26. Бөлшектердің ыдырауы.
Ешбір сыртқы әсерсіз, бір бөлшектің «екі құраушы бөлшекке» «өзінен-өзі» ыдырауын қарастырайық. Бұл екі бөлшек ыдыраудан соң бір-біріне қатыссыз, тәуелсіз қозғалсын. Бөлшек ыдыраудан бұрын тыныштықта тұр деп есептейік.
Импульстің сақталу заңы бойынша, ыдыраудан кейін пайда болған екі бөлшектің импульстерінің қосындысы 0-ге тең, яғни бөлшектер ыдыраған соң, бағыттары қарама-қарсы, ал шамасы бойынша тең импульстермен екі жаққа ұшады. Солардың абсолюттік шамасын деп белгілейміз,
-ыдыраған бірінші бөлшектің импульсі, -ыдыраған екінші бөлшектің импульсі. Бастапқыда бөлшек тыныштықтағы санақ жүйесінде орналасқандықтан:
Ендеше:
ал модульдері;
27. Бөлшектердің ыдырау энергиясы.
бөлшектердің энергияларын қарастырайық. Тоқтап тұрған кезде механикалық энергия , ал ыдырағанда:
Ал ыдырау энергиясы – бастапқы бөлшектің ішкі энергиясының , кейіннен пайда болған екі бөлшектің ішкі энергияларының айырмалары:
Энергияны импульс арқылы жазамыз:
екенін ескерсек,
Ыдараған кезде бөлшек импульстері бірдей болғанымен жылдамдықтары әр түрлі болады(тыныштықтағы санақ жүйесі).
Енді бөлшек ыдырауға дейін жылдамдықпен қозғалсын, яғни лабораториялық санақ жүйесінде, ал массалар центрі санақ жүйесіндегі жылдамдығы – және .
Ыдараған бөлшектердің тек біреуін қарастырайық, Галилей түрлендірулері арқылы:
немесе
28. Бөлшектердің ыдырау жылдамдығын шарты бойынша қарастыру.
болғандағы жағдайды қарастырайық.
-лабораториялық санақ жүйесінен ұшып шығу бұрышы, -инерция центрі санақ жүйесінен ұшып шығу бұрышы. Ал екеуінің байланысы;
суреттен,
Достарыңызбен бөлісу: |
