Тұқым қуалау ақпараты-ДНҚ-да тізбектесе орналасқан нуклеотидтер ретімен жазылған.Ген-тұқымның бірлігі ретінде бір полипептидтік тізбек синтезделетін ,бақыланатын ДНҚ учаскесі.
Тұқым қуалау ақпаратының берілу типтері.
1. Жалпы берілу: кез-келген жасушаларда беріледі.
2.Арнайы берілу:кейбір ерекше жағдайдағы арнайы жасушада жұреді.
Тұқым қуалау ақпаратының жалпы берілу типі:
1)ДНҚ-ДНҚ (репликация)
2)ДНҚ-а-РНҚ( транскрипция)
3)а-РНҚ-ақуыз-(трансляция)
Тұқым қуалау ақпаратының арнайы берілу типі:
1)РНҚ-РНҚ (РНҚ репликациясы)
2)РНҚ-ДНҚ (кері тарнскрипция)
3)ДНҚ-белок (ДНҚ трансляциясы)
Тұқым қуалау ақпаратының жүзеге асырылу кезеңдері:
1)Репликация.
2)Транскрипция
3)Трансляция
Транскрипция үрдісінің кезеңдерінің сызбасын сызу және транскрипцияға қатысатын ферменттерді сипаттау.
Генетикалық ақпараттың ДНҚ-дан а-РНҚ-ға көшіріліп жазылу процесін транскрипция д.ат.
Транскрипция процесі ядрода арнайы фермент РНҚ-полимеразаның көмегімен ДНҚ және синтезделетін а-РНҚ нуклеотидтердің комплементарлы жұптасуы жолымен іске асырылады.А-РНҚ-ның тізбегінің синтезделуі 51→31бағытында жүреді,яғни жаңа нуклеотидтер синтезделетін а-РНҚ тізбегінің тек 31-ОН ұшына жалғанады.Транскрипция тұтас бір хромосоманың бойында емес,тек ДНҚ-ның бір тізбегінің жеке учаскелерінде жүреді.ДНҚ молекуласының екі тізбегі бір-бірінен қызметтері бойынша ажыратылады.Тізбектердің біреуі мағыналы немесе кодтаушы ,екіншісі матрицалық тізбек деп аталады.
Прокариоттардағы транскрипция.
Прокариоттарда транскрипция 3 кезеңнен тұрады:1.Инициация. 2.Элонгация. 3.Терминация.
Транскрипция процесі 51 →31 бағытында жүреді.
Матрицалық ДНҚ-ның транскрипция жүретін учаскесі кодтаушы учаске д.ат.
Промоторда орналасқан арнайы нуклеотидтер жүйесі старттық нүкте болып табылады,оны -35жүйелік д.ат.9 нуклеотидтен тұратын консенсустық жүйе д.ат.
Прокориоттар промоторы 20-200 нуклеотидтен тұрады,оның құрамында 7 нуклеотидтен құралған арнайы жүйе ТАТАААТ бар,оны Прибнов-боксы д.ат.
Достарыңызбен бөлісу: |
