Тауипбай А.С., магистрант Академии государственного управления

Реформирование общества страны происходящее в последние годы, осуществляется на фоне увеличения криминогенных ситуаций, снижения уровня профессиональной подготовки сотрудников МВД, до сих пор нет четкой системы обеспечения безопасности общества, имеют место и другие негативные факторы. Указанные обстоятельства способствуют возникновению реальных угроз общественной безопасности в современном казахстанском обществе.

Рассмотрение понятия общественной безопасности, по нашему мнению, требует раскрытия сущности исходного понятия – безопасность, так как они имеют соотношение как частное к общему. Общественная безопасность является видом безопасности, поэтому наряду с особенностями отвечает и общим признакам безопасности.

Правовое понятие безопасности определяется с учетом этимологического значения рассматриваемого термина. «Безопасный», чаще всего толкуется как «неопасный, не угрожающий, не могущий причинить зла или вреда, безвредный, сохранный, верный, надежный». «Безопасность» - как отсутствие опасности, сохранность, надежность [1]. Либо, безопасность, трактуется как положение, при котором не угрожает опасность кому-нибудь. Поэтому, безопасность является одним из важнейших условий для нормального развития государства и общества, спокойной жизни людей, функционирования хозяйственной инфраструктуры, крепкого международного сотрудничества, благосостояния трудящихся и т.п.

До недавнего времени безопасность являлась монопольной сферой высшего политического руководства, в значительной степени закрытой для широкой общественности. Это обусловило низкий уровень разработки самого понятия «безопасность», которое в течение длительного времени касалось в основном военных аспектов. Но времена меняются, меняется и само понятие безопасности.

В последнее время широкое распространение получило следующее определение безопасности; «защищенность личности, общества, государства от опасностей и угроз». Такое определение сужает смысл безопасности термином «защищенность», т.е. фактически отрывает действие защиты от нападения. Защищать – значит оборонять, загораживать, закрывать кого-либо или что-либо. При этом принижаются и теряют важнейшие свойства и функции безопасности – превентивные действия обеспечения безопасности: снижение, ослабление, устранение и предупреждение опасностей и угроз, не говоря уже о реальном противодействии опасностям и угрозам. Анализ многих определений, каждое из которых со своих позиций раскрывает природу этого явления, позволяет выделить в них наиболее существенные, базовые элементы.

Во-первых, большая часть авторов под безопасностью понимают состояние потенциальной жертвы, объекта опасности.

Во-вторых, безопасность весьма часто рассматривается как способность объекта, явления, процесса сохранить свою сущность и основную характеристику в условиях целенаправленного, разрушающего воздействия извне или в самом объекте, процессе, явлении.

В-третьих, безопасность – категория системная, она – свойство системы, построенной на принципах устойчивости, саморегуляции, целостности. Безопасность призвана защитить каждое из этих свойств системы, так как разрушительное воздействие на любое из этих свойств приведет к гибели системы в целом.

В-четвертых, безопасность рассматривается как решающее условие жизнедеятельности человека, общества, государства, что позволяет им сохранять и умножать их материальные и духовные ценности.

В-пятых, безопасность в абсолютном своем выражении – отсутствие опасностей и угроз материальной и духовной сферы.

И, наконец, в-шестых, несущим элементом всех понятий выступает угроза как реальный признак опасности. Из анализа всех подходов и раскрытия содержания безопасности явствует, что угроза и борьба с ней является сущностью безопасности.

Безопасность в исходном и в самом общем смысле слова – это «состояние, при котором не угрожает опасность, есть защита от опасностей». Но для людей быть в безопасности вовсе не значит жить без опасностей. Последние существуют всегда или почти всегда и в определенных пределах могут даже иметь положительное значение, становятся одной из причин необходимой активности человека. Опасности, стрессы, проблемы, трудности, препятствия, барьеры и т.п. не только неизбежны в жизни людей, но и полезны до некоторой степени, поскольку они играют также и мобилизующую роль в деятельности, в общении, в поведении.

Следовательно, безопасность – это скорее не отсутствие опасности, а защита от нее.

• 
  пара алушыға және пара берушіге пара алу мен беру туралы олардың арасындағы келісімге қол жеткізуі;
  
• 
  пара алушыға және пара берушіге пара алу мен беруді іске асыруға жәрдемдесуі. Парақорлыққа делдал болу осы екі нысанның белгілерімен не болмаса біреуінің болуымен де сипатталады.
  

Парақорлыққа делдал болудың екінші нысаны бойынша – пара алушыға және пара берушіге пара алу мен берудің іске асыруға жәрдемдескен сәтінен, яғни параны алғаннан бастап қылмыс аяқталған болып ескеріленеді. Парақорлыққа делдал болуда, параны алуға немесе беруге қатысушыдан айырмашылығын білуіміз қажет.

«Делдал» яғни сөздің мазмұны бойынша пара беруші немесе алушымен тікелей қарым – қатынасқа түсіп өзара келісімге келтіруші ретінде көрінеді. Қатысушы, пара беруші немесе пара алушының жағынан шығатын адам. Парақорлыққа делдал болудың субъективтік жағы тікелей қасақаналық: яғни кінәлі адам пара алушыға және пара берушіге пара алу мен беру туралы олардың арасындағы келісімге қол жеткізуді немесе іске асыруға жәрдемдесуді ұғынады және соны жасауды тілейді. Қылмыстың субъектісі болып – қандай да болмасын он алты жасқа толған адам танылады. Аталған баптың екінші бөлігі – парақорлыққа делдал болудың дәрежеленген түрін қамтиды. Әлденеше рет немесе ұйымдасқан топ немесе адам өзінің қызмет жағдайын пайдалана отырып жасаған әрекеттері. Әлденеше рет немесе ұйымдасқан топтың түсінігі туралы Қылмыстық Кодекстің 11, 31 және 311, 312 – баптарын талдауын қараңыз. Парақорлыққа делдал болуда адам өзінің қызмет жағдайын пайдалана отырып жасауы, субъектісінің парақорлыққа делдал болудағы өзінің қызметтегі құзыреті мен өкілеттігімен жасалды деп танылады. Парақорлыққа делдал болуда, адамның өзінің қызмет бабымен ұйымдағы не басқа орындардағы басқару қызметтерімен байланыссыз болуы, қызмет жағдайына пайдалана отырып жасалды деп танылмайды. Тәжірибеде жасалған парақолыққа делдал болудың белгілерін кездестіруімізге болады. Егер адам пара бнрушіден ақша немесе басқа құнды заттарды лауазымды адамға пара ретінде беру үшін алып, бірақ ар-парып беру оның ойында болмай өзі пайдаланса оның әрекеті алаяқтық ретінде саралануы тиіс деп белгіленген. Жалпы алаяқтық өзінің әлеуметтік мәні бойынша жасалған парақорлыққа делдал болудан елеулі айырмашылықтарға ие. Жалған парақорлыққа делдал болу кезінде субъекті мүлікке алаяқтық ретінде ие бола алмайды, керісінше, басқа адамды пара беруге тартады немесе пара беруге көмектеседі. Осыған байланысты жалған парақолыққа делдал болушы пара берудегі айдап салушы немесе көмектесуші ретінде сарануы қажет. Жалған парақорлыққа делдал болушыға параның затын адамның әрекетін пара беруге оқталғандық деп айтамыз.

Пара берудің объектісі немесе оның қылмыс заты, Қылмыстық кодекстің 311-бапта көзделген қылмыс құрамымен (пара алумен) толық түрде ұқсас болып келеді. Қылмыстық кодекстің 312-бабы 1-ескертуінде белгіленгендей, мемлекеттік қызметтер атқаруға уәкілетті адамға не оған теңестірілген адамға оның бұрын жасаған іс-әрекеті (әркектсіздігі) үшін екі айлық есептік көрсеткіштен аспайтын сомада немесе құны сондай алғаш рет сыйлық беру, егер лауазымды адам жасаған іс-әрекет (әрекетсіздік) алдын ала уағдаластықпен байланысты болмаса, қылмыстық жауаптылыққа әкеп соқтырмайды.

Қылмыстық объективтік жағы болып – мемлекттік қызметтер атқаруға уәкілетті адамға не оған теңестірілген адамға тікелей немесе делдал арқылы пара беруі танылады. Аталған қылмыс құрамы – формальды. Пара беру, лауазымды адамның параны толық немесе жарым-жартылай алғанына қарамастан немесе сол пара берушіге қажетті жағдайларды толық түрде орындауына байланысты болмаса да, яғни сол параны берген сәттен қылмыс аяқталған болып табылады. Егер мемлекеттік қызметтер атқаруға уәкілетті аламның не оған теңестірілген адамның пара берушімен пара туралы келісімі жоқ болса немесе параны қабыл алмаса, мұндай жағдайда пара беруге оқталу, не параға немесе сатып алуға арандату болып табылады. Параны беруде қылмыстың субъективтік жағы болып тікелей қасақаналық табылады. Субъект пара алушының тапсырмасымен әрекет ете отырып, тікелей пара беруді ұйымдастырып лауазымды немесе адамға пара бергендігі туралы білуі немесе тілеуі қажет.

Парақорлық, яғни пара алу, пара беру және парақорлыққа делдал болу – қоғамға қауіп төндіретін құбылыс баолы табылады. Аталған қылмыстар мемлекттік қызмет мүдделері мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қызмет мүдделеріне елеулі нұсқан кетіреді. Аталған үш қылмыс бір-бірімен тығыз байланысты. Параның заты болып заңмен белгіленгендей ақша, сондай-ақ бағалы қағаздар, мүлікті иемденуге құқық беретін заттар, сондай-ақ пайдақорлық сипаттағы өзге де жеңілдіктер болып саналады.

Объективтік жағынан Қылмыстық кодекстің 235-бабында көрсетілген қылмыс құрамы төмендегіше түрде сипатталады:

а) ұйымдасқан қылмыстық топты құру, сондай-ақ оны басқару (235-баптың 1-тармағы);

б) қылмыстық қоғамдастықты (қылмыстық ұйымды) ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасау үшін құру;

в) қылмыстық қоғамдастықты (ұйымды) немесе оған кіретін құрылымдық бөлімшелерді басқару;

г) қылмыстық топтардың ұйымдастырушыларының, басшыларының немесе өзге де өкілдерінің бірлестіктерін құру (235-баптың 2-тармағы);

д) қылмыстық қоғамдастық не ұйымдасқан қылмыстық топтардың ұйымдастырушыларының, басшыларының немесе өзге өкілдерінің бірлестігіне қатысуы (235-баптың 3-тармағы);

е) жоғарыда көрсетілген әрекеттерді адамның өз қызмет бабын пайдалана отырып жасауы (235-баптың 4-тармағы);

Ұйымдасқан қылмыстық топты құру, сондай-ақ оны басқаруға – бір немесе бірнеше қылмыс жасау үшін күнібұрын екіден кем емес адамдардың біріккен тұрақты тобын құру, құрылған топқа басшылық істеу әрекеттері жатады. Осы әрекеттерді істеген адам Қылмыстық кодекстің 235-баптың 1-тармағы бойынша жауапқа тартылады.

Қылмыстық қоғамдастықты (ұйымды) құруға осы қоғамдастыққа қатысушыларды тарту, оларға кіретін құрылымдық бөлімшелерді құру, қылмыстық топтардың ұйымдастырушыларын, басшыларын, өзге де өкілдерін белгілеу, олардың міндеттерін анықтау, ұйымдастырушылық нысандағы жоспарлар жасау болып табылады. Қылмыстық қоғамдастық ауыр немесе аса ауыр қылмыстар жасау үшін немесе осындай қылмыстарды жүзеге асыру үшін жоспарлар мен шарттар әзірлеу мақсатында құрылады. Осындай мақсатты жүзеге асыру- қылмыстық қоғамдастықты немесе оған кіретін бөлімшелерді басқарушыға да тән болып табылады. Осыған орай онша ауыр емес, ауырлығы орта қылмыстарды істеу үшін қылмыстық қоғамдастықты (ұйымды) құру және басқару көрсетілген қылмыс құрамына (235-баптың 2-тармағы); жатпайы, мұндай әрекеттер ҚК-тің 235-бабының 1-тармақшасымен қамтылады.

Қылмыстық қоғамдастық банда құрамына ұқсас, бірақ одан оқшау, өзіндік өзгешеліктері де бар.

Қылмыстық қоғамдастық көп жағдайларда заң тыйым салған басқадай әрекеттер: наркотикалық нәрселерді өндіру, тасымалдау, тарату, жалған ақша жасау, жасырын түрде алкоголь ішімдіктерін, дәрі-дармек, улар, қару-жарақтар, жаппай зақымдау заттарын дайындау, жезөкшелікпен айналысуға арналған притондар ұйымдастыру немесе ұстау және жеңгетайлық сияқты іс-әрекеттерді істеумен байланысты болады. Ал банда болса азаматтарға немесе ұйымдарға шабуыл жасау мақсатында құрылады. Қылмыстық қоғамдастықтың міндеті әр-уақытта шабуыл жасаумен байланысты емес. Банда мүшелері сияқты қылмыстық қоғамдастыққа кіретіндер де қаруланған болуы мүмкін. Бірақ қылмыстық қауымдастықтағы қару шабуыл жасау үшін емес, олардың өзін, оған кіретін бөлімшелерді басқа қылмыстық топтан, ұйымнан қауымдастықтан қорғау үшін ғана қажет болады. Егер қылмыстық қауымдастық бандитизм құрамындағы қылмысты әрекеттерді істесе, онда іс-әрекетте Қылмыстық кодекстің екі бірдей бабында (235,237-баптар) көрсетілген қылмыстардың жиынтығы бар.

Қылмыстық қоғамдастықты басқаруға оны немесе оған кіретін бөлімшелерді тікелей басқарып, жұмысын ұйымдастыру, олардың құжаттарын дайындау, қоғамдастыққа кіретін адамдардың, олардың бірлестіктерінің міндеттерін, рөлдерін айқындау, оларға міндет жүктеу әрекеттері жатады.

Қылмыстық қоғамдастыққа қатысуға, осы қоғамдастықтың міндеттерін тікелей жүзеге асыру үшін қылмыстық әрекеттердің тікелей орындаушысы болу немесе қылмысты жүзеге асыру үшін көмекші міндеттерді атқару немесе қылмыстық қоғамдастықты қажетті құжаттармен, басқа материалдармен жабдықтау әрекеттерін жүзеге асырушылықтар жатады.

Субъективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен жасалады: кінәлі ұйымдасқан қылмыстық топ, қауымдастық (ұйымды) құрудың, оны басқарудың немесе оған қатысудың қоғамға қауіпті, заңға қайшы екенін сезеді, біледі, бірақ соған қарамастан оны құруды, оған басшылық етуді немесе оның қызметіне қатысуды тілейді.

Қылмыстық кодекстің 235-бабының 1,2,3-тармақтарында көрсетілген қылмыстардың субъектісі болып 16-ға толған, есі дұрыс кез келген адам, ал осы баптың 4-тармағында көрсетілген қылмыстың субъектісі болып-арнаулы субъект (қылмысты әрекеттерді істеуге өз лауазымдық жағдайын пайдаланған лауазым иелері немесе өкімет өкілдері) танылады.

Вместе с тем, хотелось бы отметить, что в этом направлении предпринимаются различные решения жилищных проблем, включая Государственные программы развития жилищного строительства в Республике Казахстан на 2005-2007 г.г. и 2008-2010 г.г., выдача на безвозмездной основе земельных участков под индивидуальное жилищное строительство, также развитие жилищного строительства с долевым участием.

С переходом к рыночной экономике основная ставка сделана на то, чтобы потребности в жилье удовлетворялись не за счет общественных фондов потребления, а за счет жилья, которое находилось бы в частной собственности граждан. На данный момент, созданный жилищный фонд Республики Казахстан по формам собственности, согласно действующему законодательству, состоит на 97,0 % из частного жилищного фонда и на 3,0 % из государственного жилищного фонда. Но как показывает практика, к созданию рынка жилья общество оказалось неподготовленным. Строительство жилья хоть и идет большими темпами, но объемы ввода жилья в эксплуатацию не поспевают, стоимость жилья многократно возросла и не доступна для большинства населения страны (особенно в таких крупных городах как Астана, Алматы). В этой области, как и во многих других, наблюдается имущественное и социальное расслоение общества. Таким образом, на нынешнем этапе решения жилищной проблемы наметились как положительные, так и отрицательные тенденции. Положительные усматриваются в том, что расширены возможности граждан, по распоряжению полученным (приватизированным или купленным) жильем. В частности, граждане имеют право отчуждать, передавать наследникам, сдавать в аренду и т. д. Отрицательные – состоят в том, что перспективы получения жилья для подавляющего большинства очередников, да и населения государства, становится все более призрачной, а кредиты явно не покрывают затраты на приобретение жилья в собственность и вопрос об их возврате усугубляется растущей инфляцией. Множится число преступлений, совершаемых на почве квартирного бизнеса. Тем не менее следует отметить, что в нынешних непростых условиях государство старается оказать поддержку в обеспечение граждан жильем, которая для миллионов людей становится неразрешимой проблемой.

По Закону «О жилищных отношениях» от 16 апреля 1997 г. жилища из государственного жилищного фонда предоставляются нуждающимся в жилье гражданам РК и относящимся к малоимущим социально защищаемым слоям населения, а также нуждающимся в жилье государственным служащим, работникам бюджетных организаций, военнослужащим и лицам, занимающим государственные выборные должности (ст. 67). Анализ данной статьи, позволяет сделать вывод, что некоторые из перечисленных категорий нуждающихся лиц практически никогда не получат жилище из государственного жилищного фонда, а именно, такая категория социально защищаемых слоев населения как дети-сироты, не достигшие двадцати лет, потерявшие родителей до совершеннолетия (п.6 ст. 68). Право на жилье возникает только по выходу из детских домов (в 17-18 лет), а очередь, как правило, длится несколько лет, а то и десятков лет. По достижении 20-летнего возраста дети-сироты это право утрачивают, а за отведенный срок просто не успевают ничего получить.

Одним из оснований возникновения права частной собственности на жиле является покупка квартиры по договору жилищного строительства с долевым участием. В Казахстане выросло количество покупателей недвижимости по договорам долевого участия. Однако, как показывает практика, в данном секторе все чаще возникают проблемы, в связи, с чем 7 июля 2007 года был принят Закон РК «О долевом участии в жилищном строительстве», где прописаны типовые условия договора между дольщиками и застройщиками.

Несмотря на это в настоящее время проблемы, связанные с долевым участием в жилищном строительстве, необычайно обострились. Действующее законодательство не позволяет в полной мере защитить права граждан. Для решения всех накопившихся проблем в этой сфере общественных отношений необходимо принятие новых нормативных актов и правка уже существующих, утверждают специалисты. Далее будут приведены предложения разработанные юристами ДП «Адилет» о внесении изменений в Закон РК «О долевом участии…». Среди них: обязательство застройщика страховать свою гражданско-правовую ответственность по отношению к средствам дольщиков; исключение из закона подпункта ст. 6, дающего право строительной компании заключать договоры подряда, поскольку это создает, условия для невыполнения застройщиком своих обязательств перед дольщиками заключая с подрядчиками (третьими для дольщиков лицами) договоров и/или их перепоручение, и тем самым застройщик свои обязательства перед дольщиком перекладывает (перепоручает) третьим (для дольщиков) лицам. Также юристы предлагают дополнить или исключить ст. 19 Закона о том, что его действие распространяется только на дольщиков, заключивших договор после его принятия, или распространить его действие на всех, и ряд других дополнений.

Закон РК о долевом строительстве стал попыткой решить многочисленные проблемы на соответствующем рынке. По данным Ассоциации застройщиков Казахстана, например, в Астане 41 % дольщиков рискует собственными вложенными средствами. Множество строек приостановлено, объекты сдают с опозданием не только в Астане, но и на местах. Сможет данный Закон (с включением соответствующих изменений и дополнений) снять все вопросы на этом рынке или нет – покажет время.

Государство посредством органов государственной власти регулирует определенные сферы общественных процессов и отношений, устанавливая правила и порядок поведения и деятельности субъектов этих отношений. Иными словами государство принимает нормативные правовые акты основными, из которых являются Законы. Процедура создания законов (законотворчество) осуществляется через высшие органы государственной власти, при этом главная роль среди них отводится Парламенту как высшему органу представительной власти.

Итак, законотворчество – это сложный и трудоемкий процесс, в ходе которого разрабатывается Закон. Главное звено в законотворчестве – принятие законодательным органом проекта Закона. Актуальность темы обусловлено тем, что в Казахстане, как и в любом государстве, необходимы Законы, которые реально работали бы на практике.

Поскольку в данной статье невозможно рассмотреть в полной мере многообразие законотворчества, мы попытаемся рассмотреть наиболее важные стадии разработки проекта Закона.

Закон считается принятым и вступившим в силу, если он внесен, рассмотрен Правительством, принят двумя палатами Парламента, подписан и обнародован главой государства в соответствии с установленным Конституцией порядком. Нарушение конституционного порядка прохождения законопроекта хотя бы на одной из этих стадий лишает принятый акт законной силы. Поэтому Конституция Республики Казахстан и Регламенты Палат Парламента детально регламентируют законодательный процесс.

Началом указанного процесса является этап подготовки проекта закона. Данный этап является наиболее сложным. Поскольку будущий проект Закона призван регулировать социальные отношения, которые возникают с появлением новых либо существенных изменений старых общественных отношений, в связи с меняющейся жизнедеятельностью в стране.

Подготовительная деятельность законопроекта осуществляется министерствами и ведомствами. Координатором законопроектных работ является Министерство юстиции Республики Казахстан.

Итак, следует отметить, что процесс подготовки проекта законодательного акта, состоит из нескольких стадий, это:

- создание концепции будущего закона;

- анализ существующих норм, регулирующих данные отношения и изучение соответствующего мирового опыта, при этом учитывается сложившейся в Казахстане национальный менталитет и особенности;

- непосредственная работа над текстом проекта;

- экспертиза готового законопроекта.

Отдельные проекты проходят особые, дополнительные стадии подготовки, что обусловлено их исключительной важностью и значимостью для регулирования общественных отношений. Нередко используется всенародное обсуждение.

Подготовка проекта заканчивается решением органа, его готовившего, о направлении законопроекта на рассмотрение законотворческого органа.

Утверждение законопроекта является центральной стадией законотворческого процесса.

Официальное прохождение закона состоит из следующих стадий:

- внесение проекта на обсуждение законотворческого органа;

- непосредственное обсуждение проекта;

- принятие закона;

- опубликование.

Опубликование законов – главная предпосылка их вступления в силу и юридическое основание презумпции знания законов.

В заключение необходимо отметить, что Законы регулируют наиболее важные общественные отношения, поэтому они должны быть качественными, эффективно работать на практике и при этом соответствовать основополагающим международным нормам. Этого можно достичь путем, правильно построенной законотворческой работы, что очевидно доказывает важность института законотворчества как для общества, так и для государства.