8. Хетт патшалығы



бет15/29
Дата14.04.2023
өлшемі90.33 Kb.
#472268
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   29
2 айналым 8-19

дулығасы мен сауыттарын
6.2. Ауыр күшті соққы берді. Парфиялықтар
6.3. Рим қолбасшысы Красс. Қаза тапты
6.4. Соғыс нәтижесі. 40 мыңдық рим әскерінің 10 мыңдайы ғана қалды.
6.5. Соғыс олжасы ретінде Парфия патшасына жіберді. Красстың басын
6.6.Парфия патшалығының қуатын көрсетті. Римнің Парфиядан жеңілуі
2 тапсырма. Көп нұсқалы тесттер
1. Парфияның атақты билеуші(-лері):
A. Арсақ
B. Кир
C. Тиридат
D. Диадот
E. І Митридат
F. Камбиз
G. Антиох
H. Катпыз
2. Парфия жері бөлінген әкімшілік аймақ(-тар):
A. Облыстар
B. Провинциялар
C. Уездер
D. Диздер
E. Округтер
F. Сатраптықтар
G. Аудандар
H. Вилайеттер
3. Парфия жеріне соғыс ашқан жаулаушы(-лар):
A. Сурен
B. Евтидем
C. Диодот
D. Кир
E. Дарий
F. Қанешке
G. ІІІ Антиох
H. Красс


14.Орта Азия халықтарының грек-македондық басқыншыларға қарсы күресі
1 тапсырма. Тапсырманы түрлендіріп жаз.

1. Александр Македонский орасан зор Парсы мемлекетінің әскерін талқандап шығысқа


қарай бет алды. Б.з.б 330 жылы Әмудариядан өтіп, Соғды елінің астанасы ежелгі
Самарқан қаласын басып алды. Басып алған жерлердегі тонау, талау, ауылдарды өртеу,
талқандау әрекеті жергілікті халықтардың наразылығын тудырды. Соғдылықтар
көтеріліске шықты.Бірақ грек-македондықтардың саны көп, күші басым болғандықтан
тауға шегінді. Адам баруы қиын, жартасты тауларға бекінген олар ерлікпен шайқасты. өз
жері үшін өздерін-өздері өлімге байлап отырды. Грек-македондықтар көтерілісті үлкен
шығынмен әрең дегенде басты. Тіпті, Александрдың өзі ауыр жараланды.Бұдан соң
Александр әскерлерін Сырдарияға қарай бастады.Бұл кезде Сырдарияның батыс жағында
бірнеше үлкенді-кішілі қалалар болды. Ал дарияның шығыс жағында сақтардың көшпелі
тайпалары өмір сүрді. Александр Сырдарияның жағалауына келіп тоқтады.
1.1. Орасан зор Парсы мемлекетінің әскерін талқандаған. Александр Македонский Талқандаған соң. Шығысқа қарай бет алды.
1.2. Әмудариядан өтті. Б.з.б 330 жылы
1.3. Соғды елінің астанасын басып алды. ежелгі Самарқан қаласын
1.4. Басып алған жерлердегі тонау, талау, ауылдарды өртеу, талқандау әрекеті жергілікті халықтардың наразылығын тудырды. Соғдылықтар көтеріліске шықты.
1.5.Грек-македондықтар көтерілісті басты. үлкен шығынмен әрең дегенде Александр ауыр жараланды.
1.6Александр келіп тоқтады. Сырдарияның жағалауына
2. Александр жергілікті ақсүйектер мен байларды өз жағына тартуға әрекет етті. Оларға
көптеген уәделер берді. Бірақ жергілікті ақсүйектер мен байлардың ешқайсысы да оған
көнбеді, билік пен байлық үшін халқының мүддесін сатпады. Елі мен жерінің тәуелсіздігін
өз өмірлерінен де жоғары қойды.Кешікпей Сырдарияның жеті қаласының тұрғындары
грек-макдондықтарға қарсы көтеріліске шықты. Дарияның арғы бетіндегі көшпелі сақтар
топталып, өзеннен өтіп көмекке келуге дайын тұрды. Осы кезде бүкіл Соғды және Бактрия
жерлерінде көтеріліс басталды. Бұл Орта Азия халықтарының грек-македондық
басқыншыларға қарсы жаппай көтерілісінің басталуы еді. Грек-макдондықтардың
басқыншылығына қарсы күрес бүкіл Соғды және Бактрия жерлерін қамтыды. Көтерілістің
басты орталығы -ежелгі Самарқан қаласы болды. Ол көтерілісті басқарды- Спитамен.
б.з.б. 329 жылы халықты ұйымдастырып ежелгі Самарқан қаласына келді. Македонский
барлық әскерімен Спитаменге қарсы аттанғанда, Спитамен әскерін кең далаға шегіндірді.
Александр соғдылық 30 ақсүйекті сарайына шақырып аймақтағы барлық билікті, тартып
алынған байлықты қайтып беруге уәде берді. 30 ақсүйек ұсынысқа келіспесе дарға
асылатыны ескертілді. Ақсүйектерді жазалау барысында гректерді таңғалдырған оқиға-
өлімді әндете қарсы алуы.
1.1. Александр әрекет етті. жергілікті ақсүйектер мен байларды өз жағына тартуға
1.2 Сырдарияның грек-макдондықтарға қарсы көтеріліске шықты. жеті қаласының тұрғындары
1.3.Дарияның арғы бетіндегі топталып, өзеннен өтіп көмекке келуге дайын тұрды. көшпелі сақтар
1.4. Грек-макдондықтардың басқыншылығына қарсы күрес бүкіл қамтыды. Соғды және Бактрия жерлерін
1.5. Көтерілісті басқарды- Спитамен.
1.6.б.з.б. 329 жылы халықты ұйымдастырып келді. ежелгі Самарқан қаласына
1.7.Александр соғдылық 30 ақсүйекті сарайына шақырып аймақтағы уәде берді. барлық билікті, тартып алынған байлықты қайтып беруге
1.8 Ақсүйектерді жазалау барысында гректерді таңғалдырған оқиға- өлімді әндете қарсы алуы.
3. Спитамен б.з.б 328 жылы Соғды елінің астанасының азат ету үшін жорық жасады.
Спитамен өз елі мен жерінің еркіндігі, тәуелсіздігі үшін жан аямай күрескен қолбашы еді.
Бүкіл Орта Азия халықтарының шетелдік басқыншыларға қарсы күресін шеберлікпен
ұйымдастырды. Жарты әлемді дірілдетіп, қарсы келгендерді аяусыздықпен жазалап,
қатыгездігімен аты әйгілі болған, бүкіл әлемді жаулап алуды көксеген Александрға
бірнеше рет тойтарыс берген соғдылықтар бактриялықтар мен сақтар болды. Олардың үш
жылдан астам уақытқа созылған ерлік күресі Александрдың әскерін қалжыратты.
Оның жауынгерлері мен қолбасыларының арасында соғысты тезірек аяқтап, елге қайту
туралы пікір көбейді. Бұл пікір Индияға келген кезде жұқпалы аурудың басталуы
барысында күшейе түсті. Ақыры бүкіл әлемді бағындырмақ болған Александр кері
қайтуға мәжбүр болды.
1.1Спитамен Соғды елінің астанасының азат ету үшін жорық жасады. б.з.б 328 жылы
1.2 Орта Азия халықтарының шетелдік басқыншыларға қарсы күресін шеберлікпен
ұйымдастырды. Спитамен
1.3.Александрға бірнеше рет тойтарыс берген болды. соғдылықтар бактриялықтар мен сақтар
1.4. Күрес созылды. Үш жылға
1.5.Келген кезде жұқпалы ауру басталды. Индияда
1.6.Ақыры бүкіл әлемді бағындырмақ болған Александр мәжбүр болды. кері қайтуға
Бүкіл өмір жолы тарихи бостандық пен теңдік үшін күреске толы, еркіндік сүйгіш
еңбекқор Орта Азия халықтары-соғдылар,бактриялықтар мен сақтар сонау ерте
замандарда-ақ өздерінің жерлерін бай да сәулетті аймаққа айналдырды. Сондықтан
олардың байлығына қызығушылар көп болды. Оның мысалын біз парсылардың , одан
кейін гректер мен македондықтардың басқыншылық әрекеттерінен көрдік. Парсылар мен
гректер ежелгі замандардағы дүниені дірілдеткен қуатты мемлекеттер болған еді. Сол
замандардағы көптеген мықты мемлекеттерді жаулап алып, халқын құлдыққа салған
болатын. Бірақ олар қаншама құдіретті бола тұра Орта Азияға келгенде тауы шағылып,
тойтарыс алып қала беретін. өйткені мұнда тәуелсіздік пен бостандықты бәрінен де
жоғары қоятын, өр мінезді ер тұлғалы халықтар өмір сүрді. Ерлер ғана емес әйелдер де,
тіпті балалар да басқыншыларға қарсы күресті. Александр басып кіргенде қалалар бос
қалды. өйткені оның тұрғындары өліспей беріспеді, тірі қалғандары Спитаменнің
әскерлерінің құрамына барып қосылып, күресті жалғастыра берді. Томирис, Спитамен
сияқты қолбасшылар жауды жеңудің тамаша тәсілдерін кейінгі ұрпақ үшін үлгі етіп
қалдырды. Соғыс өнерін дамытты. Сақтардың қарапайым жылқышысы Шырақ есімді
жігіттің І Дарийдің басқыншыларына ерен ерліктің қандай үлгісін көрсетті.
1.1. Тарихи бостандық пен теңдік үшін күреске толы, еркіндік сүйгіш
еңбекқор Орта Азия халықтары-соғдылар,бактриялықтар мен сақтар
1.2. Орта Азияға қызығушылар көп болды. жерлері бай да сәулетті аймақ болғандықтан
1.3. Орта Азияға басқыншылық әрекеттерін жасағандар. парсылард , гректер мен македондықтар
1.4. Ежелгі замандардағы дүниені дірілдеткен қуатты мемлекеттер болған. Парсылар мен гректер
1.5. Басқыншыларға қарсы күресті. Ерлер де, әйелдер де, тіпті балалар да
1.6.Жауды жеңудің тамаша тәсілдерін кейінгі ұрпақ үшін үлгі етіп қалдырды. Томирис, Спитамен сияқты қолбасшылар
1.7.Соғыс өнерін дамытты. Томирис, Спитамен сияқты қолбасшылар
1.8.І Дарийдің басқыншыларына ерен ерліктің қандай үлгісін көрсетті. Сақтардың қарапайым жылқышысы Шырақ есімді жігіттің ерлігі
2 тапсырма. Көп нұсқалы тесттер
1. Александр Македонскийға қарсы көтеріліске шыққан елдер:
A. Кушан
B. Парсы


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   29




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет