№2 лекция Әлеуметтану теорияларына кіріспе


Ол үшін ең алдымен, іргелі сұраққа жауап қайтаруы керек болды: адамның жануарлардан айырмашылығы неде, оны тұлға ететін не?



бет5/5
Дата12.08.2023
өлшемі2.44 Mb.
#476052
түріЛекция
1   2   3   4   5
2-лекция әлеуметтану

Символдық интеракционизм
Чикагода 1920-1930 жылдары пайда болды

Ол үшін ең алдымен, іргелі сұраққа жауап қайтаруы керек болды: адамның жануарлардан айырмашылығы неде, оны тұлға ететін не?

  •  Оның пікірінше, адамның ерекшелігін мінез-құлықтың негізгі реттеушісі саналатын дамыған инстинктер жүйесінің болмауы анықтайды.
  • Сондықтан да адамның символдарды ойлап табу және қолдану қасиеттері бар. Бұл адамның қоршаған ортаға, саналы мінез-құлыққа және өзін бақылауға саналы бейімделуінің негізі болып табылады.
  • Символдық интеракционизм адамның мінез-құлқын түсіндіруге негізделген, онда әлеуметтік ақпаратты тасымалдайтын мағыналы таңбалар «оқылады». Бұл адамдар жүзеге асыратын өзара әрекеттесудің ерекше түрі.
  • Адамның қоғам мүшесі болуы – оның топтық әрекеттің үлгілері мен нормаларын меңгеру деңгейіне байланысты. «Маңызды символ» ұғымы ең алдымен тілге қатысты айтылған.

Адам әрекетінің басты сипаты – символдарды қолдану

Адам әрекетінің басты сипаты – символдарды қолдану

Дж.Мид әлеуметтік әрекеттің екі формасын немесе екі сатысын ажыратады:

  • ишараттың (ымның) көмегімен адамның қарым-қатынас жасау сатысы;
  • жанама қарым-қатынас жасаудың символдық сатысы.

Рөлдік тұжырымдама американың әлеуметтік психологиясында ХХ ғасырдың 30-шы жылдары пайда болды. Оның ірі өкілдері Чарльз Хортон Кули, Джордж Герберт Мид, Р.Линтон т.б.


Рөльдік теория негізін қалаушылардың бірі Р.Линтон.Ол әлеуметтік рөльді адам статусымен байланысты күтілетін мінез-құлық ретінде анықтайды. Бұл рөльдік күту адамның әлеуметтік статусынан туындайтын белгілі бір мінез-құлық ережелерді немесе нормаларын орындау және игеру жағдайында іске асады.
Басқаша айтқанда, әлеуметтік рөл дегеніміз, қоғамдағы адамдардың белгілі бір қызмет атқарған жағдайда белгілі бір тәртіп нормаларын сақтауын айтамыз. Ал, рөлдік жүйе дегеніміз, адамның қоғамдағы алатын орнына, жағдайына, тұрмысына сәйкес істейтін қызметінің жиынтығы

Әр статусқа көптеген рөльдер қызмет ететіндігін атап айту маңызды. Зауыт директоры жоғарыдағы басқарушылар алдында бір рөльде, қол астындағыларының алдында екінші рөльде, әке түрінде – үшінші рөльде болады.

  • Әр статусқа көптеген рөльдер қызмет ететіндігін атап айту маңызды. Зауыт директоры жоғарыдағы басқарушылар алдында бір рөльде, қол астындағыларының алдында екінші рөльде, әке түрінде – үшінші рөльде болады.
  • Бірақ барлық жерде ол зауыт директоры болып қала береді, бұл оның басты статусы. Алайда, барлық рөльдерде, сонымен бірге, директор, әке рөльдерінде де ол әртүрлі жағдайда көрінеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет