Асанова с. С., Калманова н. М


Өндіріс шығындары және кезең шығындары



Pdf көрінісі
бет58/125
Дата24.09.2024
өлшемі1.93 Mb.
#503963
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   125
Асанова С , Калманова Н Экономикалық талдау 2021ж

9. Өндіріс шығындары және кезең шығындары. Өндіріс шығында-
рына және шығын кезеніне бөлуі себепші болуі әр бұйым екі цикілдан өтеді 
- өндірістік цикл және өткізу циклы. Бұл сатылардағы шығындардың құра-
мымен экономикалық мазмұны бір бірінен айырмашылығы маңызды. Одан 
басқа бұл шығындардың түрі уақыт бойынша пайда болуы және жеке опе-
рацияларды жүргізгенде үлес салмағының төмендеуінің мүмкіндік бағытта-
ры. 
10. Өнімді, өнімді емес. Өнімді және өнімді емес шығындардың
тәжірибелік айырмашылығы келесі: соңғысі жоспарланбайды, яғни техноло-
гиялық үдерісті дұрыс ұйымдастырғанда олар жойылуы мүмкін. Өнімділік
емес шығындарға тоқтап қалу шығындары, ахаулы өнім және т.б. жатады. 
Өнімділік емес шығындардың тағы бір айырмашылығының белгісі - оның 
көп бөлігі айыпты адамдардан немесе ұйымдардан қайтадан қалпына келуі 
мүмкін.. 
11. Өткен жылдағы, ағымды, күту шығындары. Бұл шығындардың 
жіктелуі баламалы нұсқаларды таңдаудағы шешімді қабылдауда қажет. 
Дайын өнімнің қалдық қоры бойынша және шешім қабылдауда олардан 
өткен шығындар, өткен кезең шығындары деп бөлінеді,- бұл қайтарылмай-
тын, қайтып келмейтын шығындар түгел алынған ресурстардың құны. Бұл 
ресурстар болашақта өзгерілмейді, сондықтан олар шешім қабылдау 
үдерісіне әсер етпейді. 
Өзіндік құнның құрамы және құрылымы бойынша өнімді емес шығын-
дардың төмендеуінің резевтерін анықтау үшін, өндіріс тиімділігінің өсу жол-
дарын іздену үшін шығындарға талдау жүргізіледі. Шығынның «ауру» бап-
тарын анықтау қолданылған ресурстардың көлемі және құрамы, ресурстарды 
пайдалану үшін неғүрлым тереңірек талдауды жүргізудін бағыттарын 
анықтауы, өндірістің қарқындандыру бағыттары және мүмкіншіліктерін 
зерттеуі бойынша басқару шешімдерді қабылдауға мүмкіндік береді,. 
Сонымен қатар негізгі талдамалық тәртіптері келесілер: 
• абсолюттік және салыстырмалы көрсеткіштер бойынша шығын сер-
пінін бағалау; 
• шығындар құрамындағы құрылымдық ілгерілеулерді бағалау; 
• соңғы нәтижелерге керісінше әсер ететін факторларды тауып, олардың 
өзгеру
әсерін анықтау. 
Шығын құрамындағы құрылымдық ілгерілеулер жалпы шығындар сома-
сындағы әр топтың немесе баптардың үлес салмағын салыстыру жолымен 
анықталады.
Жұмсалымның баптары және элементтері бойынша өнімнің құрылымын 
талдау келесі 6.2.2 кесте бойынша жүргізіледі. 
 
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   125




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет