Абсолюттік шама ұғымы. Абсолютті шамалардың түрлері
абсолютті шамалардың өлшем бірліктері. Абсолютті шамаларды шартты бірліктерге аудару
жүктеу/скачать 26.21 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- - Күрделі бірліктер-бірнеше шамалардың комбинациясы (теміржол көлігінің тонна-километрмен көрсетілген жүк айналымы) .
| абсолютті шамалардың өлшем бірліктері. Абсолютті шамаларды шартты бірліктерге аудару.
Абсолютті шамалардың өлшем бірліктері: 1. Табиғи есептегіштер келесі топтарға бөлінеді: - Қарапайым бірліктер (тонна, литр, дана, сағат, адам саны). - Күрделі бірліктер-бірнеше шамалардың комбинациясы (теміржол көлігінің тонна-километрмен көрсетілген жүк айналымы). - Шартты-табиғи бірліктер-көбінесе қарапайым бірліктерді түрлендіру нәтижесінде пайда болады, көрсеткіштердің салыстырмалылығын және олардың қосындысын қамтамасыз ету үшін қолданылады. Мысалы: дал-декалитрлер (көлемі бойынша әртүрлі ыдыста шығарылатын шарап-арақ өнімдерінің жалпы көлемін өлшеу үшін), Тубалар-мың шартты банкалар (көлемі бойынша әртүрлі қаптамада шығарылатын консерві өнімдерінің жалпы көлемін өлшеу үшін), шартты отын (әртүрлі түрдегі отынның жалпы көлемін өлшеу үшін). 2. Құн – ақша түрінде (жалпы өнім, халықтың табысы және т.б.) гетерогенді өнім көлемін білдіру үшін қолданылады. Уақыт өте келе бағаның өзгеруін ескеру маңызды. Еңбек-кәсіпорындағы жалпы еңбек шығындарын ескеруге, жекелеген технологиялық операциялардың еңбек сыйымдылығын, қызметкерлердің еңбек өнімділігін өлшеуге мүмкіндік береді (адам-күн, Адам-сағат). Іс жүзінде көбінесе индикатордың жалпы көлемін анықтау қажет, бірақ индикатордың құрамдас элементтері өлшенбейтін түрде ұсынылған. Өлшенбеушілікті жеңу үшін көрсеткіштерді шартты шамаларға ауыстыру қолданылады. Егер кез-келген өнім бірнеше сортқа ие болса және жалпы көлемді барлық тұтынушылық қасиеттерге ортақ негізде ғана анықтауға болатын болса, қабылдау қолданылады. Мысалы: Аймақтағы отын қорының көлемі жеткілікті ме, жоқ па, соны анықтау қажет. Қыс қатты болған кезде маусымға 29,3 мДж/кг жану жылуы бар 132,2 млн. тонна отын қажет. Қолда бар: 23,8 млн. тонна мұнай (жану жылулығымен 45 мДж/кг) 98, 2 млн. тонна көмір (жану жылулығымен 25,2 мДж/кг) Әр түрлі жану жылуымен отынды қорытындылаудың мағынасы жоқ. Бұл жағдайда органикалық отынның әр түрлі түрлері 29,3 мДж/кг жану жылуымен шартты отынға ауысады, яғни олар осы жану жылуы болған жағдайда отынның қанша болатынын анықтайды. Шартты бірліктерге аударудың арнайы коэффициенті есептеледі-өнімнің белгілі бір түрінің тұтынушылық қасиеттерінің осы қасиеттің анықтамалық мәніне қатынасы. Мұнайдың ПК = Көмірдің ПК = Қолда бар мұнай көлемі шартты отынның млн. тоннасына баламалы. Қолда бар көмір көлемі шартты отынның млн. тоннасына баламалы. Отынның жалпы көлемі 36,6 +84,5 = 121,1 млн. тонна шартты отын, бұл осы өңір үшін жеткіліксіз. жүктеу/скачать 26.21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|