Sүйі.бет. = S. пр. 1беті + S. пр.2беті + Sкон. = 120883 + 894,4 × 2 + 22467 = 145139 м2.
В) Үйінді алып жатқан жер телімінің ауданын анықтау
“І” призмасы алып жатқан жер телімінің ауданын мына тәуелділік бойынша анықтаймыз
Sпр.1жер телімі = (2 с + b) L1 = (80 × 2 + 10) 640 = 108800 м2.
“ІІ” призмасы алып жатқан жер телімінің ауданын мына тәуелділік бойынша анықтаймыз
Sпр.2 жер телімі = b с = 10 ×80 = 800 м2.
¼ “ІІІ” төрт конусы алып жатқан жер телімінің ауданын мына тәуелділік бойынша анықтаймыз
Sкон.жер телімі = π R2 = 3,14 × 802 = 20096 м2.
Үйінді алып жатқан жер телімінің ауданын мына тәуелділік бойынша анықтаймыз
Sүйінді. = S. пр.1жер телімі + S. пр. 2 жер телімі+ Sкон.жер телімі= 108800 + 800 × 2 + 20096 = 130496 м2 = ~13,0 га.
Жауап: үйіндінің көлемі 2603947 м3 тең; үйіндінің беткі ауданы –145139 м2; үйінді алып жатқанжер телімінің ауданы 13,0 га шамасын құрайды.
Есеп 2.2.2. Бастапқы мәліметтер төмендегідей болған кездегі қалдықтарды толық кәдеге жаратудан кейін босайтын жер телімінің ауданы мен үйіндінің беткі қабатының ауданын анықтау: үйіндінің формасын болжаммен қиылған пирамида түрінде қабылдау;
үйіндінің биіктігі – H = 40 м;
құламаның орналасуы – 1 : m = 1 : 2,5;
үйіндінің көлемі – V = 1,5 млн. м3.
Шешуі
Үйіндінің сызбанұсқасы 3 суретте келтірілген.
Үйіндінің көлемін анықтау үшін қиылған пирамидаға арналған тәуелділік олданылады
V = + ),
мұндағы S1 .– үйінді жотасының ауданы, S2 – үйіндінің төменгі негізінің ауданы;
S1 = x2; S2 = (x + 200)2;
1500000 = 1/3 × 40× (x2 + (x + 200)2 + ) =
1500000 = 1/3×40×(3x2 + 600x + 40000);
x2 + 200x – 24166,7 = 0; D = b2 – 4ac = 136666,8;
x = (-b ± ) / 2a = (-200 ± = 84.84 м;
1500000 = 1/3 × 40× (x2 + (x + 200)2 + ) =
1500000 = 1/3×40×(3x2 + 600x + 40000);
x2 + 200x – 24166,7 = 0; D = b2 – 4ac = 136666,8;
x = (-b ± ) / 2a = (-200 ± = 84.84 м;
Сурет 3 – Үйіндінің сызбанұсқасы
А) Үйіндінің беткі қабатының ауданын анықтау
Алдымен трапеция формасына ие бір қырының ауданын мына тәуелділік бойынша анықтаймыз
S. 1бет. = (a + x) / 2 × l; l = = = 107.7 м;
c = H m = 40 × 2.5 = 100 м; a = 2 c + х = 2 × 100 + 84,84 = 284,84 м;
S. 1бет = (284,84 + 84,84) /2 × 107,7 = 19907 м2;
Sүйінді беті = 4 S. 1бет + S1 = 19907 + 84,842 = 86826 м2
Б) Үйінді алып жатқан жер телімінің ауданын анықтау
Sжер телімі= а2 =284,842 = 81134 м2 = ~ 8,1 га.
Жауап: Үйінді алып жатқан жер телімінің ауданы 8,1 га; үйіндінің беткі қабатының ауданы – 86826 м2 құрайды.
Есеп 2.2.3. Бастапқы мәліметтер төмендегідей болған кездегі үйіндінің жұмыс істеу мерзімін анықтау:
- үйіндінің формасы қиылған конус тәрізді;
- үйіндінің биіктігі – Н = 80 м;
- төменгі негіздің ауданы – Sн. = 12 га;
- құламаның көлбеу бұрышы – 440;
- кәсіпорындағы қалдықтардың орташа жылдық түзілуі – G = 420 мың м3.
Шешуі
Үйіндінің сызбанұсқасы 4 суретте келтірілген.
Сурет 4 – Үйіндінің сызбанұсқасы
А) үйіндінің көлемін қиылған конусқа арналған тәуелділік бойынша анықтаймыз.
V = π Н(R2 +r2 + R r); Sн. = πR2; R = = = 195,5 м;
r = R – a; а = = = 82.8 м; r = 195,5 – 82,8 = 112, 7м;
V = × 3,14 ×80 × (195,52 + 112,72 + 195,5 × 112,7) = 6108714 м3;
Б) Үйіндінің жұмыс істеу мерзімін төмендегі тәуелділік бойынша анықтаймыз
T = = = 14.5 жыл.
Жауап: үйіндінің жұмыс істеу мерзімі 14,5 жыл.
Есеп 2.2.4. Шахта қалдықтарды ауданы 8,4 га телімде қаттайды. Қалдықтарды тығыздай отырып төккен үйіндінің жұмыс істеу мерзімінің қалдықты тығыздамай төккен үйіндіге қарағанда қаншалықты артық екенін анықтау.есептеу үшін келесідей бастапқы мәліметтерді қабылдау қажет:
- үйінді түрі – қиылған конус;
- үйінді биіктігі – 60 м;
- үйінді құламасының көлбеу бұрышы – 380;
- тығыздалған құрғақ топырақтың тығыздығы – ρ с. г.1 = 1,85 т/м3;
- тығыздалмаған құрғақ топырақтың тығыздығы – ρ с. г. 2 = 1,5 т/м3,
- шахтада қалдықтардың орташа тәуліктік түзілуі – G = 1200 т.
Шешуі
Үйінді сызбанұсқасы 5 суретте келтірілген.
Сурет 5 – Үйінді сызбанұсқасы
А) Үйінді көлемін қиылған конуска арналған тәуелділік бойынша анықтаймыз
V = π Н (R2 +r2 + R r); Sн. = π R2; R = = = 163,6 м;
r = R – a; а = = = 76.80 м; r =163,6– 76,8 = 86,8м;
V = × 3,14 × 60 × (163,62 + 86,82 + 163,6 × 86,8 =3045780 м3;
Б) үйіндіге тығыздала отырып төгілген қалдықтардың массасын төмендегі тәуелділік бойынша анықтаймыз
М1 = V ρс. г.1 = 3045780 × 1,85 = 5634693 т;
В) Үйіндіге тығыздалмай төгілген қалдықтардың массасын төмендегі тәуелділік бойынша анықтаймыз
М1 = V ρс. г. 2 = 3045780 × 1,5 = 4568670 т;
Г) Үйіндінің жұмыс істеу мерзімін мына тәуелділік бойынша анықтаймыз
T1 = = = 12,86 жыл;
T1 = = = 10,43 жыл;
∆ Т = T1 – T2 = 12,86 – 10,43 =2,43 жыл.
Жауап: қалдықтарды тығыздай отырып төккен үйіндінің жұмыс істеу мерзімі, тығыздалмаған үйіндіге қарағанда 2,43 жылға артық.
№ 8 Тәжірибелік сабақ
Достарыңызбен бөлісу: |