Аристотель б.з.д .384-322 ж.ж. Саяси ілімі “Саясат”, “Афиналық полития”, “Этика”
“Риторика” деген еңбектерінде жинақталған. Ол саясақа кең мағына бере отырып,
мемлеект- табиғи дамудың өнімі және пайда болуы жағынан отбасы мен қауымдастыққа ұқсас деп санаған. Бірақ мемлекет қарым-қатынастың жоғарғы формасы. Мемлеектке адамдар белгілі бір игілікке жету үшін бірігеді. Ол да
мемлекетті “дұрыс” және “бұрыс” формаларға бөлді. Дұрыс түріне монархияны, аристократия мен политияны жатқызады.
Ал тирания, олигархия мен демократия мемлекеттің бұрыс түрі деп санады. Мемлекеттің дұрыс түрінде әкімдер, халық, ел пайдасын ойлайды,билік қоғамға
қызмет етеді.Ал бұрыс түрінде олар өздерінің бас пайдаларын ойлайтын көрінеді.
Ұлы ойшыл саяси басқаруда адам емес заң басқарғанын дұрыс көрді. Себебі, әкім
қаншалықты жақсы болғанымен сезімге, ашу -ызаға берілмей қоймайды,ал заң
болса байсалдылығын, парасаттылығын жоймайды. Сонымен ежелгі грек ойшылдары мемлекеттік құрылыстың әртүрлі формаларын мемлеект ісіне азаматтардың
қатысуын талдап ғана қойған жоқ.Сонымен бірге, олардың идеялары саяси ілімнің
әрі қарай дамуына жағдай жасады.
Орта ғасыр мен Қайта өрлеу дәуіріндегі саси ойлар.
Саяси ілімдер тарихында орта ғасырлар ойшылдарының еңбектері мен
идеяларының маңызы зор. Олар феодалдық қоғамдық-экономикалық құрылыспен
тығыз байланысты.Әрі олардың саяси тұжырымдары діни сипатта болды.
Солардың бірі, Аврелий Августин (354-430 ж.ж. )Христиан философиясының
негізгі қағидаларын дәріптеп уағыздаған.Ол “Құдай қала” туралы атты еңбегінде саяси ой-пікірлерін білдірді.А.Августин барлық әлеуметтік,мемлекеттік,құқықтық
ұйымдармен заңдар адам күнәсінің нәтижесі деп санады.Себебі оның ойынша адамдарға баста екі жолмен өмір сүруге мүмкіндік берілген. Бірі құдай жолымен
екіншісі адам жолымен. Біріншіні қалағандар құдаймен мәңгілік патшалық құрып
бақытты өмір сүрсе, екіншілер жын-шайтандармен бірігіп азапқа түседі.
Достарыңызбен бөлісу: |