Арман -пв баспасы
жүктеу/скачать 3.91 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Баяндау,суреттеу,диалог,монолог
- Су рет теу
|
ӘДЕБИЕТТЕОРИЯСЫ Әңгіме Ә гі ме – оқи ға ны ба ян дап ай ту ға не гіз дел ген, қа ра сөз бен жазыл ған ша ғын көр кем шы ғар ма. Әң гі ме де әдет те бас-аяғы жина қы, тиянақ ты аса ма ңыз ды деген қыс қа оқи ға су рет те ле ді. Әң гі ме кей іп кер ле рі көп бол майды. Сюжет же лі сі бір ар на лы ши рақ ке ліп, та қы ры бы мен идеясы ай қын бо ла ды. Ол аз су рет ар қы лы көп жай ды аң ғар та ды, жа зу шы дан көр кем дік ше бер лік ті талап ете ді. Мұн да бір ай тыл ған жай лар ға қай та оралу ға, ба ян дау ға, ұзақ су рет теу ге орын жоқ. Он да адам, оның өмі рі мен тағ ды ры т.б. жайттар нақты бе рі ле ді. Қа зақ әде бие тін де ба ла лар ға ар нап тұң ғыш әң гі ме лер жаз ған – Ыбы рай Ал тын са рин. Баяндау,суреттеу,диалог,монолог Жа зу шы өз ту ын дысы на не гіз бол ған оқи ға ны, жағ дай ды жай ға на ха бар лай сал май, көр кем түр де әсер лі жет кі зу үшін әртүр лі әде би әдіс тер ді пай да ла на ды. Олар дың қа та ры на ба ян дау, су рет теу, диалог, монолог си яқ ты әдіс тер де жа та ды. Ба ян дау де ге ні міз – көр кем шы ғар ма ның оқи ға сын же лілі түр де әде би тіл мен көр кем де гіш құ рал дар ар қы лы әң гі ме леп жет кі зу. Ба ян дау ав тор дың аты нан не ме се шы ғар ма ның не гіз гі кей іп ке рі нің аты нан да ба ян да ла бе ре ді. Су рет теу – шы ғар ма оқи ға сын ба ян дау ба ры сын да оқи ға болған жер мен, кей іп кер лер мен, оған қа тыс ты нәр се лер мен таныс ты ру ба ры сын да қол да ны- ла тын көр кем әде би әдіс тің бір түрі. Сурет теу дің пейзаж, портрет, мі нез де ме деп атала тын түр ле рі бар. Диалог – әде би шы ғар ма лар да екі кей іп кер дің не ме се бір не ше адам ның сөй лесуі, яғ ни олар ды сөй лету тә сі лі. Кө бі не се сахна лық қой ылым ға ар нал ған пьеса лар, дра ма лық шы ғар ма лар диалогтен тұ ра ды. Монолог – сөз өне рін де кей іп кер дің іш кі жай-күй ін, толға ныс-те бі ре ні сін бей не леу мақ са тын да қол да ны ла тын тә сіл, сөйлеу ші өз ой ын бір не ме се бір- не ше адам ға ар нап ай та тын ау ыз ша сөй леу әре ке ті. Монологтің ерек ше лі гі – бір адам ның ойының, сө зінің кө рі ніс та буында. Сахна лық монологте кей іп кер өзі мен-өзі сыр лас қан дай бо лып, тың дау шы кө рер мен нен жауап күт пей ді. Монологте кей іп кер дің ой-тұжы рым да ры айтылып, оның жай-күйі ай қын аң ға ры ла ды. Мәтін де монолог диалогпен ара ла сып та ке ле бе ре ді. Монолог жазбаша түр де де кез де се ді. Екі жағ дай да да (ау ыз ша жә не жазбаша) не гіз гі ерек ше лі гі – бір адам ның сөй леуі не ме се бір адам ның ойы. Монолог – әде би шы ғар ма лар да, әсі ре се, дра малық ту ын ды лар да кей іп кер дің іш кі кө ңіл күй ін біл ді ре тін тол ғау сө зі, кей іп кер ді сөй лету тә сі лі. жүктеу/скачать 3.91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|