Қорадағы ауа қозғалысы жылдамдығын зерттеу реті

алып, резервуарды орамалмен құрғақтап сүртіп, зерттеу нүктесіне
қозғалмайтындай етіп орналастырады. 
2) құралдың 38 ден 35
0
салқындау уақытын секундпен
анықтайды.
3) бақыланатын нүктедегі ауа температурасын тіркейді. 
4) зерттеу нүктесінің 1 см
2
-де секундына құралдың жылу
жоғалтуын көрсететін “Н” катаиндексін:
H = F / сек (а)
және “Q” - кататермометрдің орташа температурасы мен зерттеу
нүктесіндегі ауа температурасы арасындағы айырмашылықты
анықтайды:
Q = (( 38 + 35) / 2 ) – T = 36,5 – T
Сурет 7 – Анемометрлер:
А – МС-13 типті
табақшалы; Б – қанатты қол
анемометрі.
Сурет 8 – Кататермометрлер: 
А – цилиндрлі; Б – шартәрізді 
16

5) кататермометр көрсеткіштері бойынша ауаның қозғалыс
жылдамдығын формула бойынша:
V = ((H/Q – 0,20) / 0,40)
2
1 м/с төмен ауаның қозғалыс жылдамдығында;
V = ((H/Q – 0,20) / 0,47)
2
1 м/с көп ауаның қозғалыс жылдамдығында есептейді.
мұнда: V - ауаның қозғалыс жылдамдығы, м/с; H - катаиндекс;
Q - кататермометрдің орташа температурасы (36,5
о
) мен зерттеу
нүктесіндегі ауа температурасы (Т
о
) арасындағы айырмашылық; 0,20;
0,40; 0,47 – эмпирикалық коэффициенттер.
4-кесте – Шар тәрізді кататермомет
р бойынша ауаның қозғалыс
жылдамдығын есептеу 
H
/Q
Ж
ы
лд
ам
ды
қ,
м
/с
H
/Q
Ж
ы
лд
ам
ды
қ,
м
/с
H
/Q
Ж
ы
лд
ам
ды
қ,
м
/с
H
/Q
Ж
ы
лд
ам
ды
қ,
м
/с
H
/Q
Ж
ы
лд
ам
ды
қ,
м
/с
0,29
0,0
0,49
0,40
0,67
1,27
0,88
2,22
1,08
3,45
0,30
0,011
0,50
0,44
0,68
1,31
0,89
2,29
1,09
3,51
0,31
0,023
0,51
0,48
0,69
1,36
0,90
2,34
1,10
3,58
0,32
0,035
0,52
0,52
1,70
1,40
0,91
2,39
1,11
3,65
0,33
0,05
0,53
0,56
0,71
1,45
0,92
2,45
1,12
3,72
0,34
0,07
0,54
0,60
0,72
1,49
0,93
2,51
1,13
3,70
0,35
0,076
0,545
0,65
0,73
1,54
0,94
2,56
1,14
3,87
0,36
0,09
0,55
0,69
0,74
1,58
0,95
2,62
1,15
3,95
0,37
0,11
0,56
0,74
0,75
1,62
0,96
2,68
1,16
4,03
0,38
0,13
0,565
0,78
0,76
1,67
0,97
2,74
1,17
4,11
0,39
0,15
0,57
0,82
0,77
1,72
0,98
2,80
1,18
4,19
0,40
0,17
0,57
0,85
0,78
1,76
0,99
2,86
1,19
4,27
0,41
0,19
0,58
0,90
0,79
1,81
1,00
2,93
1,20
4,35
0,42
0,21
0,59
0,96
0,80
1,86
1,01
2,99
1,21
4,44
0,43
0,23
0,60
1,00
0,81
1,91
1,02
3,06
1,22
4,53
0,44
0,25
0,61
1,04
0,82
1,95
1,03
3,12
1,23
4,62
0,45
0,28
0,62
1,09
0,83
2,00
1,04
3,19
1,24
4,71
0,46
0,31
0,64
1,14
0,84
2,05
1,05
3,25
1,25
4,80
0,47
0,34
0,65
1,18
0,86
2,11
1,06
3,32
1,26
4,90
17

0,48
0,37
0,66
1,22
0,87
2,17
1,0,7
3,38
1,27
5,00
5-кесте – Зерттеу нәтижелерін жазу
Зерттеу аймағы
Көрсеткіштер
Ауаның
қозғалыс
жылдамдығы,
м/с
Т
о
а
F
H
Q
0,5 м биіктікте
1,2 м биіктікте
Төбеден 0,6 м
Орташа
2.5 
Мал қораларындағы табиғи және жасанды
жарықтандыруды анықтау. Инфрақызыл және ультракүлгін
сәулелендірудің жасанды көздері
Жұмыстың мақсаты:
1) жануарлар ағзасына жарықтың әсерін зерттеу.
2) жарықты анықтау және есептеудің қолда бар әдістерімен
танысу.
3) осы мақсатқа қолданылатын құралдардың жұмыс істеу
принципін және құрылысын меңгеру.
Күн радиациясының барлық сәулелерінің (көзге көрінетін,
инфрақызыл және ультракүлгін) биологиялық әсері бар және белгілі
бір шекте жануар ағзасының физиологиялық функцияларына біршама
жағымды әсер етеді. Сондықтан, мал және құс қораларының
нормаланған жарықтануы жануарлардың денсаулығын, жоғары
өнімділігін және көбеюге қабілеттілігін сақтаудағы маңызды фактор
болып табылады. 
Күн радиациясы – климаттың маңызды факторы және ауа – райы
өзгеруінің негізгі себебі, өйткені атмосферада жүретін әртүрлі
құбылыстар күннен алынатын жылу энергиясымен байланысты
болады. Сәулелі энергия квант немесе фотон деп аталатын жеке
бөлшектер түрінде шығарылады. Жарық толқындарының ұзындығын
микрометр (мкм), нанометр (нм) және ангстреммен (А
о
) өлшейді.
Мал қораларындағы табиғи және жасанды жарықтандыруды екі:
геометриялық және жарықтық – техникалық әдіспен анықталады. 
Табиғи жарықтандыруды анықтаудың геометриялық әдісі
(жарық коэффициенті - СК) терезелердің шыныланған бетінің қора
еденінің ауданына қатынасымен табылады.
18

Жарықтандыруды нормалау және бақылаудың бұл әдісі
қарапайым, бірақ дәл емес, себебі бірдей жарық коэфициентінің өзінде
де қораның әртүрлі бөліктерінде жарықтандырудың бірдей дәрежесі
қамтамасыз етілмейді, сондай ақ көптеген маңызды сәттер есепке
алынбайды: жергілікті жердің жарықтық климаты, төбеден
шағылысқан жарық, терезелердің жарық түсетін жаққа бағдарлануы,
қарама қарсы қоралар мен жарықтың көлеңкелейтін әсері, ғимараттың
конструктивтік ерекшеліктері.
Табиғи жарықтандырудың сапасының қосымша көрсеткіші
жарық ағынының түсу бұрышы мен саңылау бұрышы болып
табылады.
Түсу бұрышы (α) өлшеу нүктесінен шығатын екі сызықпен
түзіледі. Бір сызық терезе жақтауының шыныланған бөлігінің жоғарғы
шетіне барады, екіншісі көлденең сызық. Түсу бұрышының ең аз
рұқсат етілетін өлшемі 27
о
.
Түсу бұрышын анықтау үшін бақылау нүктесінен терезеге
дейінгі аралық пен осы сызықтың қиылысу нүктесінен терезе
жақтауының шыныланған бөлігінің жоғарғы шетіне дейінгі аралығын
өлшейді (яғни екі катет). Түсу бұрышын катеттері белгілі тікбұрышты
үшбұрыштың құрылым транспортирімен және табиғи
тригонометриялық көлемдер кестесімен есептеуге болады (кесте 6).
Қарама қарсы орналасқан катеттің жанама катетке қатынасы
бойынша түсу бұрышы тангенсін табады. Содан кейін кесте бойынша
бұрыштың мәнін табады.
6-кесте – Табиғи тригонометриялық көлемдер 
tg α
α
tg α
α
tg α
α
0
0
0,30
17
1,00
45
0,01
1
0,36
20
1,15
49
0,03
2
0,44
24
1,39
53
0,05
3
0,50
27
1,60
58
0,08
5
0,58
30
2,05
64
0,12
7
0,65
33
2,47
68
0,18
10
0,70
35
3,07
72
0,25
14
0,80
39
4,01
76
5,67
80
Мысалы: Жұмыс орынынан терезеге дейінгі қашықтық 3,2 м.
Бұл сызықтың тереземен қиылысу нүктесінен шыныланған бөлігінің
19

жоғарғы шетіне дейінгі аралық – 1,6 м. Бұрыш тангенсы 1,6 / 3,2 = 0,5,
бұл 27
о
түсу бұрышы мәніне сәйкес.
Саңылау бұрышы (β) өлшеу нүктесінен терезенің шыныланған
бөлімінің жоғарғы жағына шығатын сызықпен және ғимарат
сыртында орналасқан көлеңкелейтін заттың жоғарғы нүктесіне
баратын сызықпен түзіледі. Саңылау бұрышы мөлшері 5
о
кем емес
болуы тиісті. 
Саңылау бұрышын анықтау үшін өлшеу нүктесінен көлденеңі
бойынша терезеге дейін және көлеңкелейтін заттың (cd) жоғарғы
нүктесіне бағытталған жоғарғы сызықпен қиылысу нүктесіне дейінгі
терезе биіктігін табады. Содан соң dac бұрышы мөлшерін анықтайды.
Саңылау бұрышы bac және dac бұрыштарының айырымдарына тең. 
Мысалы: Жұмыс орынынан терезеге дейін аралық 2 м,
көлеңкелейтін заттың жоғарғы нүктесіне бағытталған жоғарғы
сызықпен қиылысу нүктесіне дейінгі терезе биіктігі, 1,4 м. Түсу
бұрышы 39
о
тең. dac бұрышының тангенсі 1,4/2,0 = 0,7 болады, ол
35
о
бұрышты құрайды. Саңылау бұрышының мәні (bad) 39
о
– 35
о
= 4
о
болады.
Жарықтық–техникалық әдіс – жарық күшін, қораның
жарықтануы мен сыртқы жарықтың қарқындылығын фотометр
немесе люксметр құралдарының көмегімен өлшеуге қажет.
Табиғи жарықтану коэффициенті деп қора ішіндегі көлденең
жарықтанудың (Ев), бірмезгілдегі ашық аспан астындағы
жарықтануға (Ен) көлденең аудандағы қатынасын айтады. 

жүктеу/скачать 1.97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: