2013 жылғы 27 ақпан №81- ө-м Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын 40-шығарылым бекіту туралы

28. Слюданы ұсақтаушы

Параграф 1. Слюданы ұсақтаушы, 2-разряд

119. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі ұсақтаушыларда слюда скрабын қабыршықтарға ұсақтау;

қоймадан слюда скрабын алу, оны ыдыстан алу, түрлері бойынша сұрыптау және тасымалдау;

слюда скрабын бөлшектеп өлшеу және жүктеме тартпаларына салу;

слюданың біркелкілігі мен ұсақтаушылардың және құм електердің жұмысқа жарамдылығын байқау;

жабдықтарды майлау мен тазалау.

120. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың әрекет принципі;

слюдалық скрабқа қойылатын талаптар;

скрабты өлшеу және сұрыптау ережесі.

Параграф 2. Слюданы ұсақтаушы, 3-разряд

121. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі түрдегі ұнтақтау жабдықтарында слюданы майдалау процесін жүргізу;

майдаланған слюданы ұнтақтау жіңішкелігі бойынша топтастыру;

скрабты тасымалдау таспасына салу;

жұмысты, ұнтақтау жабдықтарын, тасымалдаушыларды, элеваторды және басқа да агрегаттарды қосу мен айыруды байқау;

ұсақ ақауларды түзету.

122. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін ұнтақтау жабдықтарының құрылысы;

дайын өнімдерге техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттар.

29. Жылылықты оқшаулайтын шикізатты

ұсақтаушы

Параграф 1. Жылылықты оқшаулайтын шикізатты

ұсақтаушы, 2-разряд

123. Жұмыс сипаттамасы:

шикізатты дайындау;

битумның ірі кесектерін берілген мөлшерге дейін ұсақтау;

битум кесектерін қағаздан, жабысқан жер мен қардан тазарту;

көлік құралына битумды тиеу және балқыту пешіне жеткізу;

тасымалдаушыларды майлау және оларды күтіп-ұстау.

124. Білуге тиіс:

сыртқы түрі бойынша битум маркаларын анықтау ережесі;

битумды дайындау және қолмен тиеу ережесі.

Параграф 2. Жылылықты оқшаулайтын шикізатты

ұсақтаушы, 3-разряд

125. Жұмыс сипаттамасы:

шикізатты ұсақтаушыларда, тасуатарларда, дезинтеграторларда ұсақтау;

ұсақтушыларды біркелкі қоректендіруді және ұсақтаушыларға түсетін және шығатын материалдардың мөлшерін, аспирациялық қондырғылардың жұмысын байқау;

жабдықтарды іске қосу мен тоқтату;

бөгде қоспаларды алып тастау;

жабдықтарды байқау, тазалау мен майлау.

126. Білуге тиіс:

ұсақтаушылардың, көмекші қондырғылардың құрылысы;

майлау материалдарының түрлері мен сұрыптары;

ұсақталуға жататын материалдардың қасиеттері және оларға қойылатын талаптар;

жабдықтарды іске қосу мен тоқтату тәртібі.

Параграф 3. Жылылықты оқшаулайтын шикізатты

ұсақтаушы, 4-разряд

127. Жұмыс сипаттамасы:

үздіксіз және мерзімді әрекеттердегі шарлы, өзекті және дірілді диірмендерде шикізаттар мен материалдарды ұнтақтау;

шикізаттық диірмендердің және барлық көмекші қондырғылардың қалыпты жұмыс режимін қолдау, диірмендерді қоректендіруді реттеу, ұнтақтау жіңішкелігінің белгіленген нормасын және берілген қоспа мөлшерлеуін сақтау;

барлық жабдықтардың жұмысын бақылау;

диірмендерге шарлар мен өзектерді толтырып салу;

бақылау - өлшеу аппаратураларының көрсеткіштерін байқау және өндірістің қалыпты технологиялық процесінен ауытқуды түзету.

128. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы мен әрекет принципі;

шихтаға кіретін әрбір компоненттің қасиеттері мен сапалық сипаттамасы;

жабдықтарды іске қосу мен жөндеу ережесі;

бақылау - өлшеу құралдарының міндеті мен қолдану ережесі.

30. Микалексті массаны дайындаушы

Параграф 1. Микалексті массаны дайындаушы, 3-разряд

129. Жұмыс сипаттамасы:

микалексті массаны әзірлеу;

шихта компоненттерін дайындау және оны электр пешінде кептіру;

құралдар бойынша кептіру процесін байқау;

микалексті массаның компоненттерін шарлы диірмендерге себу, ұнтақтау және дірілдеу елегінде електен өткізу;

шихтаны сумен қосумен араластыру.

130. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы мен жұмыс принципі;

микалексті масса компоненттерінің құрамы;

шихта компоненттерін кептіру режимі;

микалексті массаға техникалық шарттар;

жабдықтардың жұмысындағы ақауларды анықтау мен түзету тәсілдері.

31. Кептіргіштер мен пештердің тиеуші – түсірушісі

Параграф 1. Кептіргіштер мен пештердің тиеуші – түсірушісі, 3-разряд

131. Жұмыс сипаттамасы:

кептіру барабандарына (қондырғыларға) материалдарды тиеу процесін жүргізу;

материалдың қоректендіру құрылғысына және қоректендіру құрылғысынан кептіру барабандарына (қондырғысына) біркелкі түсуін қамтамасыз ету;

қоректендіру құрылғыларының, кептіру барабандарының (қондырғыларының) жұмысын бақылау;

туннельдік пештерді тиеу мен түсіру, шикізаттарды, диатомды, сілку және басқа да жылылықты оқшаулағыш бұйымдарды оларды күйдіру кезінде тиеу мен түсіруге арналған механизмдерді және құрал-саймандарды іске қосу мен тоқтатуды басқару;

күйдіру үшін күйдіру вагонеткалары мен басқа да тетіктерге бұйымдарды қалыпқа келтіріп салу;

күйдірілген шикізаттарды ыдысқа салу;

қызмет көрсетілетін жабдықтардағы ақаулардың алдын алу және түзету.

132. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін механизмдер мен тетіктердің құрылысы мен әрекет принципі;

кептіруге жатқызылған материалдардың құрамы мен қасиеттері;

кептіру барабандарды (қондырғыларды) біркелкі тиеуді қамтамасыз етудің тәсілдері;

кептіруге түскен материалдардың ылғалдылығы мен ауқымдары;

бұйымдарды вагонеткаларына қалыпқа келтіріп салу ережесі;

механизмдерді іске қосу мен тоқтату ережесі.

32. Шикізатты, отынды және қабырғалық бұйымдарды тиеуші –түсіруші

Параграф 1. Шикізатты, отынды және қабырғалық бұйымдарды тиеуші –түсіруші, 2-разряд

133. Жұмыс сипаттамасы:

тәрелкелі және қожды қоектендірушілердің, элеваторлардың, тасымалдаушылардың немесе скиптік көтергіштердің көмегімен айналмалы және шахталық пештерге шикізат пен отынды салу;

отын құбыршасы мен шураппараттарға отын салу;

қызмет көрсетілетін жабдықтарды іске қосу мен тоқтату;

тасымалдағыш таспасынан бөгде заттарды алып тастау;

отынның жануын байқау;

скипті көтергіштерге немесе вагонеткаларға тасты және көмірді тиеу;

итерушінің көмегімен немесе қолмен құрғақ гипсті сылақпен және аралық плиталармен оларды белгіленген кесте бойынша кептіру агрегаттарын және вагонетканың булау камераларын толтыру;

өзінен біліктілігі жоғары тиеуші – түсірушінің басшылығымен вагонеткалардан және өзі аударғыштан балшықты, борды, тасты, құмды, әкті, көмірді және басқа да сусымалы материалдарды түсіру;

шанақтарды, кептіру агрегаттары мен булау камераларын тазалау;

шикізаттың ірі немесе мұзданған кесектерін ішінара бөлшектеу және қатып қалған кесектерді бопсытушыны пайдаланумен немесе қолмен торкөз арқылыөткізу;

белгіленген деңгей бойынша үйіндіні жоспарлау;

вагонеткаларды майлау және оларды жұмыс аймағы шеңберінде жүргізу;

түсіп қалған материалдарды жинау.

134. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың әрекет принципі;

пештерге, кептіру агрегаттары мен булау камераларына тиеу және түсіру ережесі;

отын құбыршасы мен булау камераларын тиеу мен түсіру ережесі;

отынды жұмсау нормалары;

отын құбыршасына немесе шураппараттарға отынды тиеу ережесі;

тиеу мен түсіру кестесі;

вагонеткалардың орнын ауыстыру ережесі.
Параграф 2. Шикізатты, отынды және қабырғалық бұйымдарды тиеуші –түсіруші, 3-разряд

135. Жұмыс сипаттамасы:

терең шұқырдан топырақты тиеу мен түсіру;

бөгде қосылымдарды аластатумен аудармалы вагонеткаларға және қол арбасына ашық кеніштен, топырақ қоймасынан, үйіндіден топырақты, құмды тиеу;

қолданыстағы техникалық шарттарға сәйкес құмның немесе үйіндінің және ылғалды судың қабатын салумен терең шұқырдан топырақты қабаттап тиеу;

топырақта ылғалдау үшін саңылау жасау;

механикалық итерушінің көмегімен туннель пешіне кірпіш пен тасты салу және туннель пеші бойынша вагонеткалардың жылынуы;

пештер мен терең шұқырлардың тиеу және түсіру есіктерін ашу мен жабу;

итергіштің көмегімен немесе қолмен кірпішті және жабынқысы бар булау вагонеткалары мен кептіру агрегаттарын және камераларды толтыру және оларды белгіленген кесте бойынша түсіру;

аудармалы вагонеткалардан және өзі аударғыштан топырақты, борды, тасты, құмды, әкті, бос тау жынысы мен басқа да сусымалы материалдарды бункердің торкөзіне, қоймаға немесе үйіндіге түсіру;

қызмет көрсетілетін жабдықтардың жұмысындағы ұсақ ақауларды түзету;

домалату табақтарын қатарлап салу және қайтадан қатарлау;

жұмыс аймағы шеңберінде тар табанды жолдарды қозғалту және тегістеу;

белгіленген дабылдарды беру.

136. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы;

топыраққа техникалық шарттар;

топырақты тиеу және түсіру ережесі;

жәшіктік берушімен бункерді тиеу нормалары;

шикізаттың сапасына қойылатын талаптар;

домалату табақтарын салу, қайта салу;

қабылданған дабыл беру жүйесі.

33. Борлы денені тиеуші

Параграф 1. Борлы денені тиеуші, 3-разряд

137. Жұмыс сипаттамасы:

борлы денелерді диірменге тиеу;

борлы денелерді тиеу, түсіру және сұрыптау, борлы денелерді диірменге тасымалдау;

тиеу механизмдерінің көмегімен борлы денелерді диірменге толық тиеу және артық тиеу операцияларын орындау;

люктерді ашу мен жабу, камера аралық тосқауылдарды тазалау;

борлы денелерді сұрыптау және қалдықтарды жинау;

борлы денелерді сұрыптайтын машиналарға қызмет кқрсету.

138. Білуге тиіс:

тиеу механизмдері мен борлы денелерді сұрыптау жөніндегі машиналардың құрылысы мен әрекет принципі;

диірмендерді толық тиеу және артық тиеу тәсілдері мен мерзімдері;

борлы денелерді тиеудің шекті нормалары, борлы денелердің түрлері, қасиеттері мен ассортименті.

34. Тас құймасы бұйымының құюшысы

Параграф 1. Тас құймасы бұйымының құюшысы, 3-разряд

139. Жұмыс сипаттамасы:

балқыманы құюға қыздырылған қалыптары арбашықтарды жеткізу;

көтергіш жабдықтардың көмегімен балқытпаны қалыпқа құю;

бұйымның мөлшеріне, сырт пішініне және балқытпаның температурасына тәуелді құю тәсілдерін өзгерту жолымен қалыпты толтыру жылдамдығын реттеу;

балқытпаны контейнерге жинау және оны кейіннен өңдеу үшін тасымалдау;

құйма қалыптарымен кристалдандыру пешіне вагонеткаларды жеткізу;

кристалдандыру пешінен дайын өнімдері бар арбашықты түсіру;

дайын өнімдерді қалыптан алу, оларды тасымал құралына салу және қоймаға жеткізу;

қалыпты бөлшектеу және арбашықты қалып массасынан тазалау;

пештің жинақтаушындағы құйма өңешінің жағдайын байқау;

сыртқы түрі бойынша бұйымдардың ақауларын алдын ала анықтау;

күйген қалыптарды тазалау;

қалыптарды қажетті температураға дейін суыту және олардың құюға дайындығын анықтау.

140. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы мен пайдалану ережесі;

қалыпты балқытпамен толтырудың технологиялық процесі;

бұйымды кристалдандырудың мөлшерінен, оның сыртқы пішіні менбалқытпа температурасынан жылдамдығының және деңгейінің тәуелділігі;

балқытпаның қасиеттері мен оған қойылатын талаптар;

ақаулардың түрлері мен оның алдын алудың әдістері;

қалыптарды кептіру мен қыздыру режимі.

Параграф 2. Тас құймасы бұйымының құюшысы, 4-разряд

141. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі тас құймасы бұйымдарын тас құюдың сыртқа тебу машиналарында балқытпа қалыбымен еріту және құю процесін жүргізу;

машинаны ерітуге дайындау;

құюға беру алдында оның газданбау және гомогенизация деңгейін анықтау үшін балқытпаның сынамасын іріктеу;

хальмовканың ағызу каналының температурасын реттеу, механикалық араластырғыш пен араластыру және қосымшаны енгізу жолдарымен балқытпаның талап етілетін сапасын қамтамасыз ету;

мөлшерлеуші желдеткішті іске қосу, реттеу және ажырату;

балқытпасы бар контейнерді көтеру жөніндегі тельферді басқару;

қорғаныс құрылғыларын сумен жабдықтауды бақылау;

құюға берілетін қалыптарды қимаүлгі бойынша тексеру;

ақаулардың туындау себептерін анықтау және оларды түзету жөніндегі шараларды қабылдау.

142. Білуге тиіс:

сыртқа тебу тасты құю машинасының құрылысы;

балқытпаның қасиеттері;

тас құймасынан бұйымдар өндірісінің технологиялық өндірісі;

шығыс материалдарына қойылатын талаптар;

бақылау - өлшеу құралдарының жұмыс принципі;

ақаулардың түрлері мен олардың алдын алу тәсілдері.

35. Электр оқшаулағыш бұйымның тазартушысы

Параграф 1. Электр оқшаулағыш бұйымның тазартушысы, 2-разряд

143. Жұмыс сипаттамасы:

миканиттік пластиндерді, құбыршаларды, коллекторлық манжеттер мен миканиттен және слюдопластан басқа да бұйымдарды қағаздан және шашпадан қолмен және станокта тазарту;

құбыршаның соңы мен бұйымның бетін қатпардан, қабатсызданудан және басқа да ақаулардан кесу және тазалау;

бұйымның ауқымын өлшеу және белгіленген мөлшерге дейін жеткізу;

желдеткішті қосу және айыру.

144. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың жұмыс принципі;

бұйымдарды қағаздан және шашпадан тазалау әдістері мен себелеу тәсілдері;

бұйымның ауқымын өлшеу тәсілдері;

бақылау - өлшеу тетіктерін пайдалану ережесі;

миканит және слюдопласт бұйымдарына техникалық талаптар.

36. Кірпіштен блоктар мен панельдер дайындаушы

Параграф 1. Кірпіштен блоктар мен панельдер дайындаушы, 2-разряд

145. Жұмыс сипаттамасы:

өзінен біліктілігі жоғары дайындаушының басшылығымен кірпіштен блоктар мен панельдер дайындау;

жұмыс аймағы шеңберінде кірпішті, арматураны, жылу сақтағыштар мен ағаш шеберлігі бұйымдарын тасымалдау;

оларды станоктарға, кондукторларға және қалыптарға қатарлап салуға қатысу;

панельдердің, жалатылған керамикалық плиткалардың беттерін жуу;

станокты, кондуктор – қимаүлгіні, қалыпты тазалау.

146. Білуге тиіс:

станоктардың, қалыптардың, кондуктор – қимаүлгілердің құрылысы;

кірпіштерді қатарлап салу ережесі;

дайын өнімдердің сапасына қойылатын талаптар.

147. Жұмыс сипаттамасы:

кірпіштен блоктар мен панельдер дайындаушы станоктарды, қалыптарды, кондуктор – қимаүлгілерді жұмысқа дайындау;

сызбаға сәйкес кірпішті, арматураны, жылу сақтағышты, жалатылған плитканы және ағаш шеберлігі бұйымдарын станоктарға, кондуктор – қимаүлгілерге немесе қалыптарға қатарлап салу, тік жіктерді ерітіндімен толтырумен біркелкі жабу;

ерітіндінің бетін тегістеу;

панельдің бетін ысқылау;

булаудан кейін панельді түзету (жөндеу);

қалаудың биіктігі өзгерген сайын рольгандер мен тасымалдаушыларды қозғалту;

блоктарды арнаулы материалдармен жалату.

148. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы;

әртүрлі түрдегі және сыртқы пішіндегі үлгілік, жалатылған және ішкілік блоктарды қалап салу ережесі;

ерітіндінің рецептурасы; дайын блоктар мен панельдерге қойылатын талаптар.

37. Калибрлеуші – пішуші,

Параграф 1. Калибрлеуші – пішуші, 3-разряд

149. Жұмыс сипаттамасы:

№3-6 шағылған сұрыптамаларды қажетті қалыңдыққа дейін калибрлеу (бөлшектеу);

қолмен және гильотинді қайшымен қимаүлгі бойынша калибрленген пластиндерді пішу және кесу;

мемлекеттік стандарттарға және техникалық шарттарға сәйкес түрлері, маркалары, мөлшерлері бойынша бұйымдарды сұрыптау;

гильтонды қайшылардың жұмысындағы ұсақ ақауларды түзету.

150. Білуге тиіс:

калибрленген пластиналарды кесу мен пішудің үнемді әдістері;

шағылған сұрыптамаларға және дайын бұйымдарға техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттар;

шығулар нормалары;

ақаудың түрлері, оны алдын алу мен түзетудің әдістері;

қимаүлгілерді және бақылау - өлшеу құралдарын пайдалану ережесі;

лиьтонды қайшыларды жөндеу мен реттеудің ережесі;

станоктардың ұсақ ақауларын түзету тәсілдері.

Параграф 2. Калибрлеуші – пішуші, 4-разряд

151. Жұмыс сипаттамасы:

№1-2 шағылған сұрыптамаларды қажетті қалыңдыққа дейін калибрлеу (бөлшектеу).

қолмен және гильотинді қайшымен қимаүлгі бойынша калибрленген пластиндерді пішу және кесу.

мемлекеттік стандарттарға және техникалық шарттарға сәйкес түрлері, маркалары, мөлшерлері бойынша бұйымдарды сұрыптау.

152. Білуге тиіс:

калибрленген пластиналарды кесу мен пішудің үнемді әдістері;

шағылған сұрыптамаларға және дайын бұйымдарға техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттар;

шығулар нормалары;

ақаудың түрлері, оны алдын алу мен түзетудің әдістері;

қимаүлгілерді және бақылау - өлшеу құралдарын пайдалану ережесі.

38. Слюданы калибрлеуші

Параграф 1. Слюданы калибрлеуші, 3-разряд

153. Жұмыс сипаттамасы:

ауданы 25 шаршы сантиметрге дейінгі өнеркәсіптік шикізатты, №8 шағылған сұрыптамаларды, мөлшері 4-10 мм жартылай тазартылған сұрыптамаларды слюдадан тиісті түрлердегі бұйымдар мен жартылай фабрикаттар үшін көзделген мемлекеттік стандарттағы және техникалық шарттағы қалыңдыққа калибрлеу (бөлшектеу);

калибрленген слюданы қалыңдықтар, сұрыптар, мөлшерлер, маркалар мен міндеттер бойынша бөлу.

154. Білуге тиіс:

өнімдерге және жартылай фабрикаттарға мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттар, шикізаттан олардың шығу нормалары;

калибрлеу әдістері мен тәсілдері;

құрал-саймандар мен бақылау - өлшеу құралдарын пайдалану ережесі.

Параграф 2. Слюданы калибрлеуші, 4-разряд

155. Жұмыс сипаттамасы:

ауданы 25 шаршы сантиметрден жоғары өнеркәсіптік шикізатты, №1-7 шағылған сұрыптамаларды, мөлшері 15-50 мм жартылай тазартылған сұрыптамаларды слюдадан тиісті түрлердегі бұйымдар мен жартылай фабрикаттар үшін көзделген мемлекеттік стандарттағы және техникалық шарттағы қалыңдыққа калибрлеу (бөлшектеу);

калибрленген слюданы қалыңдықтар, сұрыптар, мөлшерлер, маркалар мен міндеттер бойынша бөлу;

калибрленген пластиналарда қақпақшалар мен тығырықтардың орналасуына белгі салу.

39. Тас балқытушы

Параграф 1. Тас балқытушы, 3-разряд

156. Жұмыс сипаттамасы:

берілген рецептура бойынша шихта дайындау;

тасымалдағыштарға, мөлшерлегіштер мен араластырғыштарға қызмет көрсету;

шихта мен тас сынықтарын тиеу құрылғысына салу, оларды мөлшерлеу және балқыту пешіне салу;

балқыту пештерінің еңкейту механизмдерін басқару;

балқытпаны ағызып алғаннан кейін өңешті жабу;

құятын астауды арбашыққа орналастыру;

қызмет көрсетілетін жабдықтар мен балқыту пештерін жөндеуге қатысу.

157. Білуге тиіс:

шикізатқа қойылатын негізгі талаптар;

қызмет көрсетілетін жабдықтар мен балқыту пештерінің құрылысы;

ақаудың түрлері мен оның алдын алу тәсілдері.

Параграф 2. Тас балқытушы, 4-разряд

158. Жұмыс сипаттамасы:

өзінен біліктілігі жоғары тас балқытушының басшылығымен тасты балқытудың технологиялық процесін жүргізу;

бақылау - өлшеу құралдарының көрсеткіштеріне сәйкес балқыту режимін реттеу;

доғалық электр пештерінде электродтарды көтеру және түсіру жолдарымен токтың күшін реттеу;

берілетін мазут пен ауаның мөлшерін өзгерту жолымен мартен пештерінің жұмысын реттеу;

грифиттік электродтарды өсіру;

балқытпаны балқыту пешінен ағызып алуға және балқытпаны қалыпқа құюға қатысу;

пешті және қызмет көрсетілетін жабдықтарды жөндеуге қатысу.

159. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін балқыту пештерінің құрылысы;

тасты балқыту режимі мен технологиясы;

бақылау - өлшеу құралдарын қолдану ережесі;

орындалатын жұмыстар шеңберінде электротехника негіздері.

Параграф 3. Тас балқытушы, 5-разряд

160. Жұмыс сипаттамасы:

доғалы электрлі немесе мартенді балқыту пештерінде тасты балқытудың технологиялық процесін жүргізу;

бақылау - өлшеу аспаптарының көрсеткіштері негізінде балқыту пештерінің жұмыс режимін реттеу;

балқытпаның газсыздану және гомогендену деңгейін анықтау үшін сынақтаманы іріктеу;

балқытпанң дайындалуын анықтау;

балқытпаны пештен шығарып алу;

пештің жарамдылық жағдайын бақылау.

161. Білуге тиіс:

балқыту пештерінің құрылымдық ерекшеліктері мен олардың жұмыс режимі;

бақылау - өлшеу аппаратураларын пайдалану ережесі;

шикізатқа және оның химиялық құрамына қойылатын талаптар;

пешті жөндеу үшін қолданылатын отқа төзімді материалдардың қасиеттері;

орындалатын жұмыстар шеңберінде электротехника негіздері.

40. Тас қашаушы

Параграф 1. Тас қашаушы, 2-разряд

162. Жұмыс сипаттамасы:

өзінен біліктілігі жоғары тас қашаушының басшылығымен тасты өңдеу жөніндегі жұмыстарды орындау;

ауқымды емес блоктарды кеңейте бұрғылау, іздер салу, кесектерді жару, ұяны өрескел өңдеу және артқы бетін түсіру сүргіленген фактурамен тастан жасалған бұйымға ендірмені желімдеу.

163. Білуге тиіс:

өңделетін табиғи тас жынысының физикалық қасиеттері;

тасты өңдеудің негізгі әдістері мен тәсілдері;

желімнің құрамы мен оны әзірлеу әдісі;

қолданылатын қол және механикалық құрал-саймандардың түрлері мен оларды пайдалану ережесі.

Параграф 2. Тас қашаушы, 3-разряд

164. Жұмыс сипаттамасы:

қол, пневматикалық немесе механикалық құрал-саймандардың көмегімен табиғи тастардан қарапайым бұйымдарды дайындау;

өңдеу үшін қажетті мөлшердегі дайындамаларды іріктеу;

ауқымды блоктарды бұрғылау әдісімен өңдеу;

дайын қоныштар бойынша кесектерді жару;

плиталарды жіктеу;

тастың шеттерін алып тастау;

ұяны қырнау және тастың артқы бетін қыру;

тастарда ішкі бұрыштарды салу;

тастарда нығайту үшін іздер, ширектеме мен ұялар бұрғылау;

қимаүлгі бойынша қарапайым бұйымдарды тегістеу.

165. Білуге тиіс:

өңделетін табиғи тас жынысының физикалық қасиеттері;

тасты өңдеудің негізгі әдістері мен тәсілдері;

дайындаманы өңдеу және дайындалатын бұйымдардың сапасына қойылатын талаптар;

қолданылатын құрал-саймандардың түрлері, оларды қайрау, құю және пайдалану ережесі.

166. Жұмыс үлгілері:

1) блоктар – қолмен бұрғылау әдісімен өңдеу, іздермен ұялар салу;

2) ернеулі тік тастар - әзірлеу;

3. 
   плиталар – шеттерін жіктеу, кесу.
   

Параграф 3. Тас қашаушы, 4-разряд

167. Жұмыс сипаттамасы:

қол, пневматикалық немесе механикалық құрал-саймандардың көмегімен табиғи тастардан қарапайым бұйымдарды дайындау;

қисық және үлгілік бұйымдарды тегістеу кезінде тасты өрескел өңдеу;

жалпақ бұйымдарды жартылай таза тегістеу, жүзді және таспаны тегістеу;

гранит бұйымдарын бұрғылау;

плитаны «ішік бойынша» өңдеу.

168. Білуге тиіс:

тас жыныстары мен оларды өңдеу тәсілдері;

дайындалатын бұйымдардың сапасына қойылатын талаптар;

жапсырмалы және қолданбалы қимаүлгілерді пайдалану ережесі;

қолданылатын пневматикалық және механикалық құрал-саймандардың құрылысы мен пайдалану ережесі.

169. Жұмыс үлгілері:

1. 
   ернеулі тік тастар - әзірлеу;
   
2. 
   бағандар – бөлшектерді дайындау;
   
3. 
   арналы плиталар - әзірлеу;
   
4. 
   парапеттік плиталар - әзірлеу;
   
5. 
   терезе астының плиталары -әзірлеу.
   

Параграф 4. Тас қашаушы, 5-разряд

170. Жұмыс сипаттамасы:

қолмен және пневматикалық, механикалық, термоқопару құрал-саймандардың көмегімен күрделі бұйымдарды әзірлеу;

күрделі пішіндегі бөлшектер мен бұйымдарға белгі салу;

тастың, жүздің және таспаның жалпақ, дөңес және иілген беттерін таза тегістеу;

күрделі қимаүлгілер мен сызбаүлгілер бойынша сәулеткерлік сызықтық бөлшектерді өңдеу;

қарапайым оюларды, әріптер мен сандарды ойып салу;

орта күрделіліктегі қимаүлгілерді, сызба үлгілерді сызу, дайындау.

171. Білуге тиіс:

тас жыныстары мен оларды өңдеу тәсілдері;

дайындалатын бөлшектер мен бұйымдардың сапасына қойылатын талаптар;

сызбаларды оқу ережесі;

бақылау - өлшеу құралдарын пайдалану ережесі;

қолданылатын құрал-саймандардың әрекет принципі мен пайдалану ережесі.

172. Жұмыс үлгілері:

1) бағаналар базасы - әзірлеу;

2) әріптер мен сандар – белгі салу мен әзірлеу;

3) сыртқы ернеулер - әзірлеу;

4) маңдайшалар - әзірлеу;

5) геометриялық оюлар - белгі салу мен әзірлеу;

6. тұтқалар - әзірлеу;

7) сыртқы ернеулердің, маңдайшалардың, тұтқалардың қимаүлгілері мен сызбаүлгілері - белгі салу мен әзірлеу.

Параграф 5. Тас қашаушы, 6-разряд

173. Жұмыс сипаттамасы:

тастан ерекше күрделі бөлшектер мен бұйымдар әзірлеу;

ерекше күрделі сәулеткерлік қимаүлгілер мен сызбаүлгілер бойынша қолмен, пневматикалық, механикалық және термоқопару құрал-саймандар мен бұйымдарды таза өңдеу;

ерекше күрделі қимаүлгілер мен сызбаүлгілерді сызу мен әзірлеу;

өзінен біліктілігі төмен тас қалаушылардың жұмысына басшылық жасау.

174. Білуге тиіс:

қолданылатын кен орындағы, жыныстағы және құрылымдағы тастардың физикалық қасиеттері;

табиғи тасты өңдеудің барлық түрлері мен тәсілдері;

шығарылатын бұйым номенклатурасы бойынша сызбаларды оқу ережесі;

қолданылатын құрал-саймандардың құрылысы.

175. Жұмыс үлгілері:

1) балесиналар - әзірлеу;

2. 
   сауыттар - әзірлеу;
   

4) балесиндердің, сауыттардың, бағаналар капительдерінің қимаүлгілері мен сызбаүлгілері – белгі салу мен әзірлеу;

5) өсімдік және стильденген оюлар – белгі салу мен әзірлеу.

41. Карбонизаторшы

Параграф 1. Карбонизаторшы, 4-разряд

176. Жұмыс сипаттамасы:

өзінен біліктілігі жоғары карбонизаторшының басшылығымен доломитті сүтті карбонизациялау процесін жүргізу;

карбонизаторларға пеш газын беру;

сынамалар алу;

карбонизаторлардың, құбырлардың, шүмектердің ақауларын түзету, тазалау және жуып-шаю.

177. Білуге тиіс:

карбонизаторлардың, құбырлардың, шүмектердің құрылысы;

жабдықтарды іске қосу, тазалау тәртібі;

доломитті сүттің, газдың қасиеттері.

Параграф 2. Карбонизаторшы, 5-разряд

178. Жұмыс сипаттамасы:

белгіленген технология бойынша доломитті сүтті карбонизациялау процесін жүргізу;

карбонизаторларды дайындау, іске қосу және айыру;

температураны, қысымды және басқа да параметрлерді реттеу;

бақылау - өлшеу аппаратураларын байқау;

қайта кристалдаушыға доломитті айдау;

карбонизациялау деңгейін анықтау;

жабдықтардың жұмысындағы ақауларды түзету.

179. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың, бақылау - өлшеу аппаратураларының құрылысы мен жұмыс принципі;

карбонизациялау химиялық процесінің мәні мен параметрлері;

карбонизациялау деңгейін анықтаудың тәсілдері;

жабдықтардың жұмысындағы ақауларды түзетудің тәсілдері.

Параграф 1. Слюданы жүйелеуші, 3-разряд

180. Жұмыс сипаттамасы.

жүйелеу қондырғысында слюданы жүйелеу;

құм електе тарамдалған слюданы мөлшері бойынша сұрыптау;

қондырғылар мен құм електер шлюздік түсірушілерінің жлектр моторларын іске қосу және айыру;

механикалық бөлшектеуге келмейтін слюданың жекелеген кристалдарын алып тастау;

мерзімді сынама алу жолымен таралған слюданың сапасын тексеру және мөлшері бойынша сұрыптау;

жабдықтардың жұмысындағы ақауларды түзету.

181. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы;

қондырғылардың өнімділігі мен жүктеме нормасы;

өңделетін шикізат пен таралған слюдаға техникалық шарттар;

ақаудың түрлері және оны алдын алудың тәсілдері;

жабдықтардың жұмысындағы бұзылуларды анықтау мен түзету тәсілдері.

43. Слюданы ұсақтаушы

Параграф 1. Слюданы ұсақтаушы, 2-разряд

182. Жұмыс сипаттамасы:

слюданың өнеркәсіптік шикізатын топтамаға жарылу бағытының жазықтығы бойынша қолмен пышақпен бөлшектеу;

ұсақталған топтамаларды олардың мөлшері мен міндетіне байланысты топтар бойынша қатарлап салу.

183. Білуге тиіс:

слюда кристалдарын ұсақтау тәсілдері;

әртүрлі міндеттегі шикізаттар мен ұсақталған топтамалардың техникалық шарттары.

Параграф 2. Слюданы ұсақтаушы, 3-разряд

184. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі түрдегі ұсақтау станоктарында слюданың өнеркәсіптік шикізатын топтамаға жарылу бағытының жазықтығы бойынша бөлшектеу;

ұсақталған слюданы мөлшері мен сапа санаттары бойынша сұрыптау;

олардың мөлшерлері мен міндетіне тәуелді топтар бойынша ұсақталған топтамаларды кейіннен қатарлап салумен кесетін роликті станоктарда шеткі ақауларды алып тастаумен ұсақталған топтамалар өндірісі.

185. Білуге тиіс:

ұсақтайтын және кесетін станоктардың құрылысы;

слюда кристалдарын ұсақтау тәсілдері және пластиналар міндетін анықтау;

ұсақталған топтамаларға техникалық шарттар.

44. Панельдерді жинақтаушы

Параграф 1. Панельдерді жинақтаушы, 4-разряд

186. Жұмыс сипаттамасы:

сыртқы қабырғаның панельдерін ағаш шеберлігі бұйымдарымен, терезе астындағы тақтайлармен және суағарлармен жинақтау;

ойықтарға терезе және балкон қорапшаларын орнату, оларды ағаш тығындарға бекіту;

ағаш қорапша мен ойық арасындағы саңылауды бітеу (саңылаусыздандыру немесе тығындау);

терезе жақтаулары мен балкон есіктерін ілу;

маңдайшаларды, терезе астындағы тақта мен суағарды орнату;

жақтаулар мен есік бөлігін келістіру.

187. Білуге тиіс:

панельдерді жинақтау технологиясы және панельдер мен жинақтаушы бұйымдарға техникалық талаптар;

қолданылатын құрал-саймандардың құрылысы мен әрекет принципі;

жинақтаушы материалдармен бұйымдарды ілмектеу және беру ережесі.

45. Тастан жасалған бұйымдардың бақылаушысы

Параграф 1. Тастан жасалған бұйымдардың бақылаушысы, 3-разряд

188. Жұмыс сипаттамасы.

тастан дайындамалар мен қарапайым бұйымдар әзірлеудің технологиялық процесінің сақталуын пооперациялық бақылау;

жүкқұжаттарды, төлқұжаттарды және ақаулар актілерін ресімдеумен жартылай фабрикаттар мен дайын өнімдерді қабылдау;

дайын өнімдерді тапсыру есебін жүргізу;

бұйымдар мен дайындамаларды дұрыс орау мен қоймалауды бақылау.

189. Білуге тиіс:

дайындамалардың, жартылай фабрикаттардың және дайын өнімдердің міндеті мен қасиеттері;

бақыланатын бұйымдар мен дайындамаларды әзірлеу технологиясы;

пооперациялық және түпкілікті бақылаудың ережесі мен тәсілдері;

бақылау - өлшеу құрал-саймандарын пайдалану ережесі;

сызбаны оқу ережесі.

190. Жұмыс үлгілері:

Пооперациялық бақылау мен қабылдау,

1) ернеулік тастар;

2) өрнекті, жентек тасты плиталар;

3) еден мен қабырғаның жалатылған плиталары;

4) паратиттік плиталар, баспалдақтар;

5) декоративті қиыршық тастар.

Параграф 2. Тастан жасалған бұйымдардың бақылаушысы, 4-разряд

191. Жұмыс сипаттамасы:

тас құймасынан бұйымдар және тастан күрделі бұйымдар әзірлеудің технологиялық процесін сақтауды пооперациялық бақылау;

жүкқұжаттар, төлқұжаттар және ақауға актілер ресімдеумен шығарылатын дайын өнімдердің барлық түрлерін қабылдау;

дайын өнімдерді тапсыру есебін жүргізу;

бұйымдардың дұрыс орналасуы мен қоймалануын бақылау.

192. Білуге тиіс:

шығарылатын өнімдерді әзірлеу технологиясы;

шығарылатын өнімдердің барлық түрлерін пооперациялық және түпкілікті бақылаудың ережесі мен тәсілдері;

шығарылатынөнімдерге қолданыстағы стандарттардың талаптары;

сызбаны оқу ережесі.

193. Жұмыс үлгілері:

Пооперациялық бақылау мен қабылдау:

1) бағаналар базасы;

2) балесиндер;

3) сауыттар;

4) бағана капительдері;

5) ернеулер;

6) маңдайшалар;

7) оюлар, сандар мен әріптер;

8) тұтқалар.

46. Құрылыс бұйымдары мен материалдарының

бақылаушысы

Параграф 1. Құрылыс бұйымдары мен материалдарының

бақылаушысы, 3-разряд

194. Жұмыс сипаттамасы:

кірпіш – шикізаттың, керамикалық тастардың, жабынқыштарды, кептіру құбырларының, құрғақ гипсті сынақ табақтарының, борлардың және басқа да бұйымдардың сапасы мен мөлшерлерін бақылау;

олардың техникалық шарттарға сәйкестігін тексеру;

ақауды тасымалдағышқа және құрғақ гипсті сынақ табағын электроарбашыққа салу;

балшықты кесекті автоматты кесуді, температураны, автоматты салғыштың, көтергіштің, түсіру үстелінің және басқа да механизмдердің жұмысын байқау;

кесу ішегін ауыстыру;

қатырудан кейін табақты асбест-цементті бұйымдардың, құбырлар мен жалғастырғыштардың олардың желілік мөлшері, пішіні мен сыртқы түрі бойынша стандарттардың талаптарына сәйкес сапасын бақылау;

асбест-цементті бұйымдарды маркалау сапасын бақылау;

сұрыпталған бұйымдарды табандарға дұрыс қатарлап салуды, асбест-цементті бұйымдарды қоймалау сұлбасы мен нұсқамасын сақтауды, өнімді тиеу үшін берілген вагондардың жағдайын, асбест-цементті бұйымдарды көлік құралдарына тиеу сұлбасын сақтауды бақылау;

түрлері бойынша стандартты бұйымдар мен ақаулар санын есептеуді жүргізу;

дайын өнімдерді маркалау;

шикізаттың, жартылай фабрикаттардың, таралған слюданың, тік пішінді слюдадан бұйымдардың сапасының мемлекеттік стандарттарға және техникалық шарттарға сәйкестігін бақылау;

технологиялық регламенттердің сақтауын бақылау;

қарапайым және орта күрделілікті бетонды және темір – бетонды бұйымдарды: іргетастар мен ішкі қабырғалар блоктары, маңдайшалар, жол, жаяу жол және трамвай плиталары, іргелі тастар, қырқымалар, аралық плиталар, каналдар, бағанашалар, шпалдар, терезе астындағы тақтайлар, баспақшалар, баспалдақтар, шарбақтар, дуалдар бөлшектері және басқа да тектес бұйымдар әзірлеу кезінде технологиялық процестің сақталуына пооперациялық бақылау;

талап етілетін қорғаныс қабатын сақтауды; төсеме бөлшектері мен ішпектердің дұрыс орналасуын тексеру;

пішіндердің, төсеме бөлшектерінің, арматуралық торлар мен қаңқалардың сызбалардың, техникалық шарттардың немесе стандарттардың талаптарына сәйкестігін бақылау;

дайын өнімдерді маркалаумен және төлқұжатын және ақауға актілерді толтырумен қабылдау;

жабындық және гидрооқшаулағыш материалдарының техникалық шарттар мен стандарттарға сәйкестігін бақылау, қабылдау және тексеру;

сыртқы белгілері бойынша өнімнің сапасын анықтау;

бақыланатын өнімдердің ақауын табу және маркалау;

өніс сапасын түгел және таңдап тексеру кезінде сынамаларды іріктеп алу;

бақылау - өлшеу жазбаларын, дайын өнімдерді есептеу журналын жүргізу;

бұйымды дұрыс қоймалауды бақылау.

195. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы мен пайдалану ережесі;

бұйымдар мен жартылай фабрикаттарды сынау әдістемесі;

шикізаттар мен дайын өнімдердің сапасына, өндіріс технологиясына қойылатын талаптар мен негізгі қасиеттер;

ашамаларды іріктеу тәсілдері, сапаны анықтау әдістемесі;

мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттар;

бақылау - өлшеу құралдары мен қимаүлгілерді пайдалану ережесі;

ақаулардың түрлері мен себептері бойынша кондицияға жетпеген өнімдерді есептеу жүйесі;

пооперациялық және түпкілікті бақылау ережесі мен тәсілдері;

бұйымдарды маркалау мен қоймалау тәсілдері;

технологиялық карталардың талаптары;

сызбаларды оқу ережесі.
Параграф 2. Құрылыс бұйымдары мен материалдарының бақылаушысы, 4-разряд

196. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі (үлкен ауқымды, жұқа қабырғалы) бұйымдар мен құрылғыларды: бағаналар, ригельдер, арқалықтар, түйіспе желілері мен шамдар тіректері, қысымсыз құбырлар, кассеталық және икемдеу бөлшектері, панельдер және аралық пен жабу плиталары, сыртқы қабырға панельдері мен блоктары, метро мен тоннельдерді әрлеу құрылғылары, баспалдақ марштары, сәулеткерлік бұйымдар және басқа да тектес өнімдер әзірлеу кезінде технологиялық процестің сақталуына пооперациялық бақылау;

өлшеу құралдарының көмегімен құбырлардың қалыңдығын бақылау;

сынау үшін құбырлар мен жалғастырғышты іріктеп алу;

сыналатын құбырларды (жалғастырғыштарды) гидравликалық баспаққа орнату;

оның баспақ бүркеншігіне жабысу тығыздығын тексеру;

құбырды сумен толтыру;

қысымман құбырдан ауаны сорып алу және тұщыландыру;

сыналған құбырларды (жалғастырғыштарды) қысу құрал-саймандарымен босату;

стандартты және кондицияға жеткізілмеген құбырларды (жалғастырғыштарды) есептеуді, сондай-ақ гидравликалық баспақта құбырларды бақылау сынамасының нәтижесін жүргізу;

слюдадан, миканиттен, микалекстен, слюдапластан, микатаспадан, асбовермикулиттен үлгілік бұйымдарының және олардан жасалған бұйымдардың сапасының мемлекеттік стандартқа және техникалық шарттарға сәйкестігін бақылау;

технологиялық регламенттердің сақталуын бақылау;

слюда негізінде электрооқшаулағыш бұйымдарын әзірлеу кезінде компоненттердің сандық құрамын анықтау.

197. Білуге тиіс:

шығарылатын бұйымдарды әзірлеу технологиясы;

пооперациялық және түпкілікті бақылау ережесі мен тәсілдері;

материалдарға, жартылай фабрикаттарға, бұйымдар мен пішіндерге қойылатын талаптар;

бұйымдарды маркалау және оларды қоймалау тәсілдері.

Параграф 3. Құрылыс бұйымдары мен материалдарының

бақылаушысы, 5-разряд

198. Жұмыс сипаттамасы:

ерекше күрделі бұйымдарды: сүрлемдер үшін темір – бетонды сақиналар, лифтілердің көлемдік шахталары, коллекторлардың, фермалардың көлемдік секциялары, құрылыстық және итарқа астылық блоктар, көпірлер мен жол өткелдерінің аралық құрылымдары, қысым құбырлары, кран бағаналары, құдықтардың жұмыс камералары және басқа да тектес өнімдер әзірлеу кезінде технологиялық процестің сақталуына пооперациялық бақылау;

шикізаттардың, байланыстырушылардың, жартылай фабрикаттардың және дайын жылу оқшаулағыш өнімдердің техникалық шарттарға, стандарттар мен нормаларға сәйкестігін бақылау, қабылдау және тексеру;

өндіріс процесінде және дайын өнімдер қоймасында толық және таңдамалы тексеру үшін сынамаларды іріктеп алу;

технологиялық процесті жүргізудің, өнімдерді қоймалау мен тиеудің дұрыстығын байқау;

нәтижелерін журналға жазу.

199. Білуге тиіс:

шикізатқа, байланыстырушыға, жабу және орау материалдарына, дайын өнімдерге техникалық шарттар, стандарттар мен нормалар;

сынау тәсілдері;

сынаманы іріктеп алу ережесі;

өнімдерді қоймалау мен маркалау тәртібі;

өндірілетін өнімдерді әзірлеу технологиясы;

пооперациялық бақылау ережесі мен тәсілдері.

47. Кептіру барабандарының от жағушысы

Параграф 1. Кептіру барабандарының от жағушысы, 3-разряд

200. Жұмыс сипаттамасы:

кептірілген материалдар бойынша қосынды өнімділігі сағатына 15 тоннаға дейінгі кептіру барабандарында (қондырғыларында) материалдарды кептіру процесін жүргізу.

отынның жануын реттеу, тиімді жылу техникалық режимді және кептіру барабандарын (қондырғыларды) қоректендіруді сақтау.

қалдықты ылғалдылықтың белгіленген нормасына дейін материалдарды кептіру.

оттықты күлден және қождан тазалау;

кептіру барабандары (қондырғылары) мен көмекші жабдықтардың үздіксіз жұмысы мен жарамдылық жағдайын қамтамасыз ету.

кептіру барабандарының (қондырғыларының) және көмекші жабдықтардың механизмдерінің үйкелетін бөліктерін майлау;

белгіленген есеп пен есеп беруді жүргізу.

201. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін кептіру барабандары (қондырғылары) мен көмекші жабдықтардың құрылысы мен әрекет принципі;

жұмыс режимін реттеу әдістері мен тәсілдері;

қызмет көрсетілетін жабдықтардың жұмысындағы ақауларды анықтау және түзету тәсілдері;

отынды үнемді жағудың сыпаттамасы, қасиеттері мен шарттары;

шығатын газдың температурасы мен жалындауы; кептірілуі тиіс материалдардың құрамы мен қасиеттері;

бақылау - өлшеу құралдарының, автоматика, блокадалау және дабыл беру аспаптарының міндеті мен әрекет принципі;

майлау карталары, майлау материалдарының қасиеттері мен сұрыптары.

Кептірілген материалдар бойынша өнімділігі сағатына 15 тоннадан астам кептіру барабандарына қызмет көрсеткен кезде - 4-разряд.
48. Құрылыс материалдары өндірісінің

зертханашысы

Параграф 1. Құрылыс материалдары өндірісінің

зертханашысы, 3-разряд

202. Жұмыс сипаттамасы:

шикізаттық материалдардың, отынның, жинақтаушы бұйымдардың сапасына кіріс бақылауын жүргізу;

шикізаттық материалдардың, шихталардың, силикаттық және керамикалық қалыптық массалардың, қождардың, кірпіш – шикізаттардың және басқалардың ылғалдылығын бақылау;

материалдарды шихталау процесін жүргізу;

ұнтақтау жіңішкелігін, ірілік модулін, астықтық құрамды, ұстасу мерзімін, көлемнің біркелкі өзгеруін, кету мен келу деңгейін, көлемдік массаны, материалдарды елеу кезінде елеуіште қалдықтарды, судың сіңуін анықтау;

талдау үшін сынамалар дайындау;

қалыптық қоспалар мен шихталардың сапасын тексеру;

белгіленген технологиялық параметрлердің сақталуын бақылау;

сыналатын сынамалар мен үлгілердің нормативтік құжаттар мен технологиялық регламенттердің талаптарына сәйкестігін анықтау;

белгіленген үлгі бойынша журналдарда жұмыс жазбасын жүргізу.

203. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы;

сынауға жататын материалдардың, шикізаттардың, жартылай фабрикаттардың және дайын өнімдердің рецептурасы, түрлері, міндеті мен ерекшеліктері;

зертханалық сынауды жүргізу ережесі;

қолданыстағы мемлекеттік стандарттар, техникалық шарттар мен технологиялық регламенттер;

бақылау - өлшеу құралдарының, құрал-саймандардың міндеті мен олардыпайдалану ережесі;

сынау нәтижелерін жазу жүйесі.

Параграф 2. Құрылыс материалдары өндірісінің

зертханашысы, 4-разряд

204. Жұмыс сипаттамасы:

құрылыс материалдары мен бұйымдарының өндірісі үшін шихталар мен қалыптық қоспалар дайындауға рецептер жасау;

шихталар мен қалыптық қоспалардың талдауын жүргізу;

сынамалар үшін қолданылатын құралдар мен автоматтардыикемдеу;

әктегі, силикатты массадағы және әкті – құмды байланыстырушыдағы белсенді тотықтардың құрамын анықтау;

ұнтақтаудың жіңішкелігін, байланыстырушының, құмның, қождың үлестік беттерін, қождың ағылуын анықтау;

бетоннан бұйымдарды қалыптастыру кезінде қоспаның бастапқы және түпкілікті температурасын бақылау, керамикалық плиткалар өндірісінде қалыптық масса мен әйнекенің құрамын бақылау;

жылу оқшаулағыш материалдар өндірісінде нормативтік құжаттардың белгіленген талаптарымен шикізаттық компоненттердің, сіңдіру материалдары мен себелеу көрсеткіштерін анықтау;

шикізатты, материалдарды, жартылай фабрикаттарды және дайын өнімдерді беріктілікке, тартылуға, сыюға, қысуға, алу мен өткізу күшіне, бөлінуге, тұтқырлыққа физикалық – механикалық сынау;

сынауды жүргізу көрсеткіштерін өңдеу және жинақтап қорыту;

сапа көрсеткіштерін анықтау бойынша есептерді орындау;

үлгілердің мөлшерлері бойынша жүктеме мөлшерін есептеу;

үлгілердің жылуға төзімділігін сынау;

ұзындығы бойынша арматуралық өзектердің біркелкі қызуын реттеу, қыздыру температурасын бақылау;

бұйымдарда, жартылай фабрикаттарда және өндіріс қалдықтарында бағалы металдардың болуына талдама жасау;

өндіріс қалдықтарын күйдіруден алынған күлді талдау;

бағалы металдарды өлшеу;

зертханалық және қыздыру құралдарына қызмет көрсету;

талдау нәтижелерін жұмыс журналдарына жазу;

талдау нәтижелерін ресімдеу және есептеу;

өндірістік телімдерден (улау, қуыру, сілтілі) алынған ерітінділерге бақылау талдауын жүргізу;

сынауларға сынамалар мен үлгілерді іріктеп алу және дайындау.

205. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін зертханалық жабдықтардың жұмыс принципі және сынау мен талдау өткізу кезінде олармен жұмыс істеу ережесі;

сынауға жататын шикізаттық материалдардың, жартылай фабрикаттар мен дайын өнімдердің қасиеттері;

сынамалар мен өткізілетін талдаулардың сапасына талаптар;

сынау әдістері;

сынау нәтижелерін жинақтап қорыту әдістемесі;

өндірілетін өнімдерді әзірлеу технологиясы;

технологиялық регламенттермен белгіленген бақыланатын параметрлер;

пайдаланылатын материалдар мен дайын өнімдерге қолданылатын мемлекеттік стандарттар, техникалық шарттар.

49. Лак дайындаушы

Параграф 1. Лак дайындаушы, 2-разряд

206. Жұмыс сипаттамасы:

өзіне біліктілігі жоғары лак дайындаушының басшылығымен алимофосты және басқа да лактар мен көп компонентті ерітінділерді дайындаудың технологиялық процесін жүргізу.

лактарды тұтқырлыққа тексеру.

лактарды технологиялық нұсқамаға сәйкес керосинмен, спиртпен, ацетонмен және басқа да еріткіштермен қажетті қоюлыққа дейін еріту;

лактарды қажетті түске бояу;

жабдықтардың және бақылау - өлшеу құралдарының жұмысын байқау;

ерітілген лактарды тұндырғышқа немесе жұмыс орнына айдау.

207. Білуге тиіс:

қолданылатын лактардың негізгі сипаттамалары мен оларды еріту әдістері;

тұтқырлықты анықтау тәсілдері;

қолданылатын жабдықтар мен бақылау - өлшеу құралдарының құрылысы, міндеті мен пайдалану ережесі;

еріткіштермен жұмыс істеу ережесі.

Параграф 2. Лак дайындаушы, 3-разряд

208. Жұмыс сипаттамасы:

алимофосты және басқа да лактар мен көп компонентті ерітінділерді дайындаудың технологиялық процесін жүргізу;

шикізатты ерітуге дайындау;

аппаратқа шикізатты салу, еріткішті беру және ерітіндіні араластыру;

араластырғышта лактарды талап етілетін тұтқырлыққа, үлестік салмаққа және қойылтылуға дейін еріту;

қажет болған жағдайда лактарды пигменттермен бояу;

шикізатты мөлшерлеу және тиеу процесін реттеу;

жабдықтар мен бақылау - өлшеу құралдарының жұмысын байқау;

лак құбыры жүйесі бойынша ерітілген лактарды тұндырғышқа айдау;

шайырлар мен лактарды зертханалық сынау деректерін пайдалану, лактардың, шайырлардың үлестік салмағын және олардың жармадылығын анықтау;

өндірістік журналға және шикізат шығыстарын есептеу журнадлға жазулар жүргізу.

209. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы;

қызмет көрсетілетін телімдегі коммуникацияның және бақылау - өлшеу құралдарының міндеті;

лактар мен ерітінділердің физикалық – химиялық және технологиялық қасиеттері;

лактар мен шайырларды қолдану ережесі;

лактар мен шайырлардың тұтқырлығы, қоюлануы, олардың міндетіне тәуелді үлестік салмағы;

лакты еріту процесі;

сынаманы іріктеп алу ережесі;

лактар мен шайырларға техникалық шарттар.

50. Кальцинаторлар машинисі

Параграф 1. Кальцинаторлар машинисі, 4-разряд

210. Жұмыс сипаттамасы:

қысымды өнімділігі сағатына 35 тоннаға дейінгі конвейерлік кальцинаторларда түйіршіктелген шикізат қоспасын декарбонизация процесін жүргізу;

конвейерлік кальцинаторларға, қоректендіру құрылғыларына және көмекші жабдықтарға қызмет көрсету;

кальцинаторлардың камераларында жылу техникалық режимді реттеу;

кальцинаторлардың торкөздері бойынша материалдардың қабатының біркелкі бөлінуін қамтамасыз ету;

пештің жұмыс режиміне сәйкес торкөздердің қысым жылдамдығын реттеу;

қызмет көрсетілетін жабдықтар жұмысында ақаулардың алдын алу және түзету, жөндеуге қатысу.

211. Білуге тиіс:

конвейерлік кальцинаторлардың, қоректендіру құрылғылары мен басқа да көмекші жабдықтардың құрылысы, әрекет принципі мен сипаттамасы;

кальцинаторлардың торкөздеріне түйіршіктелген шикізат қоспасын беруді реттеу тәсілдері;

пешті жылу алмастырғышта жүретін жылу техникалық процестердің мәні;

түйіршіктелген шикізат қоспасына қойылатын талаптар, бақылау әдістері;

бақылау - өлшеу құралдарының, автоматика, дабыл беру және блокадалау аспаптарының міндеті мен әрекет принципі;

жабдықтардың жұмысындағы ақауларды анықтау мен түзету тәсілдері.

Қосынды өнімділігі сағатына 35 тоннадан астам кальцинаторларға қызмет көрсеткенде