Ауыл шаруашылық ғылымдары
жүктеу/скачать 3.63 Mb.
|
|
Батыс Қазақстан жағдайларында қатарларға минералды тыңайтқыштар енгізгенде және молибден қышқылды аммоний, қойбұршақ тұқымын ризоторфинмен өңдегенде топрақтағы азот нитратының құрамы жоғарлай түседі [3]. Өсімдіктің қоректенуінде фосфор үлкен роль атқарады. Сондықтанда оның топрақтағы құрамына ауыспалы егістегі дақылдардың өнімділігі тәуелді [2]. Ғылыми зерттеулер жүргізу кезінде, топырақтағы жылжымалы фосфордың құрамына қолданылған тыңайтқыштардың әсер ету түрлері бойынша келесі нәтижелер алынды. Жинау кезінде қойбұршақ астындағы топырақтағы көптеген фосфордың құрамы, варианттарда қатарларға минералды тыңайтқыштар енгізгенде және М0, қойбұршақ тұқымын ризоторфинмен өңдеу кезінде анық байқалды. Кесте 3 - Жинау кезінде қойбұршақ танабындағы топырақтың фосфор құрамы
Бұл элементтің вегетация кезеңінде қойбұршақ өсімдігіне жоғары қабілеттілігіне қарамастан, тұқымды ризоторфинмен өңдеу кезінде және жинауда варианттарға минералды тыңайтқыштарды енгізгенде топырақтағы фосфордың құрамы жоғары болды. Батыс Қазақстан жағдайларында қатарларға минералды тыңайтқыштар енгізгенде және молибден қышқылды аммоний, қойбұршақ тұқымын ризоторфинмен өңдегенде топырақтағы жылжымалы фосфор құрамы жоғарлай түседі. Әдебиет
УДК 631.445:635,656 АСБҰРШАҚ ТЫҢАЙТҚЫШТАРЫНЫҢ ҚОҢЫР –ҚАРА ТОПЫРАҚТАРЫНА БИОЛОГИЯЛЫҚ БЕЛСЕНДІЛІГІНЕ ЖӘНЕ ӨНІМДІЛІГІНЕ ӘСЕРІ М.Б. Измуханова, магистрант Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті Зерттеулер жүргізулер барысында қоңыр-қара топырақ көрсеткіштеріне асбұршақ өнімділігіне әр түрлі жағдайда себу алдында P20 минералды тыңайтқышын,тұқымды ризоторфин және молибден қышқылды аммониймен өңдеу жүргізілді және асбұршақтың симбиотикалық белсенділігі қарастырылды. В проведенных исследованиях изучали изменения показателей темно-каштановой почвы и сравнительную продуктивность гороха в зависимости от разных фонов предпосевного удобрения, сочетающий минеральный фосфор P20,,обработку семян ризоторфином в сочетании с молибденовокислым аммонием. The changes of livery-colored soil indices and the comparative production of peas depending on different backgrounds of presowing fertilizer, combining mineral phosphorus P20 , seeds processing by rhizotorphin in combination with molybdate ammonium were studied in carried out researches. Тәжірибие жүргізілген учаскенің топырағы қара-қоңыр түсті, ауыр саздақты. Топырақтың жыртылатын қабатындағы гумус мөлшері 2,8 – 3,1 % -ды құрайды. Мөлдек ауданы 50м2 , төрт қайталаным болғанда, мөлдектердің орналасуы кездейсоқ, яғни рендомизиром әдісімен себіледі. Тәжірибиеге асбұршақтың аудандастырылған сорты - Рамонский 77 сорты қолданылды. Ризоторфин мөлшері 1л ерітінді 1 ц тұқымға, молибден қышқылды аммоний 50 г 1 ц тұқымға есептелген. Есептеулер, бақылау мен талдау жалпылама әдістеме бойынша жүргізіледі. Шетелдік және Отандық әдебиеттерінде атмосферадағы азот фиксациясы және түйнек бактерияларының дамуы туралы сұрақтар кеңінен қарастырылған, бірақта асбұршақ тамырындағы бактерия түйнектерінің әрекеттері Батыс Қазақстан жағдайында жалпы мәліметтер жоқ. [4]. Осы зерттеулерге байланысты,асбұршақтың симбиотикалық аппаратының даму ерекшеліктерін үйренуге жіберілді, сонымен қатар агротехникалық тәсілдермен, жағдайларын анықтауға осы дақылдың тамыр жүйесінің симбиотикалық әрекетінің жоғарлау қабілеттілігін анықтау. Түйнек бактерияларының белсенділігін сыртқы келбеті бойынша анықтайды. Жасыл-қоңыр және сары түсті түйнектер азотофиксация процесімен байланысты болып келеді [3]. Барлық тәжірибие варианттарында түйнектердің сандық және салмақтық есебі жүргізілді. Түйнектердің саны мен салмағының өзгеруі зерттеулерде вегетация кезеңінде жасалынған жағдайлармен агротехникалық тәсілдердің арқасында екенін көрсетті. Сонымен қатар вегетация фазасы бойынша тамырдағы түйнектердің құрамы мен олардың әрекеттілігі өзгереді. Жұқтырылған алқаптарда тамыр ұрықтарында түйнектер өскеннен кейін 3-4 күнде көріне бастайды. Бутонизация фазасында түйнектер максималды өлшемге қол жеткізеді және көп бөлігі әр түрлі жағдайларға байланысты қызғылт түске боялады. Осы түсті беруші пигмент химиялық құрамы бойынша қандағы гимоглобинге жақын. Оны леггемоглобин деп атайды, яғни түйнек бактериясының гемоглобині [1]. Дәндібұршақты дақылдарда симбиотикалық белсенділік Батыс Қазақстан қара-қоңыр топырақтарында асбұршақ тамырында жасанды жолсыз аз ғана мөлшерде қалыптасады. Препараттарды қолдануда белсенді түйнектердің қалыптасуына көмектеседі. Асбұршақта топырақтың жақсы аэрация кезінде және леггемоглобиннің сумен қамтамасыз етілуі түйнектерде өсімдіктің бұтақтануына дейін көрінеді, ал азотофиксация өскіндер шыққаннан кейін 10-13 күннен соң басталады [2]. Асбұршақта жемістердің қалыптасу кезеңінде, құрғақшылық жылдарында, олардың жалпы салмағынан 22,2 -35,5 % түйнектері белсенді болып қалады. Асбұршақта белсенді симбиоздың жалғасуы вегетация жағдайында 60-тан 85 күнге шейін тербелісте болады [5]. Жасанды жолмен егу табиғи жолмен салыстырғанда көп мөлшерде белсенді түйнектердің ерте шығуына көмектеседі. Тәжірибиеде көрсетілгендей себу алдындағы P20 тыңайтқышын қолдану кезінде, тұқымды ризоторфинмен және Мо – мен өңдеуге қарағанда, асбұршақтың симбиотикалық белсенділігі жоғарылай түседі.
Асбұршақтың гүлдену фазасында симбиотикалық аппараттың қалыптасуы мына кестеде көрсетілгендей,егіс алдындағы P20 тыңайтқышын қолдану кезінде тұқымды ризоторфинмен өңдегенде асбұршақтың симбиотикалық белсенділігі жоғарлайды. Өсімдікке қосымша қоректік заттар енгізгенде дақылдардың өнімділігіне әсер ететіні белгілі. Атмосферадағы азоттың симбиотикалық фиксациясына байланысты бұршақ дақылдары тыңайтқыштарының өзіндік ерекшеліктері бар [2]. Біздің зерттеулерімізде асбұршақтың әртүлі минералды тыңайтқыштарда, ризоторфин, молибден агрофондарында өзгеруін бақылау болып табылады. Макроэлементтер мен макротыңайтқыштардың бірігіп әсер етуі дақылдың өсу процесін жылдамдатып, жоғары өнім алуға жағдай туғызады. Біздің тәжірибемізде ризоторфии мен N20P20 бөлек қолданғанда асбұршақтың өнімділігі 2,2 және 5,4 % -ға жоғарлайды. Себу алдында асбұршақ тұқымына N20P20 тыңайтқыштарын енгізіп, ризоторфинмен өңдегенде өның өнімділігі 7,5 %-ға жоғарлады. Кесте 2 - Себу алдындағы тыңайтқыштардың асбұршақ өнімділігіне әсері
Тәжірибеде көрсетілген мәліметтер бойынша тұқымыды ризоторфин, молибденқышқылды аммоний, өңдеп, форфор фонымен бірге сепкенде өнімділік жоғарлады. Осы берілген варианттарда асбұршақтың өнімділігі 9,6%-ға тең. Осы варианттағы өнімділіктің жоғарлылығы себу алдында минералды тыңайтқыштар енгізіп және де, тұқымды ризоторфинмен, молибденмен өңдегенде түйнек бактерияларының симбиотикалық әрекеті жақсарып, дәнді – бұршақты дақылдардың тамыр жүйесі жақсара түсуімен өңделеді. Зерттеу нәтижесі бойынша асбұршақ тұқымына қосымша қоректік минералды заттар және макро, микро элементтермен қамтамасыз етуіміз қажет.
ЗООТЕХНИЯ УДК 636.082.265:636.2 ЭФФЕКТИВНОСТЬ ПРОМЫШЛЕННОГО СКРЕЩИВАНИЯ КОРОВ КАЗАХСКОЙ БЕЛОГОЛОВОЙ ПОРОДЫ С ПРОИЗВОДИТЕЛЯМИ ВЫСОКОРОСЛЫХ ПОРОД Т.Ж. Айжариков, соискатель, Ф.Г. Каюмов, профессор, Т.М. Сидихов, канд. с.-х. наук ГНУ Всероссийский НИИ мясного скотоводства Российской академии сельскохозяйственных наук Мақалада қазақтың ақбас тұқымды етті симментелды бағыттағыларды, лимузинді және әулиекөлді бұқалармен шағылыстарды тауарлы шаруашылықта ұсынуға мүмкіндік беретін зерттеулер нәтижесінің бағасы берілген. Бұл әдіс мал денесінде аз ғана майдың жиналып, еттің биологиялық сапасының артуына әсер етеді. В статье дана оценка результатов исследований, которые дают возможность рекомендовать в товарных хозяйствах проведение скрещивания казахской белоголовой породы с использованием симментальских мясного направления, лимузинских и аулиекольских быков. Данный метод повышает интенсивность роста при небольшом отложении жира в туше, улучшает биологическое качество мяса. The estimation of results of researches, which are enable to recommend in commodity economies the carrying out of crossing of Kazakh white-headed breed with the use of Simmental of meat direction, Limuzin and Auliekol bulls is given in the article. The given method raises the intensity of growth at small lipopexia in carcass, improves biological quality of meat. Первоочередной задачей агропромышленного комплекса страны является устойчивое наращивание производства продукции животноводства. В последние годы наметились перемены в сторону увеличения производства мяса, однако уровень обеспечения им населения остается низким. Анализ состояния мясного скотоводства Республики Казахстан показывает, что, несмотря на некоторое улучшение использования животных для производства мяса, до сих пор еще большое количество их реализуется с низкой живой массой. Поэтому увеличиваются затраты на корма и эффективность отрасли обеспечивается только при интенсивных формах ее ведения. В таких условиях мало пригоден для разведения скот скороспелых, но мелких отечественных и британских мясных пород. Более крупные франко-итальянские мясные породы (шароле, симментальская, лимузин) максимально используют грубые, сочные и зеленые корма, имеют достаточно высокий среднесуточный прирост живой массы в течение длительного времени, дают нежирную говядину. Между тем, создание мясного скотоводства на базе чистопородного разведения данных пород потребовало бы продолжительного времени и валюты на их закупку в других странах. В зоне юга Актюбинской области широко распространена казахская белоголовая порода. Она приспособлена к местным природно-климатическим условиям, имеет хорошие мясные и откормочные качества, но присущий ей потенциал мясной продуктивности и пригодность к интенсивной технологии выращивания и откорма не соответствует требованиям современного производства. Преобразование казахского белоголового скота методом внутрипородной селекции требует длительного времени. Поэтому в последние годы в зоне сухих степей области проводится работа по промышленному скрещиванию коров казахской белоголовой породы с симментальскими мясного направления, лимузинскими и (не так давно созданной в Республике Казахстан) аулиекольскими быками. Для определения эффективности этого метода и сравнительной оценки продуктивных качеств поместного молодняка проводится научно-хозяйственный опыт в ТОО "Токмансай" Алгинского района, Актюбинской области. Из новорожденных бычков было сформировано 4 группы по 12 голов в каждой: I - казахская белоголовая, II – симментал × казахская белоголовая, III – лимузинская × казахская белоголовая, IV – аулиекольская × казахская белоголовая. Телята ранневесеннего периода рождения в течение 1,5-2,0 месяцев содержались раздельно от матерей, группами по 12-15 голов в каждой с регламентированным двукратным подпуском в сутки к матерям. В этот период выращивания их приучали к потреблению грубых кормов и концентратов. В конце апреля молодняк перевели на пастбищное содержание, где телята выпасались вместе с матерями до конца сезона на сухих степных ковыльно-типчаковых пастбищах. В конце пастбищного периода в возрасте 8 месяцев провели их отъем от коров. Весь отъемный молодняк содержался в одной группе в облегченном помещении, с кормлением на выгульно-кормовой площадке. Уже в раннем возрасте выявились различия между бычками разных групп по живой массе (таблица 1).
жүктеу/скачать 3.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||