3 Ɉԕɭɥɵԕɬɚԕɨɥɞɚɧɵɥԑɚɧɲɚɪɬɬɵɛɟɥɝɿɥɟɪ Грамматикалық материалдар



Pdf көрінісі
бет12/191
Дата19.07.2023
өлшемі3.57 Mb.
#475728
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   191
811-001-001к-20 КазЯзык 11 каз УЧЕБНИК ОГН Book

Пропонент 
ұсынатын мәселе
(арнайы баяндама)
Оппонент
Оппонент
Оппонент
Оппонент
Оппонент
Оппонент
7.
Екі тапсырманың бірін орындаңдар.
1. «Елім нің да муы на өз үле сім ді қо су үшін мен не іс тей ала мын?» 
та қы ры бын да эс се жа зың дар. Эссе түрін өздерің таң даңдар.
2. Не сіп бек Айтұлы ның «Тәу ел сіз дік – ті ре гім» жи на ғынан 
«Азат тығым» өле ңін тауып, жат тап алыңдар.


20
§4.
 
Көш пен ді лер мә де ние ті. 
 
Қа зақ тың ат әб зел де рі
1.
Суретте бейнеленген ат әбзелдері, олардың атқаратын қызметтері 
туралы пі кір лесіңдер.
жүген
ноқта
маңдайлық
кекілдік
құлақтық
сағалдырық
ердің артқы қасы
терлік
ердің қаптамасы
құйысқан
қанжыға
тебінгі
ауыздық
аяқ тізгін
шылбыр
тізгін
өмілдірік
төс тартпа
үзеңгі
шап айыл
үзенгінің бауы 
(таралғы)
ердің томағасы
ердің алдыңғы қасы
2.
Жылқы малы, оның әбзелдері туралы өздерің білетін мәлі 
мет-
тер 
дің дереккөзіне (БАҚ, энциклопедиялық, ғылыми-көпші 
лік 
ең бек тер) сілтеме жасаңдар, дәйек сөз дер келтіріңдер. Елбасы пі кі-
рі мен бай ла ныс ты рыңдар.
Қа зір гі ки ім үл гі сі нің ба за лық ком по не нт те рі Да ла өр ке-
ние ті нің ер те ке зе ңі нен та мыр тар та ды. Ат қа мі ну мә де ние ті 
салт ат ты жау ын гер дің ық шам ки ім үл гі сін дү ние ге әкел ді. 
Ат үс тін де жүр ген де ың ғай лы бо лу үшін ба ба ла ры мыз ал ғаш 
рет ки ім ді үс тің гі жә не ас тың ғы деп екі ге бөл ді. Осы лай ша 
кә дім гі шал бар дың ал ғаш қы нұс қа сы пай да бол ды. Бұл 
салт ат ты адам дар дың ат құ ла ғын да ой науы на, ұрыс ке зін де 
ер кін қи мыл дауы на мүм кін дік бер ді. Да ла тұр ғын да ры 


21
те рі ден, ки із ден, кен дір мен жүн нен, ке неп тен шал бар тік-
ті. Со дан бе рі мың да ған жыл өт се де, ки ім нің осы тү рі өз ге ре 
қой ма ды. Қаз ба жұ мыс та ры ке зін де та был ған кө не шал бар-
лар дың қа зір гі шал бар дан еш ай ыр ма сы жоқ. Со ны мен қа тар 
бү гін гі етік тер дің бар лық тү рі көш пен ді лер ат қа мін ген де 
ки ген жұм сақ өк ше лі сап та ма етік тің «мұ ра гер ле рі» еке ні
бел гі лі.
Ат үс тін де жүр ген көш пен ді лер та қы мы на бас қан сәй гү-
лі гі не не ғұр лым ер кін мі ніп жү руі үшін би ік ер-тұр ман мен 
үзең гі ні ой лап тап ты. Бұл жа ңа лық салт ат ты адам ның ат 
үс тін де қақ қан қа зық тай мы ғым оты ру ына, со ны мен бір ге 
шау ып ба ра жа тып, қо лын да ғы қа ру ын еш қи ын дық сыз жә не 
не ғұр лым ти ім ді қол да нуы на мүм кін дік бер ді. Ба ба ла ры мыз 
шап қан ат тың үс ті нен са дақ тар ту ды ба рын ша же тіл дір ді. 
Со ған бай ла ныс ты қа ру дың құ ры лы мы да өз ге ріп, күр де лі, 
ың ғай лы әрі қу ат ты бо ла түс ті. Ма са ғы на қау ыр сын та ғы лып, 
ме тал мен ұш тал ған же бе бе рен сау ыт ты те сіп өте тін кө бе бұ-
зар ға ай нал ды.
Қа зақ стан ау ма ғын да өмір сүр ген түр кі тай па ла ры ой лап 
тап қан та ғы бір тех но ло гия лық жа ңа лық – қы лыш. Оның 
оқ тай тү зу не ме се иіл ген жү зі – ерек ше бел гі сі. Бұл қа ру ең 
ма ңыз ды әрі кең та рал ған со ғыс құ ра лы на ай нал ды.
Сар баз бен оның мін ген атын қор ғау ға ар нал ған сау ыт ты 
да ал ғаш рет біз дің ба ба ла ры мыз жа са ған. Еура зия көш пен ді-
ле рі нің ай рық ша ма ңыз ды әс ке ри жа ңа лы ғы на ба лан ған мұз-
дай те мір құр сан ған ат ты әс кер осы лай ша пай да бол ды. От ты 
қа ру пай да бо лып, жап пай қол да ныс қа ен ген ге дей ін ат ты 
әс кер дің да муы біз дің дәу ірі міз ге дей ін гі І мың жыл дық пен 
біз дің дәу ірі міз дің І ға сы ры ара сын да көш пен ді лер дің ұзақ 
уа қыт бойы бұ рын-соң ды бол ма ған жау ын гер лік үс тем дік 
ор на ту ын қам та ма сыз ет кен жа сақ тың ерек ше тү рі – ай бар лы 
ат ты әс кер дің қа лып та суы на ық пал ет ті.
(Н'рс'лтан На зар ба евты «*лы даланы
жеті ыры» мааласынан)
3.
Ат әбзелдерінің атқаратын қызметі туралы таратып жа зыңдар. 
Мән мә тін бо йын ша тілдік бірліктердің орфогра фия лық нормаға 
сай болуын қадағалаңдар. Толымды, толымсыз сөйлемдерді 
ажыратыңдар.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   191




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет