Қазақ акср-і құрамындағы Қарақалпақ Автономиялық облысының қалыптасу тарихы
жүктеу/скачать 434.96 Kb.
|
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1 Назарбаев Н.Ә. Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан Халқына Жолдауы. -Алматы: Атамұра, 2005. -48 б. 2 Шоқай М. Түркістанның қилы тағдыры /Құрастырған Б. Серікбайұлы Қошым-Ноғай. -Алматы: Жалын, 1992. -184 б. 3 Шалекенов У.Х. Казахи низовьев Амударьи: (К истории взаимоотношений народов Каракалпакии в ХVІІІ-ХХ вв.). -Ташкент: Фан, 1966. -336 с. 4 Авезов Қ. Варламов П. Каракалпакия к 10-летию Казахстана. -Алма-Ата, 1930. -64 с. 5 Камалов С.К., Уббиниязов Ж.У., Кощанов А. Из истории взаимоотношении каракалпаков с другими народами Средней Азии и Казахстан в XVІІ -нач. XX вв. -Ташкент: Фан, 1988. -106 с. 6 Досумов Я.М. Очерки истории Каракалпакской АССР 1917-1927 гг. -Ташкент, 1960. -315 с. 7 Қосымбетов И. Қарақалпақстан Совет интеллигенциясы тарийхынан (1924-1937). -Нөкис: Каракалпакгиз, 1970. -178 б. 8 Қозыбаев М.Қ., Алдажұманов Қ.С., Әбілғожин Ж.Б. Қазақстандағы күштеп коллективтендіру: қорлық пен зорлық. -Алматы, 1992. -36 б. 9 Қойгелдиев М. Қ. Тұтас Түркістан идеясы және Мұстафа Шоқайұлы. -Алматы: Қазақ университеті, 1997. -53 б. 10 Қойгелдиев М., Омарбеков Т. Тарих тағылымы не дейді? -Алматы: Ана тілі, 1993. -208 б. 11 Ауанасова А.М. Национальная интеллигенция Туркестана в первой четверти ХХ века. -Алматы: Қазақ университеті, 2001. -262 с. 12 Хасанаева Л.М. Ақпан революциясы және ұлттық автономия мәселесі //Қазақ тарихы. -1999. -№6. -38-42-бб. 13 Байниязов К. Аллаяр Досназаров. -Нөкис: Каракалпакстан, 1991. -103 б. 14 Жолдасов А.А. Демографические последствия коллективизации в Каракалпакии //Вестник Каракалпакского филиала Академии Наук Узбекской ССР. -1991. -№3. -С. 84-89. 15 Нуржанов С.У. Новые документы периода становления каракал-пакской государственности //Вестник ККО АН РУ. -1995. -№3. -С. 68-72. 16 Қарақалпақ Республикасының Жоғарғы Кеңес мұрағаты. 1-қ., 1-т., 22-іс. -1-2-пп. 17 Қарақалпақ Автономиялық Республикасының Мемлекеттік мұрағаты. 13-қ., 2-т., 41-іс. -1-4-пп. 18 Қазақстан Республикасы Президенттік мұрағаты. 139-қ., 1-т., 818-іс. -71-73, 156-159-пп. 19 Қазақстан Республикасы Президенттік мұрағаты. 141-қ., 1-т., 348-іс. -1-4, 47, 67-пп. 20 Қазақстан Республикасы Орталық Мемлекеттік мұрағаты. 350-қ., 1-т., 98-іс. -27-35-пп. ДИССЕРТАЦИЯНЫҢ НЕГІЗГІ МАЗМҰНЫ БОЙЫНША ЖАРИЯЛАНҒАН ЕҢБЕКТЕР 1 Қазақстан құрамындағы Қарақалпақ Автономиялық облысы (1924-1930) //Қазақ тарихы. -2000. -№5. -59-65-бб. 2 Қазақ босқындарының қарақалпақ жеріндегі тарихи тағдыры /Қазақстан тарихының мәселелері. Жас ғалымдардың зерттеулері. -Алматы: ҚР БҒМ Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты. -2000. -2 6-34-бб.
4 Қазақстан құрамындағы Қарақалпақ Автономиялық облысының саяси және әлеуметтік-экономикалық дамуы (1925-1930 жж.) /Қазақстан және Еуразия континентінің елдері (тарихы және даму перспективасы): халықаралық Бекмаханов оқуларының материалдары. -Алматы. -2002. -105-112-бб. 5 Тақтакөпір көтерілісі тарихының деректік негізі /Еуразия тарихы: бастауы, жалғастылығы және келешегі. Халықаралық Бекмаханов оқуларының материалдары. -Алматы. -2003. -336-342-бб. 6 Қарақалпақ жеріндегі Тақтакөпір бас көтеруінің тарихи айғақтары //ҚазҰУ хабаршысы. Тарих сериясы. -2004. -№2 (33). -69-73-бб. 7 Қазақ-қарақалпақ тарихи-мәдени байланысының өзара ықпалдастығы. /Бекмаханов тағылымы – халықаралық ғылыми конференция материалдары -Алматы. -2004. -127-130-бб. 8 Қазақстандағы қарақалпақ этникалық топ өкілдерінің әлеуметтік-тұрмыстық жағдайына қатысты кейбір мәселелер /Национальные традиции здорового образа жизни: сборник материалов республиканского круглого стола -Алматы. -2004. -129-134-бб. 9 Қарақалпақстандық қазақтардың тарихи отанға оралуының қазіргі кезеңдегі кейбір мәселелері //ҚазҰУ хабаршысы. Тарих сериясы. -2006. -№4 (43). -85-88-бб. РЕЗЮМЕ
БАЙНАЗАРОВ ЖАРБОЛ АМАНЖОЛОВИЧ История становления Каракалпакской Автономной области в составе Казахской АССР (1924-1930 гг.) Диссертация посвящена истории создания и становления Каракалпакской Автономной области, находившейся в составе Казахской АССР в 1924-1930 гг. Тема данного исследования в казахстанской историографии практически не изучена, что определяет актуальность и новизну рассматриваемой проблемы в плане взаимоотношений двух братских народов. Цели и задачи исследования – на основе анализа документальных источников и материалов директивных органов воссоздать историю образования Каракалпакской Автономной области в составе Казахской АССР в контексте истории национально-государственного строительства народов Средней Азии и общественно-политической обстановки того времени. Научная новизна диссертации состоит в том, что, впервые в результате всестороннего анализа различных многочисленных источников были рассмотрены актуальные вопросы истории образования и становления Каракалпакской Автономной области. В ней также рассмотрены проблемы социально-экономических отношений, классовой борьбы, имевших место в регионе. В диссертационном исследовании эти проблемы были освещены не в русле прежних догматических постулатов, а с позиции новых научных подходов. Структура диссертационного исследования состоит из введения, двух глав, заключения и списка использованной литературы. В данном исследовании достигнуты следующие научные результаты. Проблемы, связанные с образованием автономного объединения каракалпаков проанализированы в контексте развития и трансформации советского общества, на основе чего автором были получены следующие результаты: - была воссоздана история освобождения народов Средней Азии от колониализма России и стремление каракалпакского народа обрести национальную автономию в условиях Советской власти; - на основе впервые введенных в научный оборот новых архивных материалов, ранее закрытых по идеологическим соображениям политики Советской власти в области национально-государственного строительства, а также других материалов, раскрыта история создания Каракалпакской Автономной области (КАО). - впервые дана оценка деятельности национальной интеллигенции региона начала ХХ века, которая много сделала для продвижения работ по размежеванию национальных границ республик Средней Азии и созданию КАО. - изучены причины отхода спорного Шураханского района Автономной области к каракалпакской территории в период присоединения области к Казахской АССР; - на основе ранее неизвестных документов воссоздана история крестьянских протестов и выступлений против незаконных мер Советской власти, в том числе Тахтакупырского восстания. - на основе новых архивных данных приведены более точные сведения об откочевке казахов на территорию Каракалпакии в годы коллективизации и голода. - рассмотрены проблемы социально-экономического развития Каракалпакской Автономной области в составе Казахской АССР и их особенности, а также становление и развитие ее административной системы. - проанализированы причины передачи Автономии каракалпаков в состав РСФСР 20 июля 1930 г. Основные положения, выносимые на защиту: 17 октября 1924 г. Малый Президиум Центрального Исполнительного Комитета КазАССР принял решение об образовании в составе Республики КАО. Данное историческое решение создать в составе Казахской АССР КАО соответствовало не только социально-экономическим и духовным интересам каракалпаков. Это решение было исторически важным в судьбе этого народа. Однако отсутствие соответствующей промышленной базы в самой Казахской АССР, а также отдаленность КАО от центра СССР, все больше становились причиной отставания области в своем развитии. И это в конечном итоге привело к тому, что КАО была передана в состав Российской Федерации. Summary
Candidate of Historical Sciences on specialty 07.00.02 – Native History (History of the Republic Kazakhstan) BAYNAZAROV ZHARBOL AMANZHOLOVICH The history of the of formation Karakalpaks Autonomous
The dissertation work is devoted to the history of foundation and formation of the Karakalpak Autonomous region, which existed within the territory of Kazakh Autonomous Soviet Social Republic in 1924-1930 years. The theme of this research work has not been practically studied in Kazakhstan historiography, which defines the actuality and newness of considered problem on the aspect of relations between two fraternal nations. The aim and tasks of the research is to create the history of foundation of Karakalpak autonomous region as a part of Kazakh Autonomous Soviet Social Republic on the basis of analyzing documentary sources and materials of the directive bodies. This task is researched on the context of national and governmental foundation of Central Asian nations history and social-political situation of that time. The scientific newness of the dissertation work is that for the first time as a result of all-round analyzing various sources the urgent questions of history of foundation and formation of the Karakalpak Autonomous region have been considered. The problems of social-economic relations, class struggle which took place in the region. In this research work these problems are shown from the position of new scientific approaches which differ considerably from previous dogmatic postulates. The structure of dissertation. The work is consists of introduction, two chapters, conclusion, list of used literature. In this research work were reached the following results. In the course of the analysis of the problems connected with the formation of Karakalpak Autonomous unity in the context of soviet transformation period the author came to the following conclusions: - were defined the history of release of peoples of the Central Asia from Russian colonialism and attempts the karakalpak nation to receive the national autonomy during the period of the Soviet power: - on the basis new archival materials about history of foundation KAR, which were closed so far as ideological considerations of the Soviet power policy on the sphere of national –governmental building; - for the first time was given an estimation of the activity of national intelligentsia of the beginning XX century which donated very much for the further achievement on the way of national delimitation process and foundation KAR; - were studied the reasons of passing the Shurukhan region from Karakalpak Autonomy region to Kazakh Autonomous Soviet Social Republic; - on the basis unknown archival facts was defined the history peasant uprising against unlawful measures of Soviet power, for example Taktokupir insurrection; - using archival material were given more exact data about Kazakh migration on the territory of Karakalpakia during the years of collectivization and starvation; - the problems of social and economic development of Karakalpak Autonomous region as a part of Kazakh Autonomous Soviet Social Republic, their peculiarities, its administrative systems formation and developments have been considered; - the reasons of handing over Karakalpak Autonomy to the structure of RSFSR on 20 the of July in 1930 have been analyzed. The main terms depending a thesis putting under consideration. 17 october, 1924 – The Minor presidium of Central Executive Committee of Kazakh Autonomous Soviet Social Republic made decision on the formation of the Republic of Karakalpak Autonomous region. The given historical decision is to fort Karakalpak Autonomous region as a part of Kazakh Autonomous Soviet Social Republic should correspond to social and economic not only spiritual interests of Karakalpaks. This decision was historically important in this nations fate. However, the absence of suitable industrial base in the Kazakh Autonomous location of Karakalpak Autonomous region and far from the centre of USSR were the reasons in its slow development. At last became to that Karakalpak Autonomous region was handed over the Russion Federation. жүктеу/скачать 434.96 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|