жаңа  замандағы  Қазақстан  тари хы  бо    йын     ша

КСР  тарихы  бойынша  очерк  тер»  және  «Қазақ  КСР 

тарихы» академиялық еңбегі  нің бірқатар бөлімдерінің 

авторы  болды.  Оның  материалдарында  қысқа  бол-

са  да,  XVII  ғасырдың  80-90-жылдарындағы  Қазақ 

хандығы  мен  Орыс  мемлекетінің  екі  жақты  қарым-

қатынасының  тарихы  қарастырылады.  М.П.Вяткин 

сол кезде қол жетімді дереккөздерді ескере отырып, 

байланыстарды  қайта  қалпына  келтіру  себептерін 

түсіндіруге  тырысты  және  екі  жақтың  әрқайсысы 

көздеген  мақсаттарды  көрсетті.  Сонымен  қатар,  ол 

1690  жылдардың  ортасында  Қазақ  ханы  Тәуке  хан 

ордасына келген орыс елшілігінің жағдайын қысқаша 

көрсеткен болатын.

Оның 1941, 1943 және 1949 жылдардағы жария-

ланымдарында сол оқиғаларды түсіндіруде  басқаша 

акцент  жасалып,  кейде  түрлі  түсініктемелер  бе-

ріл ген  белгілі  бір  айырмашылықтар  бар.  Бұл  сол 

жылдардағы  Қазақ  КСР  тарихы  бойынша  ака де-

миялық  басылымдардың  жариялануы  мен  еңбек-

терінің ерекшелігіне байланысты болуы мүмкін.

Алайда,  екі  жақты  байланыстар,  елшіліктердің 

тарихы  және  XVII  ғасырдың  аяғындағы  қазақ-орыс 

қарым-қатынастарын  түсіндірудегі  белгілі  бір  қай-

шы лықтарды  сипаттауда  нақты  олқылықтарға  қа-

рамастан,  М.П.Вяткиннің  еңбегі  тарихнамадағы  ма-

ңызды  буын  болып  табылады.  Сондай-ақ  екі  жақты 

қарым-қатынастың  ерте  тарихын  одан  әрі  зерттеу 

үшін берік іргетас қалаған болатын.