МИМЕСИС (грек. – ұқсау, еліктеу) – антика эстетикасының негізгі ұстанымы. Алғаш рет музыканы ғарыш үйлесімнің еліктемесі ретінде қарастыратын пифагоризмде көрініс тапты. М-тің салыстырмалы түрде алғандағы біртұтас теориясын Платон мен Аристотель қарастырды. Аристотель – еліктеудің объектісі, материалы, әдісі мен мақсатын ажырата отырып, эстетикалық категорияларды, өнердің табиғатын, оның түрлері мен жанрларын бір ұстаныммен түсіндіреді. Өнер өмір құбылыстарының көптүрлігін: кескіндеме өнерінде – бояу, әдебиетте – сөз, мүсін өнерінде
– тас, кескіндемеде – көру, музыкада – көрерменге әсер етудің этикалық және эстетикалық үйлесімі беріледі. М. өнердегі еліктеудің үш түрін белгіледі: қандай да болсын олардың өзіне еліктеу, көпшіліктің ойындағы не айтуындағы өмірге еліктеу және болуы тиіс өмірге еліктеу.
МИНИМАЛИЗМ (ағыл. mіnіmal art – минимальды өнер) – шығарма- шылық үдерісінде пайдаланылатын материалдарды мейлінше аз ауысты- рып өзгертуден, қарапайымдылық пен формалардың біркелкілігіне шығатын көркемдік ағым. М-ге субъективтіктен – репрезентация, иллюзионизмнен
– бас тарту тән. М. шығарм.-та калассикалық әдістер мен дәстүрлі көр- кемдік материалдарды қабылдамайтын, қарапайым геометриялық фор- малы, бейтарап түсті (қара, сұр) шығын көлемді өндірістік және табиғи материалдарды, индустриалық өндірістің сериялық әдістерін пайдаланады. Көркемдік құрал-жабдықтарды кескіндеме және мүсін өнерінде, өнердің басқа да түрлерінде театр, кинематографя үнемдеп пайдаланылатын болды. Шығарм.-тың М-дік тұжырымдамасының артедерегі – оның дүниеге келу үдерісінің нәтижесі алдын-ала белгілі болуы. М. ХХ ғ. 60- шы ж. АҚШ-та пайда болды. Оның бастауы конструктивизм, суперматизм, дадаизм, абстракционизм, поп-арте. М. терминін енгізген Руолхейм. М-нің синонимдері (мағыналас сөздері) «салқын өнер», «сериялық өнер», «жүйелі кескіндеме өнері», «АБВ өнері» болып табылады. М-дегі шығарм. үдерістің түбегейлі түрде алдын-ала белгілілігі идеясы концептуализмде дами түсті:
381
өнерді қимыл-әрекет, айналаны қоршаған ортаны игерудің кеңістіктік- уақыттық түрі ретінде тану антиформа, өз-өзінен қирайтын өнер мен пост- минимализм ағымдарында үндес.
Достарыңызбен бөлісу: |