4 тілдік дағдыда indd
І. Тілдік төрт дағды туралы жалпы түсінік
жүктеу/скачать 2.59 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Интонацияны
- 14. Сөз және сөйлем екпінін
- 18. Сөйлемді қайта құрастыру (
| І. Тілдік төрт дағды туралы жалпы түсінік
Айтылым дегеніміз не? Айтылым тілдік төрт дағдының бірі және ол жазылым сияқты продуктивті дағдылар қатарына жатады. Яғни тілді қабылдап үйренуден гөрі оны қолдану, сөйлеу көрініс тауып отырады. Қарапайым тілмен айтқанда, айтылым дегеніміз – өзге адамдармен қарым- қатынасқа түсу барысында ойымызды жеткізу үшін тілдік бірліктерді қолдану. Сөйлесу барысында кейбір біз әрекеттерді жиі қолданамыз және олардың тізімі төмендегідей: 1. Сөздерді дыбыстау 2. Сұрақтарға жауап беру 3. Интонацияны қолдану 4. Бірнәрсені түсінбеген жағдайда түсіндіріп беруді өтіну 5. Сөйлеген сөзін бақылау және өзін-өзі түзетіп отыру 6. Пікірталасқа қатысу 7. Сөйлеу барысында қажетті стильді қолдану 8. Дилогқа қатысу (әңгімеге араласу) 9. Адамдармен сәлемдесу 10. Сөйлеу сөзін жоспарлау (презентация жасау барысында) 11. Жест, мимиканы қолдану 12. Ақпаратты сұрау немесе айту 13. Грамматикалық тұлғаларды қолдану 14. Сөз және сөйлем екпінін қолдану 15. Сөйлеуші сөзін аяқтаған кезде, кезек алып сөз бастау 16. Оқиғаларды баяндап беру 17. Тілді сауатты қолдану 18. Сөйлемді қайта құрастыру (перифраза), яғни бірнәрсені айтып берудің басқа жолын қарастыру. 19. Сөйлеушінің сөзін бөлу 20. Сөйлеу барысында кідіріс жасап отыру Жоғарыда айтылған тізімнен шығатын айтылымның ішкі дағдылары мынадай: • Грамматиканы, сөздерді және қарым-қатынасқа түсу функцияларын (қарым- қатынасқа түсу себебі мен мақсаты, мысалы: сәлемдесу, кеңес беру, кешірім сұрау, т.б.) қолдана білу; • Сөйлеу барысында қажетті стильді қолдана білу; • Сөздерді дыбыс үндестігінің ерекшелігіне сай айта білу; • Вербальді емес тілді қолдана білу (ым-ишара, мимика); • Мәтін түрлерін (жаранама, хат, мақала) жаза білу; жүктеу/скачать 2.59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|