Логикалық желі:
Берілген белгісі бойынша затты (нысанды) анықтай алу.
Салыстыра алу.
Белгілі бір белгісіне қарай заттарды топтарға бөле алу.
Жалпы мен жекенің арасындағы қатынасты тағайындай алу.
Мына сөздердің мәнін түсіну: және, немесе, барлығы, әрқайсысы, кейбіреуі.
Пайымдай алу.
Пайымдамасын негіздей алу.
Алгоритм құра алу.
Алгоритмнің дұрыстығын тексере алу.
Алгоритмдік желі:
Алгоритм, оның қасиеттерінің мәнін түсіну.
Алгоритмді оқи алу.
Алгоритмді нақты орындай алу.
Алгоритмнің негізгі түрлерімен танысу.
Алгоритмді түрлендіре алу.
Тиімді не ұтымды алгоритмді таңдай алу [167].
Алгоритмдерді қолдану болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің университет қабырғасында оқып жатқан кезінде де, болашақ кәсіби әрекетінде де аса маңызды болып табылады. Мысалы, геометриялық фигуралармен байланысты шығармашылық тапсырмамен жұмыс жасау кезінде төмендегідей алгоритмдік нұсқаулықты орындауы қажет:
Партаға парақ қой.
Оның бұрыштарын көрсет.
Сана.
Қайшымен оның бір бұрышын қиып ал.
Оның бұрыштарының қанша болғанын сана.
Әрекетіңді қайтала.
Не байқадың? [167, б. 34].
Бастауыш сыныптың оқу бағдарламасында айқын және айқын емес түрде әр алуан формула түрлері де қарастырылады: жүрілген жолды табу формуласы (S=v•t); тік төртбұрыштың периметрін табу (Р=(а+в)•2); шаршының периметрін табу (Р=4a); тік төртбұрыштың ауданын табу (S=a•b); шаршының ауданын табу (Р=а2); заттың құнын табу (Қ=Б•С, Қ-құны, Б-бағасы, С-саны); өнімділікті табу (v=A:t ), тік бұрышты параллепипедтің көлемін табу (V=a•b•c) [59,б. 89], т.б. Формула белгісіз түрде көрсетілген қажетті шаманы есептеуге байланысты нұсқаулық пен сипаттама емес, бірақ формула негізінде жасалған әрекеттер алгоритмі айқын.
Әр қадамды жүзеге асыра отырып және болашақ бастауыш сынып мұғалімдерімен бірге біз формуладан есептеу әдістеріне ауысудың жеке қадамдарын қалай қайта құруға болатындығы туралы ойлана аламыз. Бұл қадамдар, сондықтан алгоритм келесідей:
- Әріптермен қандай сомалар белгіленгенін анықтаңыз;
- Қалған сомалармен қалаған соманы білдіру;
- Сандық мәндермен қандай амалдар орындалатынын анықтаңыз;
- Мәні белгілі болған жағдайда, сандардың мәндерін іздестіріңіз;
- Формулалардың мәніне сай айнымалылармен қандай амалдар орындалатынын анықтатыңыз;
- Орындалатын амалдардың ретін анықтатыңыз;
- Не есеп айырысулар жасатыңыз [165,б. 92].
Жоғарыда келтірілген математиканың бастауыш курсы қарастыратын алгоритмдік материалдардың барлығын дерлік болашақ маманның әдістемелік-математикалық сауаттылығын дамыту мақсатында қарастыруға болады.
Сонымен, қорыта келе, болашақ маманның әдістемелік-математикалық сауаттылығын дамытудағы алгоритмнің рөлін былайша сипаттауға болады:
- Педагогикалық жағдайларды талдау сауаттылығы (алгоритм қандай жаттығуларда қолданылады, алгоритм түрі, оны анықтау барысы, алгоритмді қолданудағы оқушылардың іс-әрекеттері, ондағы қиындықтар және т.б.).);
- Педагогикалық іс-әрекеттер тәртібін анықтау сауаттылығы (студенттерге ұсынылатын тапсырмалардың мазмұны, олардың орындалу барысы, дағдылар жүйесі, оқушылардың қажетті дағдылары, сауаттылықты қалыптастырудағы оқушылардың іс-қимыл тәртібі және т. б.);
- Олардың іс-әрекетінің алгоритмін дайындау сауаттылығы (қысқа мерзімді перспективада өз іс-әрекеттері, оқушылар тарапынан қажетті тапсырмаларды орындау алгоритмі, жаттығуларды талдау және орындау алгоритмі және т. б.);
- Алгоритмді қолдану сауаттылығы (жоспарды іске асыру, оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастыру және басқару, жоспарланған немесе жасалған алгоритмнің маңыздылығы мен рөлін түсіндіре білу және т. б.);
- Алгоритмдік іс-әрекеттің нәтижелерін бағалау сауаттылығы (оқушылар алгоритмді қандай тапсырмаларда қолданады, алгоритмнің студенттерге берілген білімнің дамуына оң әсері, алгоритмді құру мен іске асырудағы оқушылардың әрекеттері мен әрекеттерін бағалау, алгоритмді қолдануды жобалау және кейіннен оқытуда қолдануға болатын жұмыстар мен материалдардың түрлері және т.б.).) [165, б. 92].
Достарыңызбен бөлісу: |