«арнайы педагогика және түзету психологиясы»
Ақыл-ой дамуында артта қалған балаларға психологиялық-педагогикалық сипаттама
жүктеу/скачать 1.6 Mb.
|
| 7.3 Ақыл-ой дамуында артта қалған балаларға психологиялық-педагогикалық сипаттама.
Ақыл-ойдың артта қалуын тек олигофренопедагогика емес, сонымен қатар психологтар, невропатологтар, психиатрлар, генетиктер және эмбриологтар зерттейді. Бүкіл әлемдік санақ бойынша, бұндай аномалиясы бар адамдар саны азаяр емес. Осыған орай, дамуында ауытқуы бар балаларды коррекциялау проблемасының өзектілігі пайда болды. А.С.Выготский, А.Р. Лурия, К.С. Лебединская, В.И. Лубовский, М.С.Певзнер, Г.Е.Сухареваның және басқа ғалымдардың зерттеулері ақыл-ойының дамуы артта қалған деп тек, «ақыл-ойдың аз болуы емес», бұл психиканың сапалық өзгеруі, жеке адамның толық өзгеруін айтқан. Ақыл- ойының дамуы артта қалған балаларда шартты рефлекстің өзгеруі, қозу мен тежелу үрдісінің тепе-теңдігінің болмауы, сигналдық жүйенің өзара әрекеттестігінің бұзылуы байқалады. Баланың психикалық дамуының аномалиясы келесілерді біріктіреді: Танымдық үрдістердің артта қалуы, соның ішінде – қабылдау бөліп көрсетіледі; Ойлаудың жүйесіздігі. Бұнда заттардың ерекше көзге көрінетіндері бөлінеді, заттар арасындағы ортақ байланыс орнатылмайды; Естің бұзылуы; Қабылданған образдарды қайта жаңғырту кезіндегі қиындықтар; Сөйлеу дефектісі (фонетикалық, лексикалық, грамматикалық), дыбыс-әріптік анализ бен синтездің тежелуі, сөйлеуді қабылдау мен түсінудің бұзылуы, сөйлеудің қарым-қатынаста қажеттілігінің төмендеуі; Зейіннің жетіспеушілігі; Эмоционалдық еріктік аймақтың ауытқуы Балалардың бұндай ерекшеліктері тұрақты сипатқа ие, себебі әр түрлі даму кезеңіндегі органикалық бұзылулардың нәтижесі ретінде саналады (генетикалық, босану кезендері т.б). Ақыл-ойдың артта қалуы мен соған ұқсас қалыптарды ажырата білуіміз қажет: Мектептегі үлгермеушілік ақыл-ойдың артта қалуының адекватты еместігі, өйткені мектептегі үлгермеушіліктің көп таралған себебі – балалардың мектепте оқуға дайын еместігі; Отбасында өмір сүру жағдайының болмауы, бұл да үлгермеушіліктің себебі болуы мүмкін; Баланың астеникалық күйі, тез шаршауы, ес пен қабылдаудың нашарлауына әкеледі; Психикалық дамудың тежелуі, бұл да мектептегі алғашқы жылдарда үлгермеушілікке әкелуі мүмкін; Анализатор әрекеттерінің бұзылуы балалардың танымдық әрекетінде қиындық тудырады. Соның арқасында үлгермеушілік пайда болады (көру, есту дефектсі, дальтонизм). Ақыл-ойдың артта қалуын нақты анықтау қиындығы мынада, көз көрмеуі мен құлақ естімеуімен салыстырғанда, ақыл-ойдың артта қалуының абсолютті-объективті критерий жоқ, яғни оны қандай да бір шкаламен өлшей алмайсың. жүктеу/скачать 1.6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|