Қазақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
Астықты қабылдау, орналастыру, сақтау, дайындау және өндіріске жіберу кезіндегі технохимиялық бақылау
жүктеу/скачать 1.05 Mb.
|
| 5.2. Астықты қабылдау, орналастыру, сақтау, дайындау және өндіріске жіберу кезіндегі технохимиялық бақылау
Диірменге астықты әр түрлі сортты ұнға қайта өңдеу үшін әкелу жоспарлары тек қана мөлшерін ғана емес, сонымен қатар белгіленген ұнтақтау түрлеріне сәйкес әкелінетін астықтың сапасын да көздеуі тиіс. Диірменге тиелетін астықтың сапасы диірмендік кондицияларға жауап беруі тиіс, олардың жалпы талаптары барлық дақылдар үшін келесі: - астықтың қалыпты иісі мен дәмі болуы тиіс; - кене жұқтыруы екінші дәрежеден жоғары болмауы тиіс. Бірінші дәрежелі бізтұмсық, ұнжегіш және қарақоңыз жұқтырған астықты тек қана кәсіпорынның осындай астығын қайта өңдеу үшін арнайы бөлінген астықты тасымалдауға болады. Бұдан басқа, диірменнің нақты жағдайларына, яғни шикі, арамшөпті, бүлінген және синегузкалы астықты әкелуді шектейтін жуғыштардың, астық кептіргіштердің болуына байланысты астыққа ерекше көрсеткіштер мен талаптар белгіленген. Белгіленген шектеу (диірмендік) кондицияларынан ауытқуы бар астықты диірмендерге әрбір жеке жағдайда арнайы рұқсат бойынша жеткізуге болады. Бұл жағдайда ДТББ сапасы бойынша ең төменгі нормаларға жауап бермейтін астықтың бөлек орналастырылуы, қоймаларда немесе диірмен элеваторында диірмен кондициясына жеткізілуі үшін барлық шараларды қабылдауы тиіс. Әрбір вагоннан, теплоходтан, баржадан немесе автомобильден ДТББ зертханашысы астық үлгісін алады. Содан кейін зертханада барлық көрсеткіштер бойынша сапаны стандартқа сәйкес тексереді және талдау нәтижелерін жөнелтуші берген куәліктерде көрсетілген сапа көрсеткіштерімен салыстырады. Сапа көрсеткіштерінде ауытқулардың рұқсат етілген нормаларынан артық алшақтықтар анықталған жағдайда астық сапасы бойынша жөнелтушіге шағым белгіленген тәртіппен ұсынылады. Астықты элеватор сүрлемдерінде және диірмен жанындағы қоймаларда орналастыру және сақтау кезінде қабылданған астық санының сақталуын және оның қайта өңдеуге жіберілгенге дейін сапасын жақсартуды, әр түрлі технологиялық қасиеттері мен сапа көрсеткіштері бар астық партияларын бөлек сақтауды қамтамасыз ету қажет. Бұл берілген рецептура бойынша тарту партияларын құруға мүмкіндік береді. Астықты қоймаларда және диірмен элеваторында орналастырудың негізгі ережесі типтік құрамы мен сапасы бойынша біртекті бір дақылдың астық партияларын біріктіру болып табылады. Барлық сақтау мерзімі ішінде ДТББ зертханашылар қолданыстағы нұсқаулықтарға сәйкес сақтаудағы астықтың жай-күйі мен сапасына және қоймаларда және элеваторда белгіленген сақтау ережелерінің (желдету, санитарлық режим т.б.) сақталуына мұқият бақылау жүргізуі тиіс. ДТББ қызметкерлері астықты жүйелі түрде тексереді және белгілі бір мерзімде температураны тексереді, иістер, ылғалдылық және залалдану бойынша талдау үшін үлгілерді алады. Егер талдау мен бақылау деректері астықта өзін-өзі қыздыру, көгеру процестері пайда болғанын немесе астық қорының зиянкестері пайда болғанын көрсетсе, ДТББ бастығы тез арада астықты сауықтыруға шаралар қабылдауы тиіс [4]. Диірмендерде (кептіргіштер бар жерде) астықты тазалау және кептіру ДТББ бастығының бақылауымен жүзеге асырылады және актісімен ресімделеді. ДТББ зертханасында астық сапасын, сақтау процесінде бақылау деректерін және оны тазалау мен кептіру нәтижелерін тіркеу үшін журнал немесе картотека жүргізеді. Диірмендерде (қоймалар мен элеваторларда) астықты орналастыру жоспарын ДТББ бастығы элеватор бастығымен және қоймалар меңгерушілерімен бірлесіп жасайды. Сортты ұнтақтау диірмендерінде әр түрлі өсімдік аудандарының бидайын бөлек сақтау керек. Астық стандартта белгіленген түрлер бойынша жинақталуы тиіс. I, III, IV және V типті жұмсақ бидайды шыны тәрізділігі 60% - дан жоғары, 40-тан 60% - ға дейін, 40% - дан және 20% - дан төмен топтар бойынша орналастыру керек. Құрамы әртүрлі дәндері бар (25% - дан жоғары, 25% - дан 20% - ға дейін және 20% - дан аз) және дән клейковинасының сапасын ескере отырып, сондай-ақ ылғалдылығы әртүрлі астық (14% - ға дейін, 14-тен 15,5% - ға дейін, 15,5-тен 17% - ға дейін және 17% - дан жоғары) бөлек сақтау керек. Ылғалдылығы 17% - дан жоғары астық түскен кезде оны 2% ылғалдылығы бойынша интервалы бар партиялармен бөлек орналастыру және уақытында кептіру немесе ұзақ сақтаусыз пайдалану қажет. Кептірілген астықты қайта өңдеуге жібергенге дейін бес тәулік бойы бақылап отыру ұсынылады. Астықты өндіріске берер алдында сұрыптау - ДТБ бөлімінің негізгі өндірістік жұмыстарының бірі. Астықты сұрыптау деп берілген рецептураға сәйкес келетін және шығу нормаларын сақтауды, өндірілетін ұнның жоғары наубайханалық сапасын, ұн тарту сапасын қамтамасыз ететін астық партиясын құру түсініледі. Астықтың біртекті партиясы нан пісіру және технологиялық қасиеттері бойынша, үлгі құрамы, шыны тәрізді, желім, қоспалардың құрамы және ылғалдылығы бойынша белгіленген талаптарға жауап беруі тиіс. Дәннің ұнтақталған партиясының рецепті нан пісіру қасиеттері төмен (уыт, өскен, қиын бөлінетін арамшөптермен ластанған, желімсіз) астықты ұтымды пайдалануды көздеуі тиіс. Уыт иісі бар астықты ұнтақтауға дайындау және қалыпты бөлек болу керек. Мұны жүзеге асыруға болмайтын жерде қалыпты астықты астық тазалау бөлімшесіне түсер алдында уыт иісі бар астықпен араластыруға жол берілмейді. Уыт иісі бар астық сапасын зертханалық талдау кезінде түсі өзгерген өскен дәндерді анықтауға ерекше көңіл бөлінеді. Қалыпты және сапасы төмен дәндерді ұнтақтау диірменнің әр түрлі секцияларында бөлек жүргізу ұсынылады, содан кейін екі секцияның ұнын шұңқыр алдында араластыру қажет. Екі секциялары жоқ диірмендерде астық тазалау бөлімшесіне түсер алдында қалыпты және сапасы төмен астықты жүйелі тазартуды ұйымдастыру қажет. Астықтағы мия иісі негізінен қабықшалар мен ұрықтарда шоғырланған, ал дәнді ылғалданғаннан кейін суландыру кезінде мия иісі эндосперм бойынша сумен таралады және ұн мен ұнтақ жармасы беріледі.Уыт иісі бар астықтың ұнтақты партиясын дайындау кезінде мұны ескеру керек [7]. жүктеу/скачать 1.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|