x саны x0 санына ұмтыла берсін, бірақ оған тең болмасын. Бұны x→x0 деп белгілейміз.
Мысалы мына сандар тізбегінің n-ші мүшесі, n өскен сайын нөлге ұмтылады (бірақ нөлге тең болмайды):
,…
Аңықтама.
A саны y=f(x) функциясының x→x0 ұмтылғандағы шегі деп аталады, егер x0 санына ұмтылған кез келген x1, x2, x3,… сандар тізбегі үшін сәйкесінше f(x1), f(x2), f(x3),… сандар тізбегі A санына ұмтылса.
Бұны = A деп белгілейді.
Мысал.
y = x2 болса онда . Өйткені нөлге ұмтылған кез келген x1, x2, x3,… сандар тізбегі үшін x12, x22, x32,… сандар тізбегі де нөлге ұмтылады ғой.
Мына тамаша шектерді есте сақтау жөн:
1). (бірінші тамаша шек).
2). (1+) x = e, мұндағы e2,718… (екінші тамаша шек).
Үзіліссіз функция.
Аңықтама.
y=f(x) функциясы:
a). x0 нүктенің белгілі бір маңайында аңықталса.
b). (x)= (x0)
Онда y=f(x) функциясы x0 нүктеде үзіліссіз деп аталады.
Мысал.
y = x2 функциясы x=0 нүктеде үзіліссіз, өйткені бұл функция біріншіден осы нүктенің аймағында аңықталған, екіншіден , y(0) = 0, яғни (x) = y (0)
Аңықтама.
y=f(x) функциясы B сандар жиынының кез келген нүктесінде үзіліссіз болса, онда бұл y=f(x) функциясы B сандар жиынында үзіліссіз деп аталады.
Мысал.
y = x2 функциясы нақты сандар жиынында үзіліссіз.
5. Сабақ тақырыбына ұсынылатын әдебиеттер және WEB сайттар тізімі
Жұмабеков Л. Көп айнымалылар функцияларының дифференциалдық және интегралдық есептеуi.–Алматы, 1991.– 235б.
Жұмабеков Л, Қаратаев Ж., Рахымбек Д. Анализге кiрiспе және бiр айнымалы функция дифференциалының есептерiн шығаруға жетекшi оқу құралы.
Шинибаев М.Д., Абдрахманов Қ.,Ержанов Н. Математикалық талдаудың экспресс курсы 1, 2, 3 бөлім.- Шымкент, 2010-30 б., 53б.,67б.
Кручкович Г. И. Сборник задач по высшей математике. Высшая школа. 1973г
Минорский В.П. Сборник задач по высшей математике.
Берман Г. П. Сборник задач по математическому анализу.
№15 Сабақ
1. Сабақтың тақырыбы : Функцияның туындысы. Дифференциалдау ережелері.
2.Сабақ мақсаты: Функцияның туындысын табу. Дифференциалдау ережелерін пайдаланып туынды табу, күрделі функцияның туындысын анықтау, жоғарғы ретті туындыларды табу.
3. Оқыту әдістері: Дәріс слайттары мен интерактивті тақтаны пайдалану
4. Бақылау сұрақтары мен тапсырмалары
Функция туындысының анықтамасы?
Дифференциалдау ережесі?
Элементар функциялар туындысы қалай анықталады?
Функция дифференциалының анықтамасы?
Дифференциалданатын функциялар қандай қасиеттерге ие?
Жоғары ретті дифференциал деп нені атаймыз?
№1 тапсырма
Туындысын есептеңіз:
Достарыңызбен бөлісу: |