Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі шәКӘрім атындағы Сем



бет7/9
Дата15.07.2016
өлшемі6.04 Mb.
#200341
1   2   3   4   5   6   7   8   9

УІІ-А тобы элементтері.
1 Тәжрибе. Галогендердің тотықтырғыш қасиеттері.

а)ҮІІІ пробиркаға 3-5 тамшыдан хлорлы, бромды, иодты суды құйыңдар: Хлорлы суға ерітінді лайланғанға дейін бірнеше тамшы күкіртті сутек ерітіндісін құйыңдар: бромды және иодты суға магний не алюминий ұнтақтарын салыңдар. Ерітінділерді жақсылап шайқаңдар. Ерітінділер түссізденеді. Реакциялар теңдеулерін жазыңдар. Галогендер қандай қасиет көрсетеді?

б)Екі пробиркаға 3-5 тамшы бромды және иодты құйыңдар. Екі пробиркаға да 1-2 кристалл темір (ІІ) сульфатын (Мор тұзы- (NH4)2SO4∙FeSO4∙6H2O) салыңдар. Реакциялар теңдеулерін жазыңдар. Қай жағдайда Fe2+ -тотықпады? Неге? Хлорлы су Fe2+ тотықтыра ала ма? Е0Cl2/2Cl-, Е0Br2/2Br-, E0I2/2I- салыстырыңдар.
2 Тәжрибе. Галогендердің тотықсыздандырғыш қасиеттері.

Үш пробиркаға 2-4 мл калий дихроматын құйыңдар, оған 2-3 тамшы күкірт қышқылын (2н) тамызыңдар. Бірінші пробиркаға 2-3 тамшы калий иодидін, екінші пробиркаға калий бромидін, үшінші пробиркаға натрий хлоридін құйыңдар. Ерітінділерді араластырыңдар. Қай жағдайда дихромат тотықсызданбады? Реакциялар теңдеулерін жазыңдар. Калий дихроматы хром (ІІІ) сульфатына айналады.

2 Тәжрибе. Галогенид-иондарына тән реакциялар.

AgCl, AgBr, AgI тұнбалары түзілуі – галоген-иондарына реакциялар. Алмасу реакциялары арқылы бұл тұнбаларды алыңдар. Керек ерітінділерден 4-5 тамшы алыңдар. Әр пробиркаға 2-3 тамшыдан 2 н азот қышқылын құйыңдар. Азот қышқылының әсерін көрсетіңдер.



Өзін өзі бақылауға және зертханалық жұмысты қорғауға арналған сұрақтар:

1.ҮІІ топтың негізгі топшасының элементтер атомдарының электрондық кон фигурациясын жазыңдар. Бұл элементтердің валенттіліктерін көрсетіңдер.

2. Галогендердің зертханада және өндірісте алу жолдарын көрсетіңдер


  1. НГ қышқылының ішінде неге НҒ ең әлсіз қышқыл?

  2. Г- анионын ерітіндіден табу үшін қандай катион қолданылады?

  3. HClO, HClO4, HClO3, HClO4 қышқылдары үшін олардың беріктіліктері, тотықтырғыш қасиеттері және қышқылдық күші қалай өзгереді? Бұл сұраққа жауап беру үшін қандай мәндер керек?

  4. Галогендерді қай жерде қолданады?

  5. Иод қай тотығу дәрежесінде тотықтырғыш та, тотықсыздандырғыш та қасиет көрсетеді. Бұл қосылыстардың формуласын жазыңдар.

  6. Хлордың +1, +3, +5, +7 тотығу дәрежесіне сәйкес келетін оксидтері мен қышқылдарының формулаларын жазыңдар. Оларды атаңдар.

  7. Хлорлы сутек қышқылы қай металдармен әрекеттеседі? Қышқылдың концентрациясы әсер ете ме?


Студенттердің өздік жұмыстарына арналған тапсырмалар.
Студенттердің өздік жұмыстарына тапсырмалар

Оқытушы қатысындағы студенттің өздік жұмысына берілген сұрақтар (ОСӨЖ )



  1. Көрсетілген гидроксидтердің қайсысы негіздік тұздар түзе алады:

А) Cu(OH)2; B)Ca(OH)2; C)LiOH; D)Al(OH)3; E)KOH?

9. P2O5 қай қышқылдың ангидриді:

А) фосфорлылау; B)қос фосфорлы; C)ортофосфор?

10. C2O7 оксидін қай қышқылдың ангидриді деп санауға болады:

А)хлор; В)хлорлы; С)хлорлылау; D)хлорлау

11. Келтірілген қосылыстардың қайсысы пероксидтерге жатады.

А)NO2; В)K2O2; С)BaO2; D)Mn

12. Калий гидроксидін ортокүшән қышқылымен нейтралдау реакциясында соңғысының эквивалентті молярлық массасы 142 г/моль тең. Нәтижесінде қандай тұз түзілді?

А) калий ортоарсенаты; B)калий гидроортоарсенаты; C)калийдің дигидроортоарсенаты.

13. Қай формула марганецті қышқылға сәйкес келеді:

А) HMnO4; B)H4MnO4; C)H2MnO4

14. Қай формула барий хлоратына сәйкес келеді:

А)BaCl2; В)Ba(OCl)2; С)Ba(ClO3)2; D) Ba(ClO4)2

15. Cu(OH)2CO3 тұзына қандай атау сәйкес келеді:

А)мыс гидрокарбонаты; В)гидроксомыс(11) карбонаты;

С)дигидроксомыс (11) карбонаты.

16. Гидроксомагний хлоридінен орта тұз алуға қандай әрекеттесу әкеледі?

А)MgOHCl+NaOH; С) MgOHClO3+HCl;

В) MgOHClO3+NaOH; D) MgOHCl+HCl

17. Негіздермен әрекеттесетін заттардың ретін анықтап, реакциялар теңдеулерін келтіріңіз:

А) Сl2O7, CO2, Sr(OH)2, HCl

B) Nb2O5, HNO3, ZnO, Fe(OH)3

C) A2O3, H2SeO4, SrO, HNO2

D)H3PO4, Mg(OH)2, KNO3, SO3

18. Қышқылдармен әрекеттесетін заттар ретін анықтап, реакциялар теңдеулерін келтіріңіз:

А) CuO, HNO3, NaOH, CuCI2;

B) MoO3, Na2O, A12O3, N2O5;

C) MgO, Zn(OH)2, KOH, A12O3;

D) As2O5, H3PO4, Na2O, Cr2O3.

19. Алюминий гидроксиді түзілетін реакцияны анықтаңыз:

A) A1+H2O → B)A12O3+H2O

C) A1C13+KOH (артық мөлшерде)

D) A1C13+KOH (аз мөлшерде)

Студенттің өзбетімен орындауға арналған жаттығулар мен есептер (СӨЖ )

20. Берілген қышқылдардың ангидридтерінің формуласын жазыныз: H2SO4; H3BO3; H4P2O7; HOCl; HMnO4. Заттардың структуралық формуласын келтіріңіз.

21. CuSO4; AgNO3; K3PO4; BaCl2 тұздарынан қандай тұздарды алуға болады? Реакция тендеулерін жазып, алынған тұздарды атаңыз.

22. Келесі қосылыстарды атаңыз: K2O2; MnO2; BaO2; MnO; CrO3; V2O5. Заттардың структуралық формуласын келтіріңіз.

23. Келесі қосылыстарды атаңыз: KHSO3; NaMnO4; Re2O7; Fe2O3; SO3; Al(OH)3. Заттардың структуралық формуласын келтіріңіз.

24. Төменде көрсетілген реакциялар ерітіндіде болуы мүмкін бе? Дәлелді жауап беріңіздер.

K2SO4 + CuCl2 → BeO + H2O→

Fe2S3 + KOH → ZnS + HCl→

NaCl + PbNO3 → Fe(OH)3 + KOH →

25. Көрсетілген қышқылдың қайсысы қышқыл тұздар түзеді: HI, H2Se, H2SeO3, H2C2O4, CH3COOH? Реакция теңделерін жазып, аттарын атаңыз. Заттардың структуралық формуласын келтіріңіз.

26. Төменде көрсетілген заттардың қайсысы натрий гидроксидімен әрекеттеседі: HNO3, CaO, CO2, CuSO4, Cd(OH)2, P2O5, Cr(OH)3? Реакция тендеулерін құрастырыныз.

27. FeO, Cs2O, HgO, Bi2O3 структуралық формуласын келтіріп, негіздік қасиеттерін дәлелдейтін реакция тендеулерін жазыныз.

28. SeO2, SO3 , Mn2O7 , P2O5, CrO3 стуктуралық формуласын келтіріп, қышқылдық қасиеттерін көрсететін реакция тендеулерін жазыңыздар.

29. Тұздар алу жолдарына негізделіп магний хлоридінің алыну реакцияларының тендеуін құрыныз.

30. NaNO3, NaHSO4, Na2HPO4, K2S, Fe2(SO4)3 тұздарының түзілуіне әкелетін қышқыл мен негіздердің реакцияласу тендеулерін құрыныз.

31. Қышқылдың тұзбен әрекеттесуі нәтижесінде қандай заттар алынуы мүмкін? Қышқылдың негізбен ше ? Тұздың тұзбен ше? Мысалдар келтіріңіз.

32. Калий мен кальцийдің а) көмір қышқылынан; б)фосфорлы қышқылынан алынған орта және қышқыл тұздарының формулаларын жазып, аттарын атаңыз және структуралық формуласын құрастырыз.

33. Мына тұздарды атаңыз:

SbONO3; [Fe(OH)2]2CrO4; (AlOH)SO4; Cd(HS)2; Ca(H2PO4)2.

34. Mg2P2O7; Ca(PO4)2; Mg(ClO4)2; Ba(NO3)2 мына затардың:

а) негіздік және қышқылдық оксидтердің; б) негіз бен қышқылдық оксид; в) негіздік оксид пен қышқыл; г) негіз бен қышқылдың әрекеттесуі нәтижесінде түзілуінің реакция теңдеулерін жазыныз:

35. Лабораторияда келесі заттарды қандай реакция тендеулерінің көмегімен алуға болады: а) хлорлы сутек; б) қорғасын сульфиді; в) барий сульфаты; г) күміс ортофосфаты; д) темір (11) гидроксиді; е)мыс (11) нитраты.

36. Мына өзгерістерді қалай іске асыруға болады? Заттардың аттарын атаңыз.

а) MgO→MgCl2→ Mg (OH)2 → MgSO4

б) N2O5 →HNO3→ CaOHNO3→Ca( NO3)2→NaNO3

в) CaCO3 →CaO → Ca(OH)2 → Ca(HCO3)2 → CaCO3

37. Реакцияларды аяқтаңыз:

Zn(OH)2 + LiOH → H3PO4+CaCl2

CrO3+NaOH → Cu(OH)NO3+HNO3

Ca(HCO3)2+Ca(OH)2 → Sb2O5+K2O→

38. Төменде көрсетілген реакциялар ерітіндіде болуы мүмкін бе? Дәлелді жауап беріңіздер.

CaO+V2O5 → CsOH+CuSO4

Li2O+CaO → Cr2O3+NaOH→

Sr(OH)2+TeO3 → Ca(OH)2 +KCl→

39. Берілген заттардың арасынан қышқылдық әрі тұз қышқылымен, әрі калий гидроксидімен әрекеттесетін заттарды анықтап, реакция теңдеулерін жазыныз: Al(OH)3, MgO, N2O5, ZnO, FeSO4, CaCO3, CuS, Be(OH)2, Pb(NO3)2, NiWO4, NaNO3.

40. Берілген заттардың әрекеттесуінен орта, негіздік және қышқыл тұздар түзілуі мүмкін болатын реакцияларын жазып, заттардың аттарын атаңыз:

Fe(OH)3+HNO3 → H2SO4+Ca(OH)2

H2CO3+Ca(OH)2 → HCl+Ca(OH)2

NaOH+H3PO4 → HNO3+LiOH→

41. Көрсетілген қышқылдардың сәйкес ангидридтерінің формуласын жазыныз:

H2SO4; HMnO4 және HOCl.

42. Ерітіндіде төменде келтірілген реакциялардың қайсыларын іске асыруға болады:

А) CuSO4+BaCl2=BaSO4+CuCl2;

B) FeS+K2SO4=FeSO4+K2S;

C) AgNO3 +KCl=AgCl+KNO3;

D) 2KNO3+ZnCl2=2KCl+Zn(NO3)2

Жауабыңызды дәлелдеңіз.

43. CuSO4, K3PO4 және BaCl2 тұздары берілген делік. Осы тұздары пайдаланып, реакцияны ерітіндіде жүргізе отырып қандай тұздарды алуға болады? Реакциялардың тендеулерін жазып, алынған тұздарды атаңыз.

44. Көрсетілген қышқылдардың қайсысы қышқыл тұздар түзе алады: HI; H2Se; H2SeO3; H2C2O4 және CH3COOH? Қышқыл тұздардың формулаларын жазыныз, аттарын атаңыз.

45. Төменде келтірілген оксидтерді сумен әрекеттестіргенде қандай қышқылдар түзіледі: P2O5; CO2; N2O5; NO2 және SO2? Қышқылдардың формулаларын жазыңыз, аттарын атаңыз және структуралық формуларын келтіріңіз.

46. ZnO; Al2O3 және Sn(OH)2 қосылыстарының амфотерлік қасиеттерін қалай дәлелдеуге болады?

47. Төменде көрсетілген негіздердің қайсылары негіздік тұздар түзе алады:

А) Cu(OH)2; B) Ca(OH)2; C)LiOH; D) Al(OH)3; E) KOH?

Негіздік тұздардың формулаларын жазыңыз.

48. Нәтижесінде KNO3; NaHSO4; Na2HPO4; K2S және Fe2(SO4)3 түзілетін қышқылдар мен негіздердің арасындағы реациялардың тендеулерін жазыңыз.

49. Цинк гидроксидінің 1 моль мөлшері ортофосфор қышқылының 2 моль мөлшерімен әрекеттескенде қандай тұз түзіледі?

50. Қандай реакциялардың нәтижесінде орта тұз түзіледі:

А) CuOH+ NaOH; C) Ca(HCO3)2+Na2CO3

B) KHSO3+KOH; D) MgOHCl + HCl?

Көпвариантты есептер


  1. Кестеде келтірілген «а» элементтердің жоғары валенттік оксидтері мен гидроксидтерінің химиялық және струтуралық формулаларын жазып, аттарын атаңыз.

  2. Оксидтердің қандай түріне жатандығын анықтап (негіздік, қышқылдық, амфотерлі) негізгі қасиеттерін сипаттайтын реакцияларын келтіріңіз.

  3. Гидроксидтерінің (қышқыл, негіз, амфотерлі гидроксид) негізгі қасиеттерін сипаттайтын реакцияларын келтіріңіз.

  4. Кестеде берілген «б» заттардың әрекеттесуінен орта, негіздік және қышқыл тұздар түзілуі мүмкін болатын реакцияларын жазып, заттардың аттарын атаңыз.



Вт


«а»

«б»

Вт


«а»

«б»

1

Ti, V,Si,Ca

Al(OH)3+H2SO4

21

Ca,Sn,Ge,Zn

HNO3+Fe(OH)2

2

Zn, N, C,K

HClO4+Ca(OH)2

22

W,Cr,Pb,K

HNO3+Mg(OH)2

3

Li, As, Cu, Pb

NaOH+H2SO4

23

Ca, H, N, Re

HNO3+Ca(OH)2

4

K, Al, W, Ni

Fe(OH)3+ H2SO4

24

Ga, Cu, Bi, Nb

HNO3+ Al(OH)3

5

Hg, P, Mo, Fe

Mg(OH)2+ HNO3

25

Be, Fr, Ge, As

HNO3+Cr(OH)3

6

Ge, Cu, Bi,Mn

H2MnO4+NaOH

26

Al, W, Li, P

HNO3+Ba(OH)2

7

Al,Re, K, Cr

Cr(OH)3+ HNO3

27

C,Sc, P,Sn

HCl+ Zn(OH)2

8

Ba, N, Al, Mg

Zn(OH)2+ HCl

28

Sr, Re, Ti, As

HCl+ Al(OH)3

9

In, Sb, Fe, Na

Zn(OH)2+ H2SO4

29

K, Se, Mo, Fe

H3AsO3+KOH

10

Ge, Re, Li, C

Be(OH)2+ H2SO4

30

Be, V, Si, Co

HI+Cr(OH)3

11

Mg, Br, Sr, Pb

Cr(OH)3+ HCl

31

Zn, La, Ts, Os

H3PO4+Ca(OH)2

12

Ba, S, Na, Ge

Mg(OH)2+ H2SO4

32

C,Cd, Ge, As

Al(OH)3+H3PO4

13

V,Au, P, Be

Co(OH)2+H2SO4

33

Na, Al, S, Ca

HCrO4+Ca(OH)2

14

Ta, N, La, Fe

Ni(OH)2+ HNO3

34

Mo, Fe, Bi, Sn

H2S+ Ca(OH)2

15

Ca, S, Pb, Li

Mn(OH)2+ HCl

35

Co, Cl, Fe

H2SO4+ LiOH

16

Zn, Na, Bi, S

Mn(OH)2+ HNO3

36

Mg, P, Zn, F

Cu(OH)2+ H2S

17

Na, Zn, W, Mo

Na OH+ H3PO4

37

Ga, Li, N, V

Fe(OH)3+ HCl

18

Cu,Ag, Al, Re

Na OH+H2CO3

38

Se, Ti, W, Mg

HCl+Cr(OH)3

19

Mn, Na, V, Fe

Na OH+ H2S

39

K, Te, La, Pb

Ca(OH)2 + H2CO3

20

Hg, Sn, K, Te

Fe(OH)3+ H2S

40

Cr, Tl, Sr, Be

H2SeO3+KOH


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет