Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі шәКӘрім атындағы семей мемлекеттік униврситеті



бет6/7
Дата17.06.2016
өлшемі3.96 Mb.
#143391
1   2   3   4   5   6   7

Шыны пластиктар деп аса берікті бетті материал, байланыстырғыш ретінде синтетикалық шәуірлерді, ал толтырғыш ретінде шыны талшықтары, шыны маталары болып келетін материалды айтады. Бұл талшықтар шыны пластиктарын берік етеді.

Құрылыста шыны пластиктар өзінің беріктігі үшін аса көп таралған, сонымен қатар, олардың сызықтық тығыздығы аз, жақсы электро-, жылу-, және дыбыс изоляция сипаттарына ие, гигроскоптік көрсеткіші аз және химиялық төзімді материал болып табылады.

Құрылыста қоршау конструкцияларында (қабырға және төбе панельдерінде), санитарлы-техникалық бұйымдарда, декоративті қаптау материалдарында, бетон консрукцияларының дерелерінде қолданады.

Дәріс 14. Бірқалыпты қималы конструкцияларды есептеу.



  1. Ортасынан созылуға есептеу.

  2. Ортасынан қысылуға есептеу.

  3. Иілетін элементтер

1 Ортасынан созылуға жұмыс істейтін элементтер ең әлсіз қима бойынша есептеледі:

σр=N/Fнт≤Rpmo

(4.1)

mo=0,8 коэффициенті әлсіз жерлерде пайда болатын кернеу концунтрациясын ескереді. Fнт–ні анықтаған кезде ағаштың талшықты құрылымын ескеру қажет.


Сурет 14,1. Элементтің ортасынан созылуы.

Элементтің бұзылуы зигзаг тәрізді болады (сурет 14,1).



2 Беріктікке есептеу келесі формуламен жүргізіледі:

σс = N/Fнт ≤ Rс

(4.2)

Аса ұзын сырықтар үшін бойлық иілуді ескеру қажет

φ = 1- а (λ/100)2

(4.3)

Ағаш үшін а= 0,8, фанера үшін а = 1.

Сурет 14,2. Қысылуға есептеу үшін.

а- кернеуге байланысты деформациялар; б- бойлық иілу коэффициенті; в- элементтердің әлсіз жерлері.

3 Ағаш элементтерін иілуге жақындатып жасайды. Беріктікті иілу кернеуі максималды болатын қима бойынша және әлсізденген жерлерде тексереді.

Сурет 14,3. Иілуге есептеу үшін.



σи = М/Wнтmб ≤ Rи

(4.4)

Wнт–ні анықтаған кезде 200 мм ұзындықта жатқан әлсіз жерлерді бір қимаға біріктіреді; mб- қима өлшемдерін ескеретін коэффициент.

Қисық иілу, жүктеу әсер ету өсі қиманың симметрия өсімен әсер етпегенде пайда болады, мысалы прогондарда(сурет 14,3).

qx= q sinα;              qy= q cosα;

Mx=qxl2/8;               My=qyl2/8;



σmax= Mx/Wy +  My/Wx≤Ru

(4.5)

WxжәнеWy– прогон қимасының кедергі моменті.

Wx =bh2/6;              Wy=hb2/6



F=√f2x+f2y ≤fпред

(4.6)

1- аса қысылған нүкте; 2- аса созылған нүкте.

Қысылып иілген сырықтар деп бір мезетте иілу моментін және бойлық күшін қабылдайтын сырықтарды айтады (сурет 14,4).



Сурет 14,4. Қысылып иілген элементтердің иілістері.

Беріктікке тексеру:

σ= N/F +  M / Wξ ≤Ru

(4.5)

ξ<1- сырықтың деформациясынан болатын, бойлық күштің әсерінен иілу моментінің көбеюін ескеретін коэффициент.

ξ=1-N / φRcFбр

(4.6)

Созылып-иілетін элементтерде иілу моментінен басқа сырықты созатын күштер әсер етеді. Кері әсерлі қосымша моменті негізгі моментті азайтады. Оларды есептерде ескермейді, ағаштың ақаулықтары есебінен.




 

Дәріс 15. Ағаш элементтерінің қосылуы.



  1. Қосылыстардың негізгі түрлері, бөлу принципі.

  2. Сынамен қосылу.

  3. Шеге жұмысының ерекшелігі.

  4. Металлды тісті пластиналар арқылы қосу.

  5. Желімдеу арқылы қосу.

  6. Кертіктер арқылы қосу

1 Құрылыста қолданылатын ағаш материалдары бөрене немесе кесілген түрде максималды өлшемдері келесідей болуы керек, көлденең қимасы 25-28см, және шектік ұзындығы 6,5м. Үлкен аралықты немесе биік конструкцияларды элементтерді жалғаусыз елестету қиын.

Мақсаты бойынша:



  • Ұзарту- элемент ұзындығын көбейту (сурет 15,1 а, б);

  • Қосу- қима өлшемдерін үлкейту (сурет 15,1 в, г);

  • Түйінді қосылыстар


Сурет 15,1. Қосылыс түрлері.

а- қисық шабу; б- желімделген тісті қосылыспен; в- болтпен; г- желім көмегімен.

Жұмыс түріне байланысты қосылыс түрлері:


  • Желім көмегімен, қозғалуға жұмыс істейді;

  • Сына көмегімен, иілуге жұмыс істейді;

  • Шабылған жерлерде, күш бір элементтен екіншісіне ешқандай қосылыссыз беріледі;

  • Созылатын қосылыстарда- болт, қамыт, тұтқа арқылы, созылу жұмысы жүреді.

Қосылыстар зауытта немесе құрылыс алаңында жасалады. Барлық қосылыстар, желімделгеннен басқасы, икемді болып келеді. Есептік жүктемелердің өзінде қосылатын элементтер арасында қозғалу пайда болады. Желімделген қосылыс қатты болып келеді, қозғалыс байқалмайды.

Қосатын элементтердің қаттылығы бірдей болу керек, желім шегелі немесе желім нагельді қосылыстар кездеспейді.

Ағаш конструкцияларының элементтерінің қосылысы келесі талаптарға сай болуы керек:


  • Конструкцияны жасауда еңбек шығыны аз болуы керек;

  • Қосылатын элементтердің қималары қатты әлсізденбеу керек;

  • Қосылыстар тығыз байланысу керек (саңылаусыз), деформацияны болдырмау үшін;

  • Эксплуатация және дайындау кезінде сапаны бақылау жеңіл болуы керек;

  • Жұмыс кезінде сенімді болу керек және ұзақ мерзімді жүктеуден кейін орнынан ауыспау қажет.

Серпімді қосылыстарды болдырмау қажет, олардың бұзылуы күрт болады және аз деформация кезінде. Көзге көрінетін ақаулықтардың жоқтығынан алдын ала шараларын қолдану мүмкіндігі жоқ болады. Морт сыну шабылған қосылыстарда көп кездеседі.

Тұтқырлы қосылыстарда ұзақ жүктеудің әсерінен деформация баяу өседі. Тұтқырлы қосылыстарға сына және шегелер жатады, ағаш бұл жерде мыжылуға жұмыс істейді.

Қосылыстарға тұтқырлық қасиетін беру үшін бөлшектеу ережесін қолданады, ол өз кезегінде, жарылатын аймақтың көлемін көбейту арқылы жарылуды тоқтатады. Бір шоғырланған қосылыстың орнына әр жерде шоғырланған тұтқырлы қосылыстарды орнату көтергіш қасиетін әлдеқайда көтереді, болат шығыны бірдей болғанымен (сурет 15,2).


Сурет 15,2. Бөлшектеу әдісінің көрінісі.

2 Сыналар механикалық жұмысшы қосылыстардың ең көп таралған түрі болып табылады. Сына деп ағаш элементтерін өзара қозғалуын болтыртпау үшін қолданылатын иілетін сырықты айтады.

Сыналар цилиндрлік және пластиналы болып бөлінеді (сурет 15,3). Цилиндрлік сыналар - олар тұтас немесе бос қималы сырықтар (болттар, шегелер, бұранда және т.б.). Оларды болаттан, пластмассадан және қатты ағаш түрінен жасайды (қайың, емен). Сыналы қосылыстар қозғалуға жұмыс істейді (сыналар майысады, ал қатынасатын ағаш мыжылады).



Сурет 15,3. Сына арқылы қосу.

а- сынанның жұмыс істеу сұлбасы; б- сына түрлері; в- сына қосылыстары.

Цилиндрлік сыналарды алдын ала тесілген ұяларына орнатады. Ұя диаметрі сына диаметріне тең немесе кішірек етіп алады. Екі немесе үш брусты қосу үшін пластиналы сыналарды қолданады, оларды арнайы дайындалған ұяларға орнатады (сурет 15,4). Сыналардың және ұяларының өлшемдерін, орнату араларын нормалар бойынша қабылдау қажет. Пластиналардағы талшықтар бағыты қосылатын жазықтыққа перпендикуляр бағытта болу керек. Сына орнату түзу немесе шахмат бағытта болуы мүмкін.




Сурет15,4. Пластиналы сына арқылы қосу.



3 Шегелер де сына сияқты қозғалуға қарсылық ету үшін жұмыс істейді. Шеге диаметрі 6мм-ден аспайды, сондықтан олардың көтергіштігі күш бағытына және талшықтардың бағытына байланысты болмайды.

Шеге өстері араларының минималды шамасы 15dгв болу керек. Орналасу бағыты түзу, қисық немесе шахматты түрде болуы мүмкін.

Шегелер сыналарға қарағанда тығыз байланыс береді. Ең басты кемшілік- ұзақ жүктеме салдарынан орнына ауысады.


Сурет 15,5. Шеге жұмысы ерекшелігі.

lвыд= lгв- δ-2-1,5dгв

(4.7)

dгв–шеге диаметрі

lгв –ұзындығы.



4 Металлды темір пластинкалар (МЗП), 1-2мм цинктелген болаттан жасалған жазық бетті, бір жағында әртүрлі ұзындықты тістері бар пластиналарды айтады. Оларды элементтің екі жағынан қояды (сурет 15,6). Орнату арнайы пресстеу құрылғысымен жүргізіледі.

Сурет 15,6. МЗП арқылы қосу.

МЗП-мен қосылған конструкциялардың көтергіштігін ұялардағы ағаштың мыжылуы немесе тістердің майысу дәрежесіне қарап сынайды. Керегелі конструкцияларда қолданыс тапқан.

5 Желімдеу арқылы қосу қосылыстың ең тиімді және ең прогрессивті түрі болып табылады (сурет 15,7). Оның арқасында әртүрлі формалы желімделген конструкцияларды алуға болады (арқалық, аркалар, рамалар). Конструкцияларды жұқа ағаш материалдарды және фанераны желімдеу арқылы алады. Суға төзімді синтетикалық желімдерді қолданады (фенолды, фенол-резоцинді). Желімделген ағаш конструкцияларды зауыттарда дайындап құрылыс алаңына полиэтиленді қаптарға оралған күйде әкеледі.

Сурет 15,7. Зауыдта жасалған желімді қосылыстар.



6 Кертіктер деп қысылған элементтің басқа элементпен әсерлесуі ешқандай қосымша құрылғысыз жүретін қосылыс.

Сурет 15,8. Маңдайлы кертік.

Керегелі конструкциялардың түйіндерінде қолданады (фермалар, мұнаралар)(сурет 15,8). Жаншылуды болдырмау үшін қосымша байланыстырғыштарды орнатады – болттар, қамыттар, топсалар. Бұл байланыстырғыштар тек қана тістің жаншылуы кезінде жұмыс істеп созылған жақты уақытша ұстап қалуы қажет.
ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАР
Тәжірибелік сабақ 1. Жүктемелерді жинау

Жұмыс мақсаты: СНиП 2.01.07-85* бойынша жүктемені жинау.

Теориялық мәліметтерді, мысалдарды және кейбір көмекші құралдарды, өзіндік тапсырмаларды және нұсқау бойынша тапсырмаларды [1]-де табасыңдар.



Тәжірибелік сабақ 2. Иілетін тік бұрышты профильді элементтерді нормальді қима бойынша есептеу

Жұмыс мақсаты: Қиманы таңдау, армирлеуді есептеу (жұмысшы, монтажды, көлденең арматураны және қадамын табу).

Теориялық мәліметтерді, мысалдарды және кейбір көмекші құралдарды, өзіндік тапсырмаларды және нұсқау бойынша тапсырмаларды [1]-де табасыңдар.



Тәжірибелік сабақ 3. Иілетін таврлы профильді бір арматурасы бар элементтерді нормальді қима бойынша есептеу.

Жұмыс мақсаты: Қиманы таңдау, армирлеуді есептеу (жұмысшы, монтажды, көлденең арматураны және қадамын табу).

Теориялық мәліметтерді, мысалдарды және кейбір көмекші құралдарды, өзіндік тапсырмаларды және нұсқау бойынша тапсырмаларды [1]-де табасыңдар.


Тәжірибелік сабақ 4. Ортасынан созылған болатты элементтерді беріктікке есептеу

Жұмыс мақсаты: созылған элементтің қимасын таңдау, таңдалған және бар элементті беріктікке тексеру.

Теориялық мәліметтерді, мысалдарды және кейбір көмекші құралдарды, өзіндік тапсырмаларды және нұсқау бойынша тапсырмаларды [1]-де табасыңдар.



Тәжірибелік сабақ 5. Ортасынан қысылған болатты элементтерді беріктікке есептеу

Жұмыс мақсаты: созылған элементтің қимасын таңдау, таңдалған және бар элементті беріктікке тексеру.

Теориялық мәліметтерді, мысалдарды және кейбір көмекші құралдарды, өзіндік тапсырмаларды және нұсқау бойынш а тапсырмаларды [1]-де табасыңдар.



Тәжірибелік сабақ 6. Пісірілген қосылысты есептеу

Жұмыс мақсаты: Пісіру тігісінің ұзындығын анықтау
Мысал: С345 болаттан жасалған созылған сырықтың бекітілген жерін есептеу. Сырық екі тең бүйірлі бұрыштардан тұрады 80х7мм, фасонка дәл осындай болаттан жасалған, қалыңдығы t=12 мм (сурет 1.3, б), пісіру жарты автоматты, көмірқышқылды газда, пісіру сымы Св-08Г2С. Сырықтағы күш N = 700кН.

Шешуі:


• кесте 51, 55*, 56 [8.3.3] бойынша Cв-08Г2С сымы бойынша тігіс металының есептік кедергісі Rωt=21,5кН/см2;

• кесте 51 [8.3.3] бойынша 7мм қалыңдықты бұрыш үшін С345 маркалы болатқа Run=490 Н/мм2=49 кН/м2 және (1.4 [2]) формула бойынша Rωz = 0.45⋅49 = 22.05 кН/см2;

• бір бұрышқа келетін күшті анықтаймыз:

N1 = 0.5⋅N = 350кН;

• бүйір және алдыңғы жағындағы тігісте N1 күшін таратамыз

0,7⋅N1 = 0.7⋅350 = 245 кН және 0,3⋅N1 = 0,3⋅350 кН;

• қиманың қайсысы қауіпті екенін анықтаймыз (қосылыстың есептік қимасы):

а) балқу шекарасы бойынша Rωz⋅βz = 22,05⋅1,05 = 22,21 кН/см2, 1,2см қалыңдықты фасонка үшін - Run=37 кН/см2;

б) тігістің металы бойынша βf⋅Rωt = 0,9⋅21,5 = 19,35 кН/м2;

βf және βz коэффициенттері 34* [3] кестесі бойынша алынады, онда βz⋅Rωz =

= 22,21 > βf ⋅Rωf = 19.35, яғни есептік қима тігіс металы бойынша болады;

• фасонканың қалыңдығы 12мм болғанда 38* [3] бойынша тігістің минималды катеті kf,min= 6 мм, ал бұрыштың қалыңдығы 7мм болғанда катеттің максималды мөлшері kf,max= 0,9⋅7 = 6,3мм. Бүйір мен алдыңғы жерінде тігіс катетінің мөлшерін тең етіп аламыз - kf = 6мм;

• ([2] 1.1) формула бойынша тігістердің керекті ұзындығын анықтаймыз:

Бүйір жағында lω1 = 0.7⋅N1/(βf⋅kf⋅Rωf) = 245/(0.9⋅0.6⋅21.5) = 21.1см;

Алдыңғы жағында lω2 = 0,3⋅N1/(βf ⋅kff) = 105/(0.9⋅0.6⋅21.5) = 9.04см;

• тігістің шекті есептік ұзындығын анықтаймыз

85⋅βf ⋅kf = 85⋅0,9⋅0,6 = 45,9 см = 459мм > 211мм;

Тігістің ұзындық бойымен біркелкі жұмыс істеуін қабылдаймыз;

• пісірудің шеткі аймақта толық болмауын ескеріп тігістің соңғы ұзындығын қабылдаймыз:

Бүйірінде lω1 = 21,1+1=22.1 см, қабылдаймыз lω1 = 23 см;

Алдында lω2 = 9,04+1 = 10.04 см, қабылдаймыз lω2 = 11 см.

Сурет 1.3.


К расчету сварных соединений

№ Варианта

Сталь

Уголок

Толщ. фасонки

Усилие в стержне

1

С235

50

8

620

2

С245

56

9

640

3

С255

63

10

700

4

С285

70

12

750

5

С345

75

12

800

6

С375

80

13

690

7

С235

90

13

900

8

С255

100

14

1000

9

С285

70

10

600

10

С245

56

9

550


















Тәжірибелік сабақ 7. Болтты қосылысты есептеу
Жұмыс мақсаты: болттарды таңдай білу, және беріктікке есептеу.

Мысал: С245 болатынан жасалған қимасы 500х12мм екі беттің қосылуын жобалау (сурет 1.4). Болттардың дәлдік класы В. Қосылыста созу күші N=1000 кН әсер етеді.

Шешуі:


• болат С245 үшін:

Есептік кедергі Ry=24 кН/см2 (кесте 51* [3]);

Жұлуға уақытша кедергі Run=37 кН/см2 (кесте 51* [3]);

Жаншылуға есептік кедергі Rbp=46 кН/см2 (кесте 51* [3]);

• қосылысты симметриялық етіп екі 8мм бетті салу арқылы жобалаймыз.

• беріктік классы 5.8 болтты таңдаймыз (кесте 58* [3]):

Кесілуге есептік кедергі

Rbs=0.40⋅ Rbun=0.40⋅50=20 кН/см2;

• болт диаметрін қабылдаймыз db=20 мм;

• γb=0.9 көп болтты қосылыс үшін (кесте 35*[3]), γc=1.0;

• (1.8 [2]) формула бойынша бір болттың кесілуге қабылдайтын күшін анықтаймыз

Nb'= (20⋅0.9⋅3.14⋅22⋅2⋅1)/4=113.04 кН;

• жаншылуға (1.9 [2]) формула бойынша Rbp=1.35⋅Run=1.35⋅37=50 кН/см2

Болғанда Nb''=50⋅0.9⋅2⋅1.2⋅1=108 кН;

• Σt=12 мм (беттер қалыңдығы 2⋅8=16 мм, яғни қосылатын беттерден қалың);

• сондықтан болттардың керекті санын жаншылу шартынан анықтаймыз,

Өйткені Nb,min=Nb''b'. Жарты бетте керекті болттар саны:

n=N/Nb,min=1000/108=9.26,

• үлкен жаққа дөңгелектеп 10 етіп аламыз, яғни екі қатарда 5-те болады.

• беттің тесіктермен әлсізденуінен көтергіш қабілетін тексереміз.

Қабылдаймыз γc=1,1, тесіктер диаметрі d=23мм (В класы үшін);

Онда келесі шарт орындалуы қажет

N= Ry⋅An⋅γc немесе 1,2 ⋅ (50 - 5 ⋅ 2,3) ⋅ 24 ⋅ 1,1 = 1220 > 1000 кН,

Беріктік қанағаттандырарлық болып шықты.

Беттердің қимасын тексеру қажет емес, өйткені екі беттің Аn-ы қосылатын элементтердің ауданынан үлкен.

Сурет 1,4.


К расчету болтовых соединений

№ Варианта

Сталь

Размер листов, мм

Раст. усилие в стержне

1

С235

500*12

1100

2

С245

600*13

1200

3

С255

500*10

1000

4

С285

700*13

900

5

С345

700*14

1250

6

С375

750*12

1300

7

С235

600*13

1000

8

С255

620*14

1100

9

С285

700*9

1200

10

С245

500*8

1000















Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет