Бауыр жетіспеушілігі– бауырдың метаболизмдік қызметінің жетіспеушілігімен және мидың бауырлық энцефалопатия және бауыр комасы түрінде зақымдануымен сипатталатын күй.
Кіші бауыр жетіспеушілігі немесе гепатодепрессия (гепатодепрессивті синдром) мен үлкен бауыр жетіспеушілігін (гепатаргияны) ажыратады. Гепатодепрессивтік синдром бауыр функцияларының әр түрлі зақымдануымен сипатталады. Гепатаргия клиникалық тұрғыдан ауырырақ дамиды және энцефалопатиямен, геморрагиялық синдроммен, сарғыштықпен және басқа өзгерістермен сипатталады.
Клиникалық даму барысына қарай жедел және созылмалы бауыр жетіспеушілігін ажыратады. Жедел бауыр жетіспеушілігі бірнеше сағат немесе бірнеше күн (жедел гепатиттің басынан 8 апта өткенге дейін аралықта) ішінде бой көрсетеді және өте айқын, тез үдемелі ауру клиникасымен сипатталады. Созылмалы бауыр жетіспеушілігі бірнеше ай немесе бірнеше жыл бойы дамиды, клиникалық белгілерінің баяу, біртіндеп дамуымен сипатталады.
Бауыр жеткіліксіздігіне не себеп болады?
Көптеген әртүрлі аурулар мен жағдайлар бауыр жеткіліксіздігін тудырады, соның ішінде В және С гепатиті, бауырдың алкогольсіз май ауруы, алкогольді теріс пайдалану және гемохроматоз.
Көптеген жағдайларда созылмалы бауыр жеткіліксіздігі цирроздан туындайды. Цирроз – бауырдың қайталанатын немесе ұзаққа созылатын зақымдануы, мысалы, ұзақ уақыт бойы алкогольді шамадан тыс ішу немесе созылмалы гепатит инфекциясы. Шрамдық ұлпа сау бауыр тінін алмастыратындықтан, бауыр жұмыс істеу қабілетін жоғалтады.
Жедел бауыр жеткіліксіздігінің себебі көбінесе:
Вирустық инфекциялар, мысалы, В гепатиті.
Ацетаминофен (Тиленол®) сияқты белгілі бір препараттарды немесе токсиндерді шамадан тыс қолдану және басқа дәрілерді (соның ішінде кейбір антибиотиктерді, антидепрессанттарды, құрысуларға қарсы препараттарды, жасанды гормондарды және саңырауқұлақтарға қарсы препараттарды) және шөптерді (жасыл шай сығындысы және кава) пайдалану .
Уилсон ауруы және аутоиммунды гепатит сияқты метаболикалық (биологиялық) немесе тамырлы (артериялар сияқты сұйықтықтарды тасымалдайтын тамырлар) бұзылулар.
Бауыр жеткіліксіздігінің белгілері қандай?
Бауыр жеткіліксіздігінің дамуы бірнеше жылдарға созылуы мүмкін. Бауыр жеткіліксіздігінің белгілері көбінесе басқа медициналық жағдайлардың белгілері сияқты көрінеді, бұл оның ерте кезеңдерінде диагноз қоюды қиындатады. Симптомдар нашарлайды, өйткені сіздің бауырыңыз әлсірей береді.
Созылмалы бауыр жеткіліксіздігі немесе көптеген жылдар бойы пайда болатын бауыр жеткіліксіздігі мыналарды тудыруы мүмкін:
Шаршау
Жүрек айну
Тәбеттің жоғалуы
Диарея
Қан құсу
Нәжісте қан
Бауыр жеткіліксіздігі қалай емделеді?
Бауыр аурулары мен бауыр жеткіліксіздігін әдетте гепатологтар деп аталатын мамандар емдейді.
Бауыр жеткіліксіздігін емдеу оның жедел немесе созылмалы түріне байланысты. Созылмалы бауыр жеткіліксіздігінде емдеу диета мен өмір салтын өзгертуді қамтиды, соның ішінде:
Бауырға зиян тигізетін алкогольді немесе дәрі-дәрмектерді қабылдаудан бас тарту
Кейбір тағамдарды, соның ішінде қызыл ет, ірімшік және жұмыртқаны аз жеу
Артық салмақ жоғалту және метаболикалық қауіп факторларын, соның ішінде жоғары қан қысымын және қант диабетін бақылау
Диетадағы тұзды азайту (соның ішінде тағамға тұз қоспау)
Достарыңызбен бөлісу: |