Аллоҳ суйган бандалар
жүктеу/скачать 1.18 Mb. Pdf көрінісі
|
| ЁЛҒОН ГУВОҲЛИК БЕРМАСЛИК
“ Улар (Раҳмоннинг суюкли бандалари) ёлғон гувоҳлик бермайдилар” (Фурқон, 72). Имом Қуртубий раҳимаҳуллоҳ ушбу оят тафсирида бун- дай деган: “Ёлғон ва ботил бор жойга келмайдилар ва унга томошабин бўлмайдилар. Оятдаги (“ёлғон” деб таржима қи- линган) “зур” калимасидан мурод ҳар қандай ботил сўз ва хатти-ҳаракатлардир” 234 . Ибн Касир раҳимаҳуллоҳ айтади: “Ушбу оятдаги “ёлғон гувоҳлик бериш”дан бировга қасддан ёлғон гувоҳлик бериш назарда тутилган” 235 . Ёлғон гувоҳлик беришни Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам гуноҳи кабиралардан санаганлар. Анас разияллоҳу анҳу айтади: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан гуноҳи кабиралар ҳақида сўрашди. Шунда ул зот саллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аллоҳга ширк келтириш, ота-онага оқ бўлиш, одам ўлдириш ва ёлғон гувоҳ- лик бериш», деб жавоб қилдилар” 236 . Ёлғон гувоҳлик беришни ҳатто энг катта гуноҳ деб ҳи- соблаганлар. 234 Қуртубий тафсири, 13/79. 235 Ибн Касир тафсири, 3/329. 236 Бухорий (“Фатҳ ал-Борий”, 5/261), Муслим (Нававий шарҳи, 2/82) ривояти. Аллоҳ суйган бандалар 164 Абу Бакра разияллоҳу анҳу ривоят қилишича, Расу- луллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Гуноҳларнинг энг катталари ҳақида сизларга хабар берайми?” деб уч марта сўрадилар. Саҳобалар: “Айтинг, эй Расулуллоҳ”, дейишди. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳга ширк кел- тириш, ота-онага оқ бўлиш”, дедилар-да, ёнбошлаган ҳол- да эдилар, ўтириб олиб: “Огоҳ бўлинг, ёлғон гувоҳлик бериш! Огоҳ бўлинг, ёлғон гувоҳлик бериш”, деб такрорлайвердилар. Ҳатто биз: “Қанийди тўхтасалар”, деб қолдик 237 . Бу ишнинг гуноҳи ва жамиятга келтирадиган зарари бе- ниҳоят каттадир. Чунки у жамиятдаги мезонларнинг бузи- лишига мазлум қолиб, золимга ёрдамчи бўлишга олиб бо- ради. Шу боис Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам ёлғон гувоҳлик беришга жиддий эътибор қаратдилар, ҳо- латларини ўзгартириб, ёнбошлаган жойларида ўтириб ол- дилар ва тингловчилар қалбига мустаҳкам ўрнашиб олсин деб такрор ва такрор қайтардилар. Ибн Ҳажар раҳимаҳуллоҳ ҳадис шарҳида “Ёнбошлаган ҳолда эдилар, ўтириб олдилар”, деган иборани қуйидагича изоҳлайди: “Ҳолатларини ўзгартириб, ўтириб олишлари Расулул- лоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам бу гуноҳга алоҳида эъти- бор қаратганларини, шунингдек, бу гуноҳнинг ҳаром ва ўта жирканч эканини англатади. Бунчалик катта эътибор берганларининг сабаби — ёлғон сўзлаш ёки ёлғон гувоҳлик бериш одамлар орасида осон ва кенг тарқалган бўлиб, кўпчилик бунга енгил қарайди, унча писанд қилмайди. Ширкдан мусулмон кишининг қалби жирканади, ота- онага оқ бўлишни инсон табиати қабул қилмайди. Аммо ёлғон сўзлаш ёки ёлғон гувоҳлик беришга келсак, адоват, 237 Бухорий (“Фатҳ ал-Борий”, 5/261), Муслим (Нававий шарҳи, 2/81) ривояти. Ўнинчи сифат | Ёлғон гувоҳлик бермаслик 165 ҳасад ва шу каби унга ундовчи омиллар кўп. Бинобарин, бу иллатга жиддий эътибор беришга эҳтиёж бор. Ёлғон гувоҳлик беришга бу қадар алоҳида эътибор қара- тилиши унинг гуноҳи ширкдан ҳам оғир бўлгани учун эмас, балки ширкдан фарқли ўлароқ, унинг зиёни ёлғон гувоҳлик берувчининг ёлғиз ўзига чекланмай, бошқаларга ҳам таъ- сир кўрсатиши сабабидандир. Ширкнинг зарари эса кўпин- ча шахснинг ўзигагина чекланади” 238 . Абдуллоҳ ибн Масъуд разияллоҳу анҳу: “Ёлғон гувоҳлик бериш Аллоҳга ширк келтириш билан тенглаштирилган”, деди уч бор ва ушбу оятни ўқиди: “ жүктеу/скачать 1.18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|