-параграф. Кенді ЖЗ зарядтарымен екінші рет қайталап ұсату және ақауларды жою тәртібі

427. Жарылыс тәсілімен кенді екінші қайталап ұсату және ақауларды жою ауысымаралық үзілісте немесе жұмыс емес ауысымда жүргізіледі.

428. ЖЗ жеке зарядтарын немесе дүмпіткіш пілте кесіндісін жару электрлік жолмен жүргізіледі.

Бір уақытта екі немесе одан да көп зарядтарды жару, бір сәтте дүмпіткіш пілте немесе тез әрекеттегі электрлік дүмпіткіштің көмегімен жүргізіледі.

429. Екінші ұсату кезіндегі жару жұмыстары ауаның шығар ағымы қозғалысының жолында адамдар болмаған кезде және 2 бұрылыс болған жағдайда таза ауа келетін жерден 10 метрден кем емес қашықтықта, бұрылыс болмаған жағдайда 150 метрден жақын емес қашықтықта жүргізіледі.

430. Жарылыс жұмыстарын жүргізер алдында қазба бетінің екі жағына зарядты бекітетін жерден 5 метрден кем емес қашықтықта алысқа шашатын суландырғыштың немесе шлангтың көмегімен суландырады.

431. Кен шығаратын саңылауларда тығындалған кенді таратуға арналған зарядты алдын ала гидропастамен немесе сумен толтырылған полиэтилен қапқа салады және оған ЖЗ оқтамын орналастырғаннан кейін қап байланады. ЖЗ оқтамы салмағының инертті толтырғыштың салмағына қатынасы 1 артпайды. ЖЗ конструкциясы және оны орналастыру әдісі жарылыс жұмыстарына жасалған техникалық құжаттамада көрсетіледі.

432. Тығындалған кенді тарату техникалық қадағалау қызметкерінің қатысуымен ғана жүргізіледі.

433. Шойтастарды ұсату кезінде бастырма оқтам немесе шпурлық оқтам қолданылады.

434. Шойтастарды бастырма оқтам мен ұсату кезінде ЖЗ шашыранды түрде немесе патрондарда кен кесегінің бір жазықтығына салынады және сыртқы жағынан біркелкі гидропастамен немесе ылғалдандырылған саз балшық қабығымен жабылады. Қабық салмағының оқтам салмағына қатынасы 2:1 қатынасынан кем болмайды.

435. ЖЗ шпурлық зарядтаын жару зарядтың айналасында судан немесе гидропастадан қабық болған жағдайда жүргізіледі.

Су, жарықтары жоқ, төмен түсетін шпурларда ғана пайдаланыла алады.

Инерттік қабықтың қалыңдығы 4-5 мм кем болмайды, осыған байланысты шпурдың диаметрі патронның диаметрінен 8-10 мм кем мәнге артпайды.

Шпурларды инерттік материалмен толтыру оларды оқтау алдында жүргізіледі. Пастаны шпурларға беру қолмен айдамалау жабдығымен жүргізіледі.

436. Шойтастарды жаруды сумен толтырылған шпурларға салынған дүмпіткіш пілте кесінділерінің байламымен жүргізуге рұқсаттама беріледі. Байламдағы ДП жіптерінің саны 8 артпайды.

437. Гидроминалық әдісті пайдаланған жағдайда сыйымдылығы 20-40 литр, суы бар полиэтилен қаптар қазбаның жабынды төбесіне ілінеді немесе ЖЗ оқтамынан 1,0 - 2,0 метр қашықтықтағы жерге орналастырады.

438. Суды бүркіп, шашу ыдыстың ішінде орналастырылған, салмағы 0,1-0,2 кг шашыратқыш оқтамды жару арқылы жүргізіледі.

439. Негізгі жару оқтамынан 1,5 метр кем ара қашықтықта 50 мс баяулату арқылы, ал үлкен ара қашықтықта негізгі оқтаммен бірге детонациялық сым көмегімен жүргізіледі.

440. Полиэтилен ыдыстардың саны ЖЗ-тың 1 кг салмағына 5 литр су шығыны қажет есебінен таңдалады.

441. Екінші ұсату деңгейжиектерінде ауысым аралық жарылыстарды тек қана кеніш бас инженерінің рұқсатымен, кеніш бойынша бұйрық рәсімдеу арқылы жүргізіледі.

Ауысым аралық жарылыстарға рұқсат берілген блоктар тізімі ай сайын бекітіледі.

442. Тығындалған кенді тарту үшін шығару саңылауында (кенді түсіру) орнатылатын ЖЗ оқтамының салмағы 2 кг артпайды.

Жинақталатын қазбада ұсатқан жағдайда оқтамның салмағы 0,6 кг артпайды.

443. Егер жарылыс жылдам жүргізілетін болса және оқтамдардың қосынды салмағы 2 кг артпайтын шартта екі немесе одан да көп оқтамдарды бір уақытта жаруға болады.

444. Ауысым аралық жарылыстар жүргізілетін блоктар жекешеленген ауа ағымымен желдетіледі.

445. Зарядты бекіткен жерден басқа жұмыстық кенжарларға баратын таза ауа ағымына дейінгі ара қашықтық 20 метрден кем болмайды. Ара қашықтық аз болған жағдайда жарылысты тек қана салмағы 0,6 кг артық емес зарядпен немесе дүпіткіш пілтенің қиындысымен жүргізуге рұқсаттама беріледі.

446. Маңызды мағыналы нысандар маңайындағы (ядролық реакторлар, электр станциялар, темір және көлік жолдар, су жолдары, электр беру жүйелілер аралық станция, зауыттар, темір жол станциялар, кемежайлар, кеңістіктер, гидротехникалық құралдар, жер асты құралы, телефон желілері) жарылыс жұмыстарын жүргізу осы нысандарға байланысы бар мекемелердің келісімімен жүргізіледі.

447. Жарылыс станциясын қауіпті аумақтардан тыс жерлерге орналастырылады. Бұл шарттар орындау мүмкін болмайтын кезде қорғаныштар жасалады (блиндаждар және тағы басқа). Қорғаныштар орналастыратын жерлер паспортпен немесе жобамен белгіленеді.

Жасанды немесе шынайы қорғаныштар жарылыс жүргізетін орындаушыларды жарылыс әрекетінен улы газдар әсерінен мұқият қорғайды. Қорғанышқа барар жолды бөгеуге рұқсат берілмейді.

448. Жарылыс жұмыстарының жетекшісі, жарғыш, қауіпті жердің қоршап алу бекеті екі жақты радио немесе радиотелефонды желілерімен қамтамасыз етіледі.
2-параграф. Ұңғымалық, қазандық және камералық

зарядтарды жару тәртібі

449. Ұңғымалы зарядтарын пайдаланғандағы Д топбын ЖЗ пайдаланғанда (күкіртті түтіннен басқа) және детонациялық байлам забой материалдарын оқтау блогына ұшқын өшіргіш және отсөндіргішпен жабдықталған өзі аударғыш автокөліктермен жеткізілуіне рұқсат беріледі. Бұл ретте детонациялық байламды басып кетуге болмайды.

450. Жалынды бұрғылау станогының бұрғыланған ұңғыманы оқтауды бұрғылағаннан кейін 24 сағаттан бұрын жүргізуге рұқсат берілмейді.
3-параграф. Сейсмобарлау кезінде жарылыс жұмыстарын

жүргізу тәртібі

451. Жұмыс кезінде жарылыс пунктінің станциясында жарылыс жұмыстарының жұмысшылары, көлік жүргізуші, жарылыс жұмыстарының жүргізілуін қадағалайтын тұлғаның болуына ғана рұқсат беріледі.

452. Жарылыс жұмыстарына қолданылатын радиостанцияларды жарылыс пунктінің станциясындағы оқшауланған бөліктерде орнатуға рұқсат беріледі. Бұл бөлікте электрлі детонаторларды сақтауға және тасымалдауға рұқсат берілмейді.

453. Электрлік жарылыс магистралын радиостанция орналасқан жердегі бөлікке енгізілуіне, магистральды жүйенің қосөткізгішті кабелден жасалынып, экраны жерлендірілген болса ғана рұқсат беріледі.

454. Жарылыс және уақытша магистралын немесе телефон жүйесінің сымдарын аппаратураға қосылуына арналған және қате қосылуын болдырмайтын айырысыз қосуға рұқсат берілмейді.

455. Жарылыс пунктінде жарылыс жұмысын жүргізгенде тек қана бір электрлі жарылыс магистралін қолдануға рұқсат беріледі.

456. Уақытша магистралдың сыртқы пішіні электрлік жарылыс магистралынан ерекшеленеді.

457. Тұрақты қыртыста бұрғыланған және тығынсыз оқталынған атылғанға дейін бірыңғай күзетпен қамтамасыз етіледі.

458. Ұңғымаға зарядтарды түсіруге қауіпсіздік құралмен жабдықталмаған бұрғылау құралын, сырықтарды немесе басқа заттарды пайдаланып бұл операцияны жүргізуге рұқсат берілмейді.

459. Ұңғыманы шаблондау қажеттілігі зарядты түсірер алдында жобамен анықталады.

460. Егер заряд ұңғыма забойына дейін жетпесе, ол шығарылады. Оларды шығару мүмкін болмағанда оны қалыпты жағдайда жарады.

461. Зарядтарды жеке ұңғымаларда жарғанда жарғыштың жарылыстан кейін ұңғыманың ауызына келу уақыты орнатылмайды.

462. Істен шыққан қуаттары бар немесе істен шыққан зарядтың жарылысынан кейін ұңғыманы қайта бұрғылауға рұқсат берілмейді.

463. Су бассейндеріндегі сейсмобарлау жұмыстарындағы ЖМ пайдаланылуы қызығушы мекемелермен және аумақтық өкілетті орган бөлімшесімен келісілген жобамен жүргізіледі.

464. ЖМ жару жұмыстарына жеткізілген, оқталған ату және жару аппараттары арнайы бөлінген жерде сақталады. Жарылыс материалдарын, ату және жару аппараттарын жылжымалы заряд шеберханасында (перфораторлық станциясы зертханасында) сақтағанда ұңғыманың аузынан 20 метр жақын емес жерге орналастырылады.

465. Дайындаушы-зауыттарда жасалған ЖЗ зарядтарын, бастамашы құралдарды, ату және жару аппараттарын бөлшектеуге рұқсат берілмейді.

466. Қарулану, ату және жару аппараттарының оқталуы пайдалану нұсқаулықтарына сәйкес жүргізіледі:

1) жылжымалы оқтау шеберханаларда, перфораторлық зертхана станциясында;

2) ыңғайлы бөлмелерде (күрке, сарай және тағы басқа), ұңғымаға 20 метр жақын болмайтын жерде орналасқанда;

3) ауа райына қарай дайындалған ашық алаңдарда.

Бұл алаңдар түрғын және тұрмыстық үй-жайлардан кемінде 100 метр, ал ұңғыма сағасынан – 50 метр алыстатылады.

467. Жарылыс патрондарының, электр детонаторлардың, электр жандырғыштар және оқталған ату және жару аппараттарының өткізгіштерінің темір бұйымдармен және құралдармен түйісуін болғызбайтындай етіп орналастырады және тасымалданады.

468. Ату аппараттарына арналған электрлік жандырғыштар, шынжырдың бүтіндігіне және мінбесінің электрлі кедергісіне:

1) аппаратқа орнатқанға дейін;

2) аппаратқа орнатылғаннан кейін;

3) ұңғыманың ішінде жарылыс алдында тексеріледі.

469. Ұңғыманы торпедалауға зауытта жасалған торпедаларды пайдаланады. Қажет кезінде белгіленген тәртіппен бекітілген жобамен жасалған торпедоларды қолдануға рұқсат беріледі.

470. Ұңғыманы торпедалауға барлық дайындау жұмыстары біткен соң және акт жасалу арқылы ұңғыманы шаблонмен тексеруден кейін торпедоны оқтауға рұқсат беріледі.

471. Салмағы 10 кг артық оқталған ату және жару аппараттарды тасымалдау олардың құлауын болдырмау құрылғысын қолдануымен жүзеге асырылады.

472. Ату немесе жару аппараттына бастамашыл құралды қондыру тек қана ұңғыманың ауызында аппаратты түсіру алдында ғана жүргізіледі.

Бастамашы құралдарды ату (жару) аппаратына, перфораторлы зертхана станциясында орнатуға (жылжымалы оқтау шеберханасында), ату (жару) аппаратының кездейсоқ іске қосылуын болдырмау құралын қолданып орнатуға рұқсат беріледі.

Жарудың электр әдісін пайдалану кезінде адасқан токтан қорғау бойынша шаралар пайдаланылады. Оларды орындау мүмкін болмаған кезде бастамашы құрал және электр желісі жүйесінің монтажы бойынша жұмыстар геофизикалық ұйымдар әзірлеген және жару-ату жұмыстар өндірісіне техникалық жобада көрсетілген шараларды сақтаумен жүргізіледі. Бұл ретте бірінші кезекте қорғалған электр жарылу жүйесін, бұғаттау және басқаларды адасқан токтан қорғаудың техникалық құрылғыларын пайдалану көзделеді.

Толық жөнделген электр жарылыс желі ақаусыздығын тексеру аппаратты 50 метрден кем емес тереңдікке түсіргеннен кейін қарсыласу аспабымен өлшеумен жүргізіледі. Бұдан кейін ұңғыма сағасы айналасындағы қауіпті аймақ радиусын жарылыс жұмыстары жетекшісінің нұсқаулығы бойынша қысқартуға рұқсат беріледі.

473. Ату және жару аппараттарын алдын-ала шаблондалмаған, бағанасындағы гидростатистикалық қысымы өлшенбеген және ату немесе жару жұмыстар интервалындағы бұрғылау ертіндісінің температурасы анықталмаған ұңғымаларға түсіруіне рұқсат берілмейді. Шаблонның диаметрі және салмағы, жару (ату) аппараттарының диаметрі мен салмағына сәйкес болады.

Ұңғыма ұңғымасын бақылау шаблондауы диаметрі, салмағы және ұзындығы пайдаланылатын жару (ату) аппараттары габаритті-салмақтық техникалық сипаттамасына сәйкес болатын шаблон кабелінде түсірумен орындалады. Жұмсақ құрылымда (корпуссыз перфораторлар, қысымның оқ-дәрілі генераторлары, баулы торпед және басқалар) жару (ату) аппараттары орындау кезінде шаблон ұзындығы бйынша шектеу белгіленбейді.

474. Ұңғымада ату және жару аппараттарын түсіріп-көтеру, электрлік жарылыс магистралының (каротаж кабелі) өткізгіштері оқшауланғанда жүргізіледі.

Геофизикалық жабдықтың жекелеген жерге тоғыту өткізгіштерін ұңғыманың металл құрылымдарына қосу үшін оңай қолжетімді, жақсы көрінетін орындарда «Жер» белгісімен қосу орны белгіленеді.

475. Салмағы 50 кг астам немесе ұзындығы 2 метрден астам ату және жарылыс аппараттарын ұңғыманың ауызына түсіру (көтеру) тек жүк көтеру-түсіру механизмдері арқылы жүргізіледі.

476. Егер ату немесе жару аппараттары ұңғымаға берілген тереңдікте өтпесе, ол алынады. Аппарат алынғанда ұңғыманың жанында тек жарылыс жұмыстарының жұмысшысы және көтерілу механизімінде жұмыс істейтін тұлғалар орналасады.

477. Пайдаланбаған ату және жару аппараттарын оқтайтын шеберханаға қайтарылады.

478. Теңіз ұңғымаларында ату-жару жұмыстарын жүргізу ауа райының қолайлы уақытында жүргізіледі.

Рұқсат берілген жел жылдамдығының параметрі және теңіз толқуы, техникалық теңіз бұрғылау құралы және қызметкерлерді жеткізу үшін қолданылатын көлік құралы, ЖМ және каротажды-перфораторлық станциялар сипаттамаларымен анықталады.

479. Ату-жару кезінде толқынды ескерту алынған кезде ұңғымаға түсірілген ату немесе жару аппараттары берілген тереңдікте тездетіп атылады.

480. Босаң қыртысында бұрғыланып шыққан ұңғымаларды оқтауды (топырақ, қорыс және тағы басқа) қуыс шиектер арқылы жүргізуге рұқсат беріледі.

481. Дөңгелекті техника қиын жүретін жерлердегі ұңғымаларды оқтағанда жарылыс материалдарды жұмыс орнына, қазіргі осы Қағида талаптарына сай жабдықталған арнайы шанаға орналастырылған арнайы жәшіктермен жеткізіледі.

482. Аз мекендеген жерлердегі ұңғыманы, жарылыс жұмыстарының жобасына сәйкес сейсмостанцияның үзіліссіз жұмыспен қамтамасыз ететін мөлшерде алдын ала оқтауға болады.

483. Геологиялық қиын жағдайларда: қорыстар, сырғымалы топырақтар және тағы басқа жарылыс жұмыстары жобасына сәйкес бұрғылау қондырғысын қауіпсіз жерден тыс жерге алып кетпей-ақ, ұңғыманы бұрғылап болған соң оқтауға болады.

484. Ұңғыма ауызында бұрқаққа қарсы қондырғы (техникалық жағдайын және сығымдап тексеру актілері бар) жоқ болған жағдайда ұңғымада ату-жару жұмыстарын жүргізуге рұқсат берілмейді.

485. Жұмыс аяғында перфорациялық жолмен жасалған тереңдігінің сапасын анықтау, перфорацияны бақылау аппаратының зерттемесімен акт жасалынып жүргізіледі.

486. Ұңғыманың айналасында, барлық уақытта, ату және жарылыс жұмыстарының геофизикалық партиясы (ЖМ жеткізілуінен бастап аяқталғанға дейін) 50 метрден кем емес радиусындағы қауіпсіз жерде орналасады. Ұңғыма аппаратын ұңғымаға 50 метрден астам тереңдікке түсіргеннен кейін, қауіпті жердің радиусы 20 метрге дейін қысқартылады. Қауіпті жерді белгілеу үшін қызыл жалау ілінеді.

Ұңғымаға жеткізген ЖМ арнайы бөлінген жерлерде арақашықтығы ұңғыма ауызынан 50 метрден кем емес немесе жылжымалы оқтау шеберханасында (зертхана) мұнараның биіктігіне 10 метр қосылған қашықтықта сақталады.

ЖМ мен ату жару аппараттары жұмыстары орнының айналасында жарылыс жұмыстарының қауіпті аймағы шекараларының белгілері қойылады:

Ату жару аппараттарын оқтау орындарына – 20 метрден кем емес радиуста;

ұңғыма сағасында – 50 метрден кем емес радиуста.

487. Ұңғымада жарылыс және ату жұмыстары келесі жағдайларда жүргізілмейді:

1) ату-жару аппараттарын түсіруге ұңғымадағы кедергілердің болуы;

2) ұңғымада ату және жару аппараттарына құлау және қысып қалу қауіпті учаскелердің болуы;

3) жоба тапсырмасымен қаралған ыстырманың ұңғымада болмауы, (стационарлық техникалық қондырғыларға таралмайды);

4) забойдағы температураның, жарылыс заттардың және жарылыс құралдардың рұқсат етілген температурасынан асқан жағдайда;

5) дауыл, жауын-шашын, боран және қатты тұман кезінде (көру мүмкіндігі 50 метр кем болуы);

6) қараңғы түскендегі жұмыс орынның және қауіпті жердің жасанды жарық түсірумен толық қамтамасыз етілмеуі;

7) арналған мекенге ашық жұмыстар үшін орнатылған ауаның температурасының ең төменгі деңгейінен төмен болуы;

8) құрғақ газ шығушы және ұңғыманың ертінді жұту жағдайында лубрикатор қолданбағанда.

488. Ату-жару жұмыстары тапсырыс берушінің геологиялық қызмет тапсырысы бойынша типтік техникалық жобаға сәйкес әрбір ұңғымаға жүргізіледі. Ұңғымадағы жұмыс көлемін жарылыс жұмыстарының жетекшісі және тапсырыс беру өкілі анықтайды.

489. Мердігер мен тапсырыс беруші персоналының тікелей өзара қарым-қатынасын талап ететін сынаудың қиын технологиясы құрамында және ұңғыманы игеруде ату-жару жұмыстарын орындау кезінде жұмыстар олардың басшысы бекіткен, келісілген жоспар бойынша жүргізіледі.

490. Ату-жару жұмыстарын орындау бойынша бөлімше жетекшісі жарылыс жұмыстарына жауапты жетекшінің құқына ие рұқсат куәлігі болады.

491. ЖМ тікелей жұмыстарды тек жарушылар (жарушының бірыңғай кітабы бар каротажниктер) орындайды. Бастамашы құралдарды пайдаланумен, электр жарылысты желіні тексерумен және монтажымен, бас тартылған ату-жару жұмыстарымен жұмыс жүргізуге, ату-жару аппараттарымен жұмыстың жекелеген операцияларын жарылыс жұмыстары жетекшісінің немесе жарушының тікелей жетекшілігімен геофизикалық партияның (отрядтардың) нұсқауландырылған жұмыскерлерінің орындауына рұқсат беріледі.

492. Геофизикалық жабдыққа қызмет көрсетпейтін түсіру-көтеру операцияларын және сорғылық-компрессорлық немесе бұрғылау құбырларында түсірілетін аппараттардың жұмысын орындау үшін тартылған персоналды жарылыс жұмыстарының жетекшісі қауіпсіздік шарасы бойынша нұсқауландырады және оның бақылауымен жұмыс істейді.

493. Геофизикалық ұйымдардың олар пайдаланатын барлық ату жару аппараттарын, ЖЗ жасалған өнімдерді, жарылғыш жұмыстар аспаптарын пайдалануға құжаттамасы болады және оларды пайдаланудың барлық сатысында оны басшылыққа алады.

494. Ату жару аппараттарын ұңғымада пайдалану шарттары (барынша көп температура мен гидростатты қысым, барынша аз өту диаметрі және басқалар) нақты ату жару аппараттарына рұқсат берілген пайдалану құжаттамасына сәйкес болады. Пайдаланылатын аппаратура үшін барынша шекті рұқсат берілетін (± 10 %) деңгейде перфорация (интенсификация) интервалындағы температура мен қысымда ұңғымада ату жару аппараттарын түсіру алдында осы параметрлерді өлшеу жүргізіледі.

495. Ұңғымада ату жару жұмыстарын орындауға кірісу «Ату-жару жұмыстары өндірісіне арналған ұңғымалар дайындығының актісімен» расталған, оның аумағын, ұңғыманы және ату жару жұмыстарына қажетті жабдықты дайындау жұмыстары аяқталғаннан кейін рұқсат беріледі.

496. Ату-жару жұмыстарын орындау кезінде ұңғыма сағасы ату жару аппараттарын іске қосу, жұмыс істеу және көтеру кезінде герметизациясын қамтамасыз ететін бекіту арматурасымен және лубрикаторлы құрылғылармен жабдықталады.

497. Электр қондырғылардың болу-болмауына байланыссыз ұңғыманың барлық металл құрылымдарының өзара металлдық байланысы болады және бір жерге тоғытқышқа тоғытылады (ұңғыманы жерге тоғыту контуры).

498. Ату жару жұмыстарын тәуліктің қараңғы уақытында жүргізу кезінде мынадай қосымша талаптар сақталады:

1) жарық беру жүйесінің деректеме зарядты қауіпті аймақтан тыс жерде орналасады. Жұмыс орнының қауіпті аумағынан 50 метрден тыс жерде прожектормен жарық беруге рұқсат беріледі;

2) ату-жару жұмыстарына ұңғыма тәуліктің қараңғы түсу кезінде дайын болғанда акт жасалып, жауапты тапсырыс өкілі, жарылыс жұмыстарының жетекшісі қол қояды. Акт жарылыс жұмыстарының жауапты басшысына беріледі.

499. Өндірістік-геофизикалық жұмыстарын ұңғымада жүргізу кезінде апаттар туындағанда, тапсырыс беруші мен мердігер жоспары бойынша және екі жақтың құралдарын пайдаланып жойылады.

500. Ұңғымада қалдырған заряд геофизикалық мекемемен және тапсырыс беруші келісілген жоспар бойынша қосымша зарядпен (торпеда) жару арқылы жойылады.

501. Ұңғыма ішінде қалдырылған геофизикалық құралдар мен аппараттарға, барлық болған апаттарға акт жасалады. Апат жағдайының туындағанын тапсырыс берушіге, геофизикалық мекеменің жетекшісіне және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы өкілетті органның аумақтық бөлімшесіне хабарлайды.

502. Жауын-шашын болар алдында, жарылыс немесе ату жұмыстарының уақытында ұңғымаларда келесі қауіпсіздік шаралары қолданылады:

1) жер бетінде орналасқан ЖМ және оқталған аппаратура бұрғылаудан орындарынан алып кетіліп, алдын-ала дайындалған жерге орналастырылады;

2) ұңғымаға түсірілген ату аппаратурасы немесе торпеда берілген тереңдікке дейін жеткізіліп тез арада атылып немесе жарылады;

3) ұңғымадан көтеріліп жатқан аппаратура ұңғыманың бекітілген бөлігінде жауын шашын тоқтатылғанға дейін тоқтатылады.

Ату-жару жұмыстарын жүргізгенде және дайындау кезінде ұңғымадағы және қауіпті жердің аймағындағы барлық басқа жұмыстар жүргізуге рұқсат берілмейді. Бұрғының электр жабдықтары өшіріледі.

503. Ату жару аппараттарын кабельге қосылар алдында, соңғысы бір қатар жағдайларда алдын-ала аппараттың қосылуын туындататын тоқтың жоқтығына, тоқтың сыйымдылығына (тоқ қалдығы) тексеріледі.

504. Ату жару аппараттарына жарылыс патронын немесе жарғышты қосар алдында жарылыс жұмыстарының жауапты жетекшісі бірінші белгі береді, қызмет көрсетіп жүрген жұмысшылар қауіпсіз жерге кетеді. Осы шартты орындағанда және магистраль сымдарын тоқ көзіне қосқанда екінші соққы-белгі беріледі. Осы белгімен жарылыс жұмыстарының жетекшісі магистральдық сызықшаға тоқ қосады. Үшінші белгі – «тоқтау» жарылыс орны тексерілгеннен кейін беріледі және жұмыстың аяқталғанын белгілейді.

505. Ұңғымада ату немесе жару жасалғанда, жарылыс магистралі (кабель) тез арада тоқ көзінен ажыратылады. Ұңғыманың ауызына жарылыстан кейін 5 минуттан соң жарылыс жұмыстарының жетекшісіне ғана баруға рұқсат беріледі. Аппаратты ұңғымадан көтергенге дейін және жұмыс жетекшісінің рұқсатынсыз ұңғымаға басқа тұлғалардың баруына рұқсат берілмейді.

506. Ату және жарылыс аппараттары істен шыққанда, аппарат алынған жағдайда кабель тез арада тоқ көзінен ажыратылады.

507. Ұңғымадан көтерілген істен шыққан ату немесе жарылыс аппараты тез арада кабельден ажыратылып және оның электрлі өткізгіші сыртына қысқартылады, қысқартылу ұңғыманың аузында жасалады.

Іске қосылған ату жару аппараттарын көтеру кезінде факті мен қопарылыс толықтығына аппаратуралық бақылау болмаған жағдайда, ату жару аппараттары жарушышының қарауына дейін, ұңғыма сағасы айналасындағы қауіпті аймақ режимі сақталады.

508. Істен шыққан жарғыштар және жарғыш патрондарды ыдыратуға рұқсат берілмейді, олар жойылады.

509. Ұңғымадағы мұнай және газ атқылаулары пайда болған кезде өрт сөндіруді, кәсібі авариялық-құтқару қызметімен келісілген паспортқа сәйкес жарылыс жұмыстарын қолданумен жүргізеді.

510. Биік таулы аудандарда және тау қиылысы орындарында жарылыс жұмыстары технологиялық регламент талаптары орындалған кезде жүргізіледі.
6-параграф. Батпақтарда жарылыс жұмыстарын жүргізу тәртібі

511. Батпақтағы жарылыс жұмыстарының паспортына жанғыш газдың жарылысын алдын алу іс-шаралары енгізіледі.

Жалынды жарылысты жалғыз зарядпен жүргізуге рұқсат беріледі.

Электр детонатор немесе капсюль-детонаторларды пайдаланып жарылыс жүргізгенде, забойникпен соққышқа басқанда детонаторға қысым бермейтін арнайы қаптамадағы соққыштар пайдаланылады.

512. Детонациялық байламмен жарғанда ұңғымаларды (теспелерді) бұрғылаудан кейін оқтауға рұқсат беріледі. Ұңғымаға (теспеге) екіден көп емес ЖЗ патронын бастамашы құралсыз бірігіп жеткізілуіне болады.

513. Электрлі жарыс жүйесін құрастырғанда сыландырылған жағдайда тек қана антенна сымдарын пайдалануға рұқсат беріледі.

514. Траншея зарядтарын құрғанда эксковатормен (траншея қазғыш) және кранмен, ЖЗ траншеяға орналастыратын, 1,1 соммасынан кем емес экскаватор және кран кесіп шығаруының (айналым) радиусы, ол кран және бульдозердің арақашықтығы, тығыны орындайтын кран айналымының радиусы 1,1 кем болмайды.

515. Жүйелік зарядтарды бір тәуліктен астам оқтағанда соққылар жарылыс жүргізілетін күні салынады.

516. Қиын таулы-геологиялық жағдайда (қорыстар, сулану, қыртыс құлаулары және тағы басқа) детонациялық байламмен ЖЗ зарядтарының Д тобынан (түтінді күкірттен басқа) жарылыс кезінде ұзындатылған көлденең қуаттарды (траншеялық, саңылаулы) тікелей олардың жүргізілуінің соңынан орналастыруға рұқсат беріледі. Зарядтың қалып қоюы көпқалақты эксковатордан 5 метрден кем емес, бір қалақтыдан 10 метрден кем болмайды.