5В071100 Геодезия және картография мамандығына
Стереоскопиялық көру,түсіріс пен моделді өлшеу
жүктеу/скачать 0.66 Mb.
|
Стереоскопиялық көру,түсіріс пен моделді өлшеу.Стереоскопиялық көру негізі.А  лдыңғы бөлімдерден көргеніміздей ең басты мақсатқа жету үшін – фотосуреттер бойынша жергілікті жердің координаталарын анықтау үшін оларды өлшеу қажет. Адамға табиғаттан берілген сезім мүшелерінің ішінен бұған көру мүшесі негізгі мәнге ие. Көз мүшесімен ми арқылы басқарылады. Адамның көзі бұл күрделі де жетілдірілген оптикалық құрылғы (сур. 1). Оның пішіні шар тәрәздес болып келіп 12 мм шамадағы радиусқа тең болады; оның беті үш қабаттан тұрады. Көздің сыртқы қорғаныш қабаты (склера) 1 алдыңғы өзінің бөлігінде жұқа және мөлдір роговицаға 10 ауысады. Склераның астында тамырлы қабат орналасқан 2, ол мөлдір емес құбылмалы қабатқа ауысады 9. Ол түс беретін затқа ие (пигменттер), ол көздің түсін анықтайды. Құбылмалы қабаттың алдыңда қарашық болады 11 (2-8 мм диаметріндегі ауысып отыратын тесік). Ол диафрагма ролін атқарады және көзге келіп түсетін жарық сәулелердің мөлшерін реттейді. Үшінші (ішкі) қабаты 3 көздің ішікі тор қабағы деп аталады және фоторецепторлардан тұрады – жарықсезгіш элементтердің көп саны (шыны сауыт пен таяқшалар), бақылаушының миына өзінің раздрожениесін нерв жүйесі арқылы беру. Таяқшалар қараңғы әлсіз жарықты сезгіш, ал колбачкалар – күндізгі және жарық түске ие және жарықсезгіштікке ие. Көру нервісінің сетчаткаға кіретін жері соқыр дақ 7 деп аталады, ол колбачка мен таяқшаларға ие болмағандықтан, ол жарық раздрожениесіне реакция бермейді. Сетчатка ортасында қарашыққа қарама-қарсы сары дақ 4 орналасқан, яғни ол сетчатканың ең сезніш бөлігі болып табылады. Сары дақтық орталық тереңдігі 5 тек қана колбачкалардан тұрады. Сары дақтың тереңдік диаметрі шамамен 0,4 мм құрады, ал колбочка диаметрі 2 мкм жуық. Қарашықтың артыңда көздің алдында көз жанары 12 орналасқан және екідөңгелек линза түрінде болады. Ол сетчаткада кішірейтілген, болып жатқан және бақыланатын объектінің кері бейнесін құрады. Сол арқылы, оның мақсаты фотоаппараттың объективіне ұқсас. ПЗС матрица сияқты сетчатка роль атқарады. Сетчаткада бейненің шағылысуы көз жанарының аккомодациясы арқылы жүзеге асады. Көрінетін зат неғұрлым жақын орналасқан сайын, көз жанарының беті соғұрлым қисық болады. Аккомодацияны көздің бұлшық еттері орындайды 8. Олар күшейтілмеген, егер көрінетін объект шексіздікте болса. Сонымен көз жанарының фокустық арақашықтығы 16 мм жуық тең. Бірақ бұндай арақашықтықта көру ұсақ бөлшектер ескерілмейді. Бөлшектер көрінген кезде және бұлшық еттер күшейтілмегенде оңтайлы. Қалыпты көз үшін бұл шарттар көрудің ең жақсы арақашықтығында орындаладыт (шамамен 25 см). Роговица мен көз жанары арасындағы кеңістік «сулы ылғалдылықпен» толтырылған, ал көз жанары мен естчаика аралығы – «шынылы ылғалдылықпен» толтырылған 13. олардың сыну коэфициенті шамамен тең болады. Сары дақтың ойыс ортасынан өткен сәуле және көздің оптикалық жүйесінен артқы байланыс нүктелерінен өткен сәлеле көздің көру осі деп аталады, ал тура көз жанары мен роговица бетіннен қисық центрден өткен сәуле – оның оптикалық осі деп аталады. Бұл өстердің арсындағы бұрыш 5° тең. Қозғалмайтын көздің көруі өрісі горизонталь бойынша 150° және вертикаль бойынша 120° құрайды. Оның әр түрлі бөліктерінде бейне әр түрлі нақтылықпен қабылданады. Сетцатканың орталық орына түскен заттар жақсы көрінеді. Көздің жанарының байланыс нүктесінен сары дақ орталық ойыс диаметрі көрінетін бұрыш анық көру бұрышы деп аталады. Ол 1,5° тең.
Объектіні стереоскопиялық (кеңістіктік) қабылдау ұғымы бар. Ол монокулярлы және бинокулярлы бола алады. .  Монокулярлы көру кезінде бақыланатын заттардыфң алыстауы туралы тек қана жанама белгісі арқылы түсіндіруге болады. Көрсетілген белгілер кеңістіктік тереңдік бағалау монокулярлы көру кезінде жақындатылған, ал кейде арақашықтық туралы береді.
Стереоскопиялық көру бұл кеңістіктік қабылдау , объектіні екі көзбен көргенде пайда болады. Бұндай бақылау бинокулярлы көру деп аталады. бұл жағдайда бақылаушы көдздерін объект бейнесі орталық ойықтарда f1 мен f2 болатындай етіп жасайды, екі көздің сетчаткалары (сур. 2). Сондықтан көздің көру өсі объектінің сол жерінде қиылысады, яғни бақылаушы анық көргісі келетін жер. Көру остерінің қиылысатын нүктесі бинокулярлы көру фиксация нүктесі F деп аталады. B арақашықтығы сол және оң көздің көз жанары ортасының арасында көз басизы болып табылады. Ол адамдарда әртүрлі және 55 тен 72 мм арлығында тербеледі.  F, бұрышы көру өстері қиылысатын жер конвергенция бұрышы деп аталады.
Конвергенция бұрышының өлшемі L нүктесінен F байланысты. Бұл тәуелділік мына теңдік арқылы анықталады: Эта зависимость выражается приближённым уравнением:
Конвергенция бұрышының абсолютті өлшемі аз дәлдікпен жүзеге асырылады, сондықтан анықталатын нүкте де жуық шамамен анықталады. Параллактикалық бұрыш өлшемін өлшеу конвергенция бұрышына қатысты жоғары дәлдікпен қабылданады. Бұл жағдай басқа нүктелердің өзгерісін фиксация нүктесіне ұатысты жоғары дәлдікпен анықтауға мүмкіндік береді. адаммен қабылданатын әртүрлік = F-70 болғанда белгіленген. Егер бұл шарт орындалмаса, онда ол фиксация нүктесін өзгертеді..
Конвергенция бұрышы мен арақашықтық өзгеру қатынасын анықтау үшін сәйкесінше (1) жазамыз:
Гороптер ұғымы да бар. Бұл кеңістіктегі геометриялық нүктелер орны. Барлық қалған нүктелер үшін жоғарыда көрсетілген шектеулерде физиологиялық паралакс туындайды. Стереоскопиялық эффект, қарапайым стероаспаптар. Кеңістіктік қабылдауды объектіні натурал тікелей бақылау кезінде көру арқұылы алу ғана емес, сонымен бірге бұл объектілердің стереопара суреттерін қарастырған кезде. S1 мен S2 нүктелерінен екі түсіріс жасалды деп елестетейік Р1 мен Р2 қарастырылатын объектінің (F пен A нүктелері, сур.2) Бақылаушының алдына бұл суреттерді жобаланатын сәулелер бейнеден түсірістегі нүктелерге сәйкес қояыйқ ( а1,2, и f1, f2, нүктелері). Әр суретті қарастырған кезде (сол жақ Р1 – сол көзбен, ал оң жақ Р2 – оң көзбен) объекті бейнесі нүктелері сетчатканың сол нүктелерінде алынады, ол сол объектіні қарастырғандай, әр түрлі физиологиялық параллакс әсерінен көлемді бейне әсекрі қалыптасады. Объектінің кеңістіктік қабылдауы бинокулярлы қарастыру кезінде түсірістер парасыы кеңістіктің әр түрлі нүктелерінен алынған стереоскопиялық эффект деп аталады, ал қабылданатын сурет – стереоскопиялық үлгі деп аталады. Жоғарыдағы көрсетілген шарттардан басқа стереоэффект алу үшін қажетті шарттар:
Б  ірнеше суреттер қарастырған кезде тура, кері, нольдік стереоэффекті алуға мүмкін болады (сур 3). Стереоскопиялық эффект тура болып шығады (кеңістікті нақты қабылдау) ішке қарай қайыру; кері егер олардың жабылуын әр түрлі бағытта орналастырса. Егер суреттерді 90° бұратын болсақ, онда нольдік фотоэффект туындайды. Онда көрінетін объект жазық болып қабылданады. Пайдаланылатын әдебиеттер: 8.1.1 Назаров А.С. Фотограмметрия, -Мн.,2006 8.1.2 Обиралов А.И. Фотограмметрия и дистанционное зондирование –М.,2006
Аэроосмостық түсірістерді және алдын – ала өңдеу материалдары туралы мәліметтер негізінде, сондай – ақ Интернетте және қойыушылар туралы жарнамалық материалдарын соғұрлым сәйкес болуы керек. Осы кезекте оның құндылығы, қойылған өнім түрлері және техникалық мүмкіндіктер саналады, бірінші кезекте – кеңістіктік, радиометрлік, спектрлік рұқсат және т.б Аэрофотограмметриялық өңдеудің мүмкіндіктерін бағалай отырып, космостық түсірістерді жекелеген күштерін, соған сәйкес аэрофотограмметриялық цифрлік жүйеде суреттердің ең дәл және нәтижелерінің өзгертуді іске асырылғанына көз жеткізу керек. Кеңістіктік биіктігін бағалауда мына мәселені ескеру қажет, « надир» түсірісіне сәйкес жарнамалық материалдардағы геометриялық тіктеуіш жағдайына т.б рұқсат беругет бағытталған. Сонда да ол сызықтық тіктеуіштің бұрышы β, сол сызықтық геометриялық рұқсат әртүрлі бағытта бұрыштық биіктігін сақтауы, параллель трассаның оған перпендикулярлығы. Нақты геометриялық рұқсат мөлшерлерін алу әртүрлі бұрыштарының жанындағы тік сызықтың шолу бағыттары сирек рұқсатында елеулі жоғалту мүмкіншілігі туралы куаландырады , шолу бағыттары әсіресе экстремальды жағдайлар жанында болуы керек. жүктеу/скачать 0.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
,
