Арман -пв баспасы

63
Оның «Ғы лым ды кі сі нің бі лі мі де күш ті, 
бі ле гі де күш ті», «Ғы лым бі лім ге қо на ды, 
ғы лым сыз бі лім тым құр ғақ», «... адам ба ла сы 
ұш қыр ой, көп ақыл, өт кір се зім қай ра ты ның 
ар қа сын да күн кө ре ді», «Ғы лым, бі лім, өнер тап-
қан адам өз ге ден үс тем, дү ниежү зі нің қо жа сы 
бо ла ды», «Ғы лым сыз бі лім сы ңаржақ: ғы лым 
бі лім ді ұл ғай та ды; ғы лым сыз бі лім тым құр ғақ, 
бі лім ді ор ны на жұм сау ке рек. Бі лім ді ор ны на 
жұм сай тын не? Ол – тәр бие. Бі лім нің адам зат игі-
лі гі не жұм са луы, жұм сал мауы тәр бие ге бай ла-
ныс ты. Тәр бие сіз бі лім ді адам сол бі лім нің адам зат тың игі лі гі не де, со ры на да 
оң ды-сол ды жұм сай бе руі мүм кін. Тәр бие лі адам, яғ ни иман ды адам, то лық 
адам он дай ға бар мақ емес, ол бі лі мін өз ор ны на, игі лік ке, адам зат тың гүл де-
нуі не жұм сай ды» де ген афо ри зм ге ай нал ған сөз де рі нің өзі бір тө бе.
Ол әлем дік та ны мал тұл ға лар – Джек Лон дон, Ра бин д ра нат Та гор, Ги де 
Мо пас сан, Алек сандр Дю ма, Кон рад Бер ко вичтің бірқатар шы ғар ма ла ры мен 
қа тар, Н.В.Го голь дің «Ре ви зо рын» («Ба қы лау шы»), С.Чуй ков тың «Тау елін-
де гі оқи ға», М.Горь кий дің «Сұң қар ға өлең» ат ты шы ғар ма ла рын, сон дай-ақ 
та рих, сая сат, заң са ла ла ры нан да бір қа тар ту ын ды лар ды ау дар ған. 
А.Дю ма дан «Та мил ла» («Дә ме лі»), Дж.Лон дон нан «Тең сіз, те ле гей 
ат та ныс», «Күш ті лер дің кү ші», Ги де Мо пас сан нан «Су жү зін де», Р.Та гор дан 
«Бал жан», К.Бер ко вич тен «Өр би ке», «Әке сі мен ба ла сы», «Заң біл мес тің 
за ры», «Мұр да», «Мұр да ның өлі мі» си яқ ты шы ғар ма лар ды ау дар ған. Ре во-
лю ция дәу ірін де кең та ра ған «Ин тер на цио нал» («Ең бек шіл дер ұра ны») мен 
«Жас әс кер» («Мо ло дая гвар дия»), «Жас кө сем дер мар шы» си яқ ты про ле та-
риат гим ні мен жас тар әнін де қа зақ ша ға ау дар ды.
«Өз жай ым нан мағ лұ мат» ат ты ан ке та лық жаз ба сын да: «Ма ған ұнай тын 
жа зу шы лар: Мо пас сан, Моль ер, Вик тор Гю го, Джек Лон дон (кей бір сөз де рі), 
Ра би нд ра нат Та гор, Кон рад Бер ко вич. Орыс тан: Го голь, Пуш кин, Толс той, 
Мак сим Горь кий, Ко ро лен ко, Че хов се кіл ді лер. Биыл оқы ған Сте пан Цвейк те 
қат ты ұна ды», – деп жаз ған. Бұ дан Ж.Ай мау ытұлы ның ғы лым мен бі лім нің 
те ре ңі не бой лай біл ген қа ры мы кең қа лам гер бол ған ды ғын бай қай мыз.
Оның есімі 1988 жы лы ақ тал ды. 1989 жы лы жа зу шы ның 1 том дық, 1996–
1999 жылдары 5 том дық, 2013 жы лы 6 том дық шы ғар ма лар жи на ғы жа рық көр ді.
Жүсіпбек­Ай­мау­ытұлы­шы­ғар­ма­шы­лы­ғын­кім­дер­зерт­те­ді?
Ж.Ай мау ытұлы ту ра лы зерт теу ХХ ға сыр дың ба сын да ғы бас па сөз бет те рі 
мен сол ке зең де гі мұ ра ғат де рек те рі нен бас тау ала ды. Жазушы жайлы бір ша ма 
мәліметтерді М.Әуе зов, Қ.Ке мең ге рұлы, Ғ.Тоғ жа нов, С.Мұ қа нов, С.Сей фул лин, 
С.Сә ду ақа сұ лы т.б. за ман дас-қа лам дас та ры ның ең бек те рін ен жә не «Жас Қа зақ-
стан» мен «Әде би ет эн цик ло пе дия сы нан» кез дес ті ре міз. Бұл бел гі лі бір мөл-
шер де «Жү сіп бек та ну» ғы лы мы ның қа лып та су ке зе ңі нен бел гі бе ре ді.
Тәу ел сіз дік тен кей ін Б.Кен же ба ев «Те ле гей те ңіз», З.Ақы шев «Жү сіп бек-
тің Қарт қо жа сы», Ш.Елеу ке нов «Әсем сөз дің зер ге рі», Қ.Мұ ха мед ха нов «Жү-
сіп бек Ай мау ытов», Т.Қо же кеев «Көк сең гір лер», «Жү сіп бек жә не жас тар», 
Жү сіп бек – көр кем сөз­
дің өрен жүй рік зер ге рі. 
Ол – әрі ақын, әрі жа зу­
шы, жур на лист, пуб ли­
цист, сын шы, ас қан ше­
бер ау дар ма шы жә не пе­
да гог­ағар ту шы.
Қайым­Мұ­ха­мед­ха­нов

жүктеу/скачать 3.91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: