94
IV тарау. Релелік қорғаныс жəне тарату құрылғыларының
аппаратурасы
4 Реленің мақсаты жəне қолданылу саласы
Релелік элементтер (реле) автоматика жүйелерінде кеңінен
қолданылады, өйткені олардың көмегімен:
кіріс сигналдардың аз қуаттылығымен
шығысында жоғары қуатты
басқару;
логикалық операцияларды орындау;
көп функциялы релелік
құрылғыларды құрастыру;
электр тізбектерінің коммутациялауын жүзеге асыру;
бақыланатын параметрдің берілген деңгейден ауытқуын түзету;
жады элементінің функцияларын орындау жəне т. б.
Релелік қорғаныс жəне автоматика саласында релелерді ең көп
қолданылады
19 .
Тағайындау бойынша реле бөлінеді:
Өлшеуіштік реле. Калибрленген серіппелердің жəне
ток параметрлерін
тұрақтандыру құралдарының болуына байланысты, осы түрдегі релелержүйенің
негізгі электр техникалық көрсеткіштерін өлшеу мен түзетеді.
Ток релесі. Ток мөлшерін басқару үшін мақсаттытүрдеқолданылады.
Бұл жылу, индукциялық, дифференциалды жəне тізбекті жүйелердің
қорғаныс құрылғылары болуы мүмкін.
Кернеу релесі. Токты бақылауға арналған
қорғаныс құрылғылары
сияқты, мұндай құрылғылар əртүрлі электр техникалық кешендерде
қолданылуы мүмкін, бірақ мақсатты мəні үлкен
тербеліс диапазондарымен
жұмыс істейді.
Сандық реле. Мультифункционалды аппараттар, олар бір уақытта ток
күшінен электр қондырғысының қуатына дейін бірнеше параметрлердің
көрсеткіштерін
қадағалайды, сондай-ақ жұмыс шамаларын тұрақтандыру
жəне түзету міндеттерін орындайды.
Логикалық немесе қосалқы релелер:
Аралық реле өлшеуіштік реленің əрекетін ажыратқышты өшіруге береді
жəне релелік қорғаныс элементтері арасында өзара байланысты жүзеге
асыру
үшін қызмет етеді. Аралық реле басқа реледен алынған сигналдарды көбейтуге,
осы сигналдарды күшейтуге жəне командаларды
басқа аппараттарға беруге арналған.
Уақыт релесі қорғаныс əрекетін
баяулату
үшін
қызмет
етеді.
Қазіргі
заманғы
бағдарламаланатын уақыт релесі жабдықты
автоматтандырылған басқару жүйесінде қолдануды
тапты. Бұған өндірістегі жарықтандыру жүйелерін,
станоктарды жəне басқа да механизмдерді ажырату
жəне қосу, жоғары жүктеме
кезінде энергияны
95
қажет ететін тұтынушыларды қоректендірудің тиісті режимін, сондай-ақ үй
шаруашылығын автоматтандыру жүйесін қамтамасыз ету жатады.
20 .
Достарыңызбен бөлісу: 
