндер, жаңылтпаштардағы дыбыс, буын, сөздерді, оны айту дағдысын меңгеру. Буын сөйлеу мүшелерінің тұтастай қимылынан пайда болған бір немесе бірнеше дыбыстық тіркесі. Буын бір сүйекпен екінші сүйеккті жалғастыратын аралық. Сауат ашу арқылы оқылым дағдысын дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілерін талдау. Тиімді оқыту және оқу. Сауат ашу арқылы оқылым дағдысын дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілерін талдау. Тиімді оқыту және оқу. Балабақшадағы сөйлеуді дамытудың маңызды міндеттерінің бірі дыбыс мәдениетін тәрбиелеу болып табылады, өйткені оны шешуге ең сезімтал мектеп жасына дейінгі жас. Тіл мен ойлау туралы материалистік ілімнен сөйлеу тілі қашанда қоғамның бірден-бір тілі болғаны шығады. Тіл өзінің дыбыстық затына байланысты адамдардың қарым-қатынасының ең маңызды құралы болып табылады.Сөйлеудің дыбыстық жағы біртұтас тұтас, бірақ әр қырынан зерттеуді қажет ететін өте күрделі құбылыс. Қазіргі әдебиетте сөйлеудің дыбыстық жағының бірнеше аспектілері қарастырылады: физикалық, физиологиялық, лингвистикалық. Сөйлеудің дыбыстық жағының әртүрлі аспектілерін зерттеу оның балаларда біртіндеп қалыптасу заңдылықтарын түсінуге көмектеседі және сөйлеудің осы жағының дамуын ба сқаруды жеңілдетеді. Әр тілдің өзіне тән дыбыс жүйесі болады. Демек, әр тілдің дыбыстық жағының өзіне тән ерекшеліктері мен ерекше қасиеттері болады. Орыс тілінің дыбыстық жағы дауысты дыбыстардың әуезділігімен, көп дауыссыз дыбыстардың айтылуындағы жұмсақтықпен, әрбір дауыссыз дыбыстың айтылу ерекшелігімен сипатталады. Орыс тілінің эмоционалдылығы, жомарттығы интонациялық байлықта өз көрінісін табады. Сөйлеудің дыбыстық мәдениеті - бұл жеткілікті кең ұғым, ол сөйлеудің фонетикалық және орфоэпиялық дұрыстығын, оның мәнерлілігі мен анық дикциясын қамтиды. Дыбыс мәдениетін тәрбиелеу мыналарды қамтиды: 1. сөйлеуді естуді, сөйлеу тынысын, артикуляциялық аппараттың моторикасын дамытуды қажет ететін дыбысты дұрыс айтуды және сөзді дұрыс айтуды қалыптастыру; 2.орфоэпиялық дұрыс сөйлеуге тәрбиелеу – әдеби айтылу нормасына сай сөйлеуге дағдыландыру. Орфоэпиялық нормалар тілдің дыбыстық жүйесін, жеке сөздер мен сөз таптарының айтылуын, жеке грамматикалық формаларды қамтиды. Орфоэпияның құрамына тек айтылу ғана емес, сонымен қатар екпін де кіреді, яғни. ауызша сөйлеудің ерекше құбылысы. Орыс тілінде көп орындық және жылжымалы екпіннің күрделі жүйесі бар; Балабақшадағы сөйлеуді дамытудың маңызды міндеттерінің бірі дыбыс мәдениетін тәрбиелеу болып табылады, өйткені оны шешуге ең сезімтал мектеп жасына дейінгі жас. Тіл мен ойлау туралы материалистік ілімнен сөйлеу тілі қашанда қоғамның бірден-бір тілі болғаны шығады. Тіл өзінің дыбыстық затына байланысты адамдардың қарым-қатынасының ең маңызды құралы болып табылады. Сөйлеудің дыбыстық жағы біртұтас тұтас, бірақ әр қырынан зерттеуді қажет ететін өте күрделі құбылыс. Қазіргі әдебиетте сөйлеудің дыбыстық жағының бірнеше аспектілері қарастырылады: физикалық, физиологиялық, лингвистикалық. Сөйлеудің дыбыстық жағының әртүрлі аспектілерін зерттеу оның балаларда біртіндеп қалыптасу заңдылықтарын түсінуге көмектеседі және сөйлеудің осы жағының дамуын басқаруды жеңілдетеді. жүктеу/скачать 17.93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2