Аилядахили зоракылыг щалларынын артымы мцшащидя олунур



Дата09.07.2016
өлшемі60.5 Kb.
#188401
АИЛЯДАХИЛИ ЗОРАКЫЛЫГ ЩАЛЛАРЫНЫН АРТЫМЫ МЦШАЩИДЯ ОЛУНУР

Цмумдцнйа Сящиййя Тяшкилатынын мялуматына эюря бцтцн дцнйада аилядахили зоракылыг щаллыры илдян-иля артмагдадыр вя бу да инсанларын саьламлыьына мянфи тясир эюстярир.

2005 –ъи илин нойабрында Цмумдцнйа Сящиййя Тяшкилатынын (ЦСТ) Ъеневрядя илк дяфя аилядахили мцнагишялярин гадын вя ушаг саьламлыьына тясири иля баьлы кечирiлдийи глобал тядгигата щяср олунмуш Конфранс кечирилмишдир.

Конфрансда ясас мцзакиря аилядахили мцнагишялярин инсан саьламлыьына тясири проблеминя йюнялдилмишдир. Тядгигатда бцтцн дцнйада ярляри вя йа бирэя йашадыглары шяхсляр тяряфиндян аилядахили мцнагишяляр заманы гадынлара вя ушаглара гаршы йюнялдилян зоракылыг щаллыры щаггында фактлар вя бу щалларын сонракы дюврлярдя дя гадынлар инсанларын саьламлыгларына вурдуглары фясадлар щаггынлда мялуматлар верилмишдир. Тядгигатда о да эюстярилир ки, бцтцн дцнйада щяля дя нечя-нечя беля фактлар эизлин сахланылмагда вя давам етмякдядир. "Бу тядгигат эюстярир ки, гадынлары ян бюйцк тящлцкя даща чох евдя, аилядя эюзляйир, неъя ки, кцчядя. Вя бу онларын саьламлыьы цчцн ъидди фясадлар тюрядя биляъяк тящлцкядир» — дейя ЦСТ-нын баш директору ЛИ Чон-Вук билдирмишдир.

Тядгигат 10 юлкянин кянд вя шящярляриндя йашайан 24 000 гадындан мцсащибя йолу иля эютцрцлмцшдцр. Бу юлкяляр сырасына Бангладеш, Бразилийа, Намибийа, Танзанийа Бирляшмиш Республикасы, Перу, Самоа, Сербийа вя Черногорийа, Таиланд, Ефиопийа вя Йапонийа дахилдир.

Гейд едяк ки, щямин щесабатда бу проблемин щялли иля баьлы сийасятчиляря вя иътимаи саьламлыг проблемляри иля мяшьул олан сащяляря дя юз тювсийя вя тяклифляр верилмишдир.

Бу тядгигатын сянядляриня эюря бцтцн дцнйада гадынларын 4-дя бири юз партнйорлары тяряфиндян физики зоракылыьа мяруз галан гадынларнын юз партнйорлары тяряфиндян бядян хясаряти алмышдыр. Тядгигатлар эюстярир ки, щятта ярляри тяряфиндян бядян хясаряти алмайан, лакин мцтамади олараг, аилядахили мцнагишяляря мяруз галмыш гадынлар истяр-истямяз зоракылыьа мяруз галмыш гадынлар психи травмалара мяруз галырлар.

Бу проблемляр сырасында интищар щаллары, интищара ъящд, психи травмалар, юзцнц идаря габилиййятинин итирилмяси, башгаларына хялял эятирмя щаллары мювъуддур.

Бурада мцтяхяссисляр ону да гейд етмишляр ки, гадынлар физики, психоложи вя сексуал зоракылыгла йанашы, щям дя мцхтялиф инфексийалара йолухараг зоракылыьын диэяр бир формасына - саьламлыьын итирилмясиня дя мяруз галырлар. Беля ки, бир нечя гадынла сексуал мцнасибятдя олан киши мцхтялиф ъинси йолла йолухан хястялийя тутулур. Сонра ися щямин шяхс юз гадыныны да бу хястялийя йолухдурур. Бу заман щеч шейдян хябяри олмайан гадынлар мцхтялиф проблемлярля — арзуолунмаз хястялийя йолухмадан, ушаьы аборт етмякдян, щамилялийин вахтындан яввял позулмасындан вя цмумиййятля юмцрлцк ана олмагдан мящрум олма кими дящшятли щалларла растлаша билярляр.

Бахмайараг ки, адятян гадынлар щамилялик дюврцндя зорокылыгдан даща чох мцщафизя олунурлар лакин, тядгигатларын апарылдыьы юлкялярин яксяриййятиндя щамиля гадынларын 4 - 12 % щамиляляик дюврцндя дюйцлмяйя вя диэяр зоракы щаллара мяруз галмасы мцшащидя олунур. Бу гадынларын 90 % дцнйайа эятиряъякляри ушагларын аталары тяряфиндян гарын нащиййясиндян тяпик вя йумругларла дюйцлмяляря мяруз галмышдыр.

Гейд едяк ки, бу сащядя ян бюйцк проблемлярдян бири гяддар ряфтарларын ъязасыз галмасыдыр. Физики зоракылыгла цзляшян гадынларын 20 % цмумиййятля бу барядя щеч бир заман щеч кяся данышмыр, мялумат вермирляр. Алдыглары хясарятлярин нятиъяляриня бахмайараг гадынларын чох аз бир гисми рясми сурятдя сящиййя, полис органларына вя йа фярди сурятдя сялащиййятли шяхсляря, достларына вя аиля цзвляриня йардым цчцн мцраъият едирляр.

     Бурада диггяти бир мягама да йюнялтмяк истярдик. Ил ярзиндя истяр КИВ-дя, истярся дя юз каналларымыз васитясиля алдыьымыз мялуматлара ясасян илдян-иля бошанма сайларында да артым вардыр. Бизим бу фикримизи еля Дювлят Статистика Комитясинин вердийи мялуматлыр да тясдигляйир. Бу йахынларда Дювлят Статистика Комитясинин директору Ариф Вялийевин вердийи мялумата эюря дя юлкядя бошанма щалларынын артдыьы бир даща юз тясдигини тапыр. Беляки, 2004 –ъц илдя 6900 бошанма щалы гейдя алынмышдырса, 2005 – ъи илдя бу рягям 8900 чатмышдыр.

Щяр ил олдуьу кими бу ил дя бир ил ярзиндя (2005-ъи илин март айындан, 2006-ъы илин март айынадяк) «Гадынлара гаршы зоракылыг мювзусу цзря Кцтляви Информасийа Васитяляриндя апарылан Мониторингин нятиъяляриня эюря аилядахили зоракылыгла баьлы 145 факт дахил едилмишдир ки, бу да кечян илкиндян чохдур. Мялумат цчцн билдирмяк истярдик ки, кечян ил цмумян аилядахили зоракылыгла баьлы 85 факт гейдя алынмышдыр.    


Зоракылыг вя зоракы щядяляр бу эцн бир чох азярбайъанлы гадынларын щяйатында эцндялик реаллыьа чеврилмишдир. Вя гадынлар бу зоракылыглара тякъя евдя дейил, ейни заманда кцчядя, ишдя щятта дювлят мямурлары тяряфиндян дя мяруз галырлар.

Артыг йухарыды гейд етдийимиз кими 3 ил ярзиндя биз гадынларын зоракылыг щалларына мяруз галмасы иля баьлы мцхтялиф сащялярдя тядгигатлар апармыгдайыг.

Арашдырмалар заманы мялум олур ки, гадынлар щямишя олдуьу кими йеня дя даща чох аилядя зоракылыьа мяруз галыр. Вя бу щал илдян-иля артмагдадыр.Хатырладаг ки, 2004-ъц илин март айындан, 2005-ъи илин март айынадяк КИВ– дя эедян мялуматлар ясасында апарылан мониторингя ясасян бир ил ярзиндя 85 гадын аилядахили зоракылыьын гурбаны олмушдур. Баш вермиш 85 фактдан 54 - ня гысганълыг сябяб олмушдур. Бу заман 43 гадын юлмцш, 11 няфяри ися мцхтялиф бядян хясаряти алмышдыр.

Цмумян ися кечян ил аилядахили мцнагишяляр нятиъясиндя 60 гадын вяфат етмиш, 25 гадын ися мцхтялиф дяряъяли бядян хясарятляри алмышдыр.




 Сябябляр

Hadisяlяrin sayы

Юлянляр

Хясарят аланлар

Ъями

Зоракыльын бцтцн нювляриня мяруз галмыш гадынларын сайы:

145

97

48

145

а) гысганълыг

84

55

29

84

б) мяишят зямининдя

50

38

12

50

c) гадынлар тяряфиндян едилян ъинайятляр

11

4

7

11

Яввялдя дя гейд етдийимиз кими бу ил гадынлара гаршы зоракылыг щалларынын сайы артмышдыр. Бу щалларын хцсусиля дя аилянин диэяр йахын адымлары тяряфиндян тюрядилмяси щаллары да мцшащидя едилмякдядир. Мясялян бу ил юлдцрцлян гадынлардын 25 няфяри юз йахынлары тяряфиндян гятля йетирилмишдир. Бу щадисялярин 14 мцлки мясяля цстцндя, 11 ися гысганълыг нятиъясиндя баш вермишдир.

Ъядвялдян дя эюрцндцйц кими кечян илкиня (60 няфяр) нисбятян бу ил аилядахили мцнагишяляр нятиъясиндя 97 гадын вяфат етмиш, 68 гадын мцхтялиф дяряъяли бядян хясарятляри алмышдыр. Бу гадынларын 84 няфяри гысганълыьын гурбаны олмуш, онларын 55 няфяри юлдцрцлмцш, 29 няфяри ися аьыр бядян хясаряти алмышдыр. Бу да кечян илкиндян чохдур. Кечян ил 43 няфяр гысганълыг нятиъясиндя юлдцрцлмцш, 11 няфяр мцхтялиф бядян хясаряти алмышдыр.

Бу ил 50 гадын мяишят зямининдя зоракылыглара мяруз галмышдыр. Онларын 38 няфяри юлдцрцлмцш, 12 няфяри ися аьыр бядян хясаряти алмышдыр.

Гейд едяк ки, бу гадынлар тяряфиндян дя тюрядилян аилядахили зоракылыг щаллырынын артмасы мцшащидя олунур. Бу ил гадынлар тяряфиндян 11 зоракылыг щалы тюрядилмишдир. Онларын 4 няфяри юлдцрцлмцш, 7 няфяри бядян хясаряти алмышдыр.

Кечян ил аилядахили мцнагишяляр нятиъясиндя гадынлар тяряфиндян 8 зоракылыг щадисяси тюрядилмишдирся, бу ил эюрцндцйц кими бу истигамятдя дя рягямлярдя артым вар. Бу заман 3 няфяр вяфат етмиш, 5 няфяр ися хясарят алмышдыр.

Бундан ялавя валидейнля ювлад арасында баш верян зоракылыг щаллары иля баьлы ил ярзиндя 22 факт да мониторингя дахил едилмишдир. Гейд едяк ки, кечян ил беля щалларын сайы 6 иди. 63 аилядахили мцнагишя гадынларын йахынлары тяряфиндян (атасы, гардашы, диэяр гощумлары) тюрядилмишдир(кечян ил ися 30 щадися олмушдур). Цстцнлцк тяшкил едян щадисяляр баъы вя гардаш арасында баш верян щадисялярдир. Баш вермиш щадисялярин яксяриййяти, йяни 60 %-и юлцмля нятиъялянмишдир (Гардашларын гызлара гаршы зоракылыг тятдбиг етмясинин мотиви щямишяки кими гызларын эуйа давранышынын гейри яхлаги олмасы иля ясасландырылыр. Бу сябябдян гардашлар баъыларыны садяъя юлдцрцрляр. Яслиндя щямин щадисялярин яксяриййятиндя сяслянян яхлагсызлыг мотиви сонрадан щеч дя юз тясдигини тапмыр). Бизим бу тядгигатымызда тящлил олунан фактлар йалныз Бакы шящяриндя чыхан гязетляри ящатя едир. Гадынлара гаршы зоракылыг щалларынын мониторингини тяяссцф ки, Азярбайъанын бюлэяляриндя апармаг олмур. Буна ися сябяб гязетлярин реэионларла ялагяляринин зяиф олмасы вя йа информасийанын алынмасында, ютцрцлмцсиндя йаранан сцни манеялярдир.

Мониторинги апараркян щямишяки кими биз йеня дя щамиля гадынларын аилядахили мцнагишяляр нятиъясиндя цзляшдикляри зоракылыг щаллырына да раст эялдик. Гейд едим ки, кечян ил 11 гадын щамиля олдуьу заман зоракылыгла цзляшмишдир. Онлардан 7 няфяри юлдцрцлмцш, диэярляри ися аьыр хясарят алмышдыр. Бу ил беля щалларын сайынын азалдыьы мцшащидя олунур. Беля ки, ил ярзиндя 2 щамиля гадын бирэя йашадыьы шяхч тяряфиндян юлдцрцлмцшдцр. Онларын юлцмцня сябяб ися арзуолунмаз ушагдыр.

Ил ярзиндя йадда галан аилядахили щадисяляр сырасында 2005-ъи илин сentyabrыnда Nardaranда 65 yaшlы Qяndяlи Mиrzяyevин hяyat yoldaшы, 57 yaшlы Solmaz Mиrzяyevanыn цstцnя aиlя mцnaqишяsи zяmиnиndя benzиn tюkяrяk йандырмасы (20.09.05 «Експресс» гязети № 179 (1863) «Arvadыnы yandыrdы»), 2005-илин нойабрында Тцркан гясябясиндя 20 йашлы Рюйа Рзайевин вятяндаш никащында йашадыьы 27 йашлы Есмира Ялийеваны вящшиъясиня дюйяряк, юлдцрмяси (04-07.11.05 «Експресс» гязети, № 211 (1895), Арвадыны дюйя-дюйя юлдцрдц) олмушдур.

Бу ил аилядя йахынлары тяряфиндян мцхтялиф зоракылыглара мяруз галараг гятля йетирилмиш гадынларын да сайы чох олмушдур. Мясялян:



2005-ъи илин сentyabrыndа, Buzovnaда 37 yaшlы Seymur Mяmmяdov aиlя mцnaqишяsи zяmиnиndя 2 bacыsыnы bычaqlayыb (23.09.05 «Експресс» гязети № 182 (1866), Bacыlarыnыn qanыnы tюkdц).






Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет