5310 тіс жонғылау станогының кинематикалық ҚҰрылымы және бастауы машина жасау мамандығының студенттеріне «Металлкесу білдектері»

в) Бағыттауды күйге келтіру.

Қырықаяқты модульді жонғыштың бұрама сызығының бағытына байланысты (оңжүрісті әлде солжүрісті) жонғыштың айналдырығының айналу бағытын өзгертпестен дайындаманың айналдырығының айналу бағытын өзгертеді (4.3 кесте).

Кейбір жағдайларда жонғыштың айналу бағытын өзгерту қажеттігі пайда болады. Ол үшін жылдамдықтар ауыстобының жетекші алмасу А дөңгелегін аралық білікке орнатады (А дөңгелегі 4.2 кестедегі суретте пунктирмен көрсетілген).

Сатылар№	Алмасу тісті дөңгелектері	Жнғыштың айналдырғының айналу жиілігі nж, айн/мин	Кесу жылдамдығын күйлеудің алмасу дөңгелектерінің ауыстобының ықшамсызбасы
	Тістернің санымен
Аралық білік 1		63
2		78
3		100
4		121
5		165
Төменгі білік 6		200
7		258
8		318

4.3 кесте

жонғыш	Жонғышты орнықтыру бұрышы	Іріктеу тісті дөңгелектері	Аунату ауыстобының алмасу дөңгелектері
			2 дөңгелек	4 дөңгелек
Оң жүрісті
Солжүрісті

4.1.2 Беру жүрісін Ф_S (П₃) тудыратын кинематикалық топ.

Бұл траекториямен тұйықталмаған жай жүріс, сондықтан төрт параметрді күйлеу қажет.

а) траектория (тура) күйленбейді, өйткені ол ілгерілемелі кинематикалық жұптың есебінен алынады: тұғырдың бағыттыушылары – жонғыштың құралкүймешегінің жылжымасының бағыттаушылары.

б) беру жылдамдығын күйге келтіру (сыртқы байланыс).

Берудің мөлшерін кедір-бұдырлық пен дәлдіктің талаптарына байланысты қабылдайды. Қара өтуде дайындаманың 1 айналымына беру 1,5-3 мм аралығында, тазада-аздау, 0,5-1,5 мм/айн.

КШ: дайындаманың 1 айн. жонғыштың дайындама шүлдегінің бойындағы ауысуы мм.

КБТ: 1 айн.дай.,

қайдан

в) беру бағытын күйге келтіру

Құралкүймешіктің жонғышпен ауысу бағыты “жоғары” немесе “төмен” жонғылау әдісін айқындайтын беру ауыстобындағы аралық дөңгелектің болуымен, не болмаса болмауымен анықталады. Басымды көпшілік жағдайларда “төмен” беру қолданылады. Бұл бағытқа 4.4 суретте көрсетілген беру ауыстобының ықшамсызбасы сәйкес келеді.

4.4 сурет
г) жолға және негізгі жайға күйлеу (білдекті реттеу).

Бұл жерде білдекті реттеуде жұмыс істеу циклінің алдында ойылатын дайындамаға қатысты бұрама жонғыштың орнын ұйғарып қою, сонымен бірге тістерді оюдың соңындағы жонғыштың орны.

Цилиндрлі тісті дөңгелектерді тік тісімен өңдеуге білдекті реттеу келесі тәртіппен істеледі:

• 
  дайындаманы орнату және бекіту;
  
• 
  аспапты орнату;
  
• 
  жонғылаудың биіктігін және тереңдігін қою;
  
• 
  беруді автоматты ажырату үшін тіреуішін қою.
  

Дайындаманың өзінің геометриялық қалпының және оны орнатудың дұрыстығы ойылатын дөңгелектердің дәлдігінің бірінші шарты болады. Дайындама қатты бекітілуі және өңделгенде серіппеленбеуі керек. Оны бекітуді 4.5 суретте көрсетілгендей ықшамсызбаға сәйкес істеу керек.

Жонғышты бағыттап ұстаушыға орнатудың алдында кесігінде көрсетілген жонғыштың параметрлерін жазып алу керек және жанасымды беттердің тазалығына көңіл аудару керек.

Дайындаманың өсіне қатысты жонғыш 4.3 кестеге сәйкес бұрышпен орнықтырылады. Бұл орнықтыру бұрышы тең. Жонғышты бастапқы долбарлы бұрышқа қою құралкүймешіктің шкаласы бойынша жүргізіледі, ақырғы да, дәл қою-нониус бойынша, қайсысының бір бөлігінің бағасы тең.

Жонғылаудың биіктігін және тереңдігін қою.

Тісті дөңгелектер модуліне, дайындаманың материалына, қажетті дәлдікке және т.б. байланысты бір, екі және көбірек өтумен ойылуы мүмкін болады.

Жонғылаудың тереңдігін қою үшін 2 тұтқаның көмегімен столды дайындамамен жонғышқа олардың жеңіл жанасқанынша тақайды (4.2 сурет), содан соң, М₂ мен М₃ (3.3 сурет) муфталарының қосылуында 3 тұтқаның көмегімен құралкүймешікті жонғышпен бірге көтеріп, столды дайындамамен жонғылаудың қажетті тереңдігінің шамасына ауыстырады. М₂ мен М₃ муфталары 4 және 5 тұтқаларды (4.2 сурет) жоғары бұрумен қосылады. 2 квадратқа кигізілген тұтқаның бір айналымы столдың 4 мм ауысуына сәйкес. Дәлірек есептеу бөлік бағасы 0,05 мм лимба бойынша жүреді (стол дайындамамен жонғышқа қарайғы бағытта 2 квадратты сағат стрелкасымен айналдырғанда ауысады).

Құралкүймешіктің жоғары және төмен жылдамдатылған ауысуы жылдам ауыстыру электр қозғауышының көмегімен 6 басқару пультінен жүргізіледі.

Кіріп кету биіктігі әр нақты жағдайда 4.4 кесте бойынша қойылады.

Модуль, мм	Жонғыштың диаметрі, мм	Жонғылау тереңдігі n, мм	Жонғылау биіктігі а, мм	Ықшамсызба
1	50	2,2	10
1,5	55	3,3	13
2	55	4,4	15
2,5	65	5,5	18
3	70	6,6	20
3,5	75	7,7	22,7

Беруді автоматты ажырату үшін тіреуішін қою.

Кесудің соңында құралкүймешіктің беруін айыру құралкүймешіктің жылжымасының планкасының Т-тәрізді ойығында орналастырған 7 тіреуішпен жүргізіледі. Тіреуіш шеткі айырғышқа әсер ете отырып, басты электрқозғауышты тоқтатады.

Білдекті жұмысқа жіберу.

Басты электрқозғауыштың “жіберу” кнопкасын басумен, жонғышқа және столға жұмыстық айналым таралады. Берілісті қосу 8 тұтқаны “жоғары” орнына бұрумен, ал 4 және 5 тұтқаларды “қосу“ орнына бұрумен жүргізіледі. Жұмыстың берілістің тоқтауы кесудің соңында автоматты жүреді.
4.2 Қиғаш тісті цилиндрлі тісті дөңгелектерді ойғанда қолданылатын білдектің жеке құрылымы (С24).

4.2.1 Кесу жылдамдығының қозғалысын тудыратын кинематикалық топ Ф_V (П₃В₄).

Есептеу мен күйлеу тік тісті дөңгелектерді ою жағдайында қалай жүрсе, аунату тізбегіне және кесу жылдамдығына да солай жүргізіледі. Жонғыш пен дайындаманың айналу бағыты олардың бұрама сызықтарының бағытына байланысты төменде көрсетілетін болады.

4.2.2 Берудің бұрама қозғалысын тудыратын кинематикалық топ Ф_S(П₃В₄)

Бұл траекториямен тұйықталмаған күрделі қозғалыс, сондықтан бес параметрді күйлеу қажет: траекторияны, беру жылдамдығын, бағытты, жолды және негізгі жайды.

а) траекторияны күйлеу (бұрама сызықты). Ішкі байланыс. Қарапайым қозғалыстардың сандық ара қатынастары мына шарттардан турады, жонғыштың ойылатын тісті дөңгелектің (4.6 сурет) бұрама сызығының адымының Т ұзындығына ауысу уақытында, дайындама бір қосымша айналым жасауы керек.

Т-ға деген формулаға мағынасын қоя отырып, алатынымыз

Дифференциалдың ауыстобы білдектің 9 қақпағының астында (4.2 сурет). Дөңгелектердің орналасу ықшамсызбасы 4.7 суретте көрсетілген. Алмасу тісті дөңгелектері сол жиынтықтан іріктеліп алынады, қайсысынан және аунату тізбегіне де.

Қиғаш тісті дөңгелектерді ойғанда дифференциал жұмысқа қосылуы керек, ол үшін дифференциалдың білігіне дифференциалдың қырықаяқты дөңгелегін жетектеуішпен қосатын жұдырықшалы муфтаны М (4.8 сурет) орнату керек.

б) беру жылдамдығын күйлеу.

Беру шамасын цилиндрлі тік тісті дөңгелектер үшін беттерінің тазалығының талаптарына және ойылатын дөңгелектердің дәлдігіне сәйкес, сонымен бірге ойылатын дөңгелектің тістерінің еңкіш бұрышына байланысты таңдайды.

в) бағыттауды күйге келтіру.

Бұл жерде бағыттау деп ойылатын қиғаш тісті дөңгелектің тістерінің бұрама сызығының (сол әлде оң) бағытына және қырықаяқты жонғыштың кіру бағытына (оң- не солкірісті) байланысты дайындаманың қосымша айналуының бағыты («плюс» не «минус» таңба) түсініледі.

Дайындаманың қосымша айналу қозғалысының бағыты дифференциалдың ауыстобында аралық дөңгелектің болуымен не болмауымен анықталады (4.5 кесте).

г) жолға және негізгі жайға күйлеу (білдекті реттеу).

Білдекті реттеу, ойылатын дөңгелектің жазықтығына қатысты жонғыштың орнатылу бұрышын қоспағанда, сол тік тісті цилиндрлі дөңгелектерді өңдегендей жүйеде жүреді (4.5 кесте).

Бұл кестедегі ықшамсызбарларда - қиғаш тісті дөңгелектің бұрама сызығының еңкіш бұрышы, - қырықаяқты модульді жонғыштың орамдарының көтеру бұрышы.