2-дәріс. Корпускулалық – толқындық дуализм. Атомдық жүйелердің кванттық-механикалық сипаттамасы (2сағ)
Де Бройль толқыныңы кейбір қасиеттерң (Некоторые свойства волн де Бройля)
жүктеу/скачать 369 Kb.
|
Де Бройль толқыныңы кейбір қасиеттерң (Некоторые свойства волн де Бройля)v жылдамдықпен еркін қозғалып бара жатқан массасы т денені қарастырайық. Ол үшін де Бройль толқынының фазалық және топтық жылдамдықтарын есептейік. Фазалық жылдамдығы, формуласына сәйкес, (214.1) (E=ћ және p=ћk, где k=2/ —толқындық сан). c>v болғандықтан, де Бройль толқынының фазалық жылдамдығы вакуумдағы жарық жылдамдығынан артық болады. Топтық жылдамдық, формуласына сәйкес, болады. Еркін бөлшектер үшін және Бұдан, де Бройль толқындардың топтық жылдамдығы бөлшектің жылдамдығына тең. Фотонның топтық жылдамдығы Де Бройль толқыны дисперсияға ұшырайды (Егер ортада толқындардың фазалық жылдамдығы олардың жиілігіне тәуелді болса, онда бұл құбылыс толқындар дисперсиясы деп аталады, ал толқындар дисперсиясы бақыланатын орта дисперсиялаушы орта деп аталады). Шындығында, (1) өрнегіне vфаз=E/p формуласын қойып, Е= , де Бройль толқындарының жылдамдығы толқын ұзындығына тәуелді екенін көруге болады. Бұл жағдай сол уақытта кванттық механиканың дамуында үлкен рөл атқарды. Корпускулалық-толқындық дуализм орнатылғаннан кейін бөлшектердің корпускулалық қасиеттерін толқфндфқ қасиеттермен байланыстыруға және бөлшектерді де Бройль толқындарынан «құралған» «жіңішке» толқындық пакет ретінде қарастыруға тырысты. (Толқындық пакет деп кеңістіктің шектелген облысында уақыттың әрбір мезетінде бір бірінен жиілігі бойынша ерекшеленетін толқындар суперпозициясын айтады). Бұл гипотеза кеңістіктің шектелген облысында уақыттың әрбір мезетінде бөлшектердің локализациясына сәйкес келді. Гипотезаны жақтау аргументі ретінде пакет центрінің таралу жылдамдығы (топтық жылдамдық) бөлшек жылдамдығына тең екені болып табылды. Бірақ бөлшектерді толқындық пакет (де Бройль толқындарының тобы) ретінде қарастыру де Бройль толқындарының қатты дисперсиялануы әсерінен толқындық пакеттің (шамамен 10–26 с ішінде!) «жылдам бұлдырлануына» немесе тіпті оның бірнеше пакетке бөлінуіне әкеледі. жүктеу/скачать 369 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|